Hơn 5.000 công ty tuyên bố phá sản, chuyện gì đã xảy ra tại nền kinh tế lớn thứ tư thế giới?
“Việc tăng lương là cần thiết để giải quyết tình trạng thiếu lao động, nhưng những công ty có năng lực tài chính yếu lại không thể đáp ứng các điều kiện việc làm hấp dẫn mà các tập đoàn lớn đang đưa ra, dẫn tới phá sản”, một đại diện của Tokyo Shoko Research nhận định.
Số lượng doanh nghiệp phá sản tại Nhật Bản tiếp tục tăng trong nửa đầu năm tài khóa 2025, vượt mốc 5.100 vụ - mức cao nhất trong 12 năm cho giai đoạn từ tháng 4 đến tháng 9. Điều này diễn ra khi tình trạng thiếu hụt lao động và chi phí leo thang tiếp tục đè nặng lên các doanh nghiệp nhỏ, theo báo cáo của công ty nghiên cứu tín dụng Tokyo Shoko Research công bố mới đây.
Theo thống kê, số vụ phá sản với khoản nợ từ 10 triệu yên (khoảng 66.000 USD) trở lên đã tăng 1,5% so với cùng kỳ năm ngoái, lên 5.172 vụ. Đây là năm thứ tư liên tiếp Nhật Bản ghi nhận mức tăng trong nửa đầu năm tài khóa.
Doanh nghiệp nhỏ chịu ảnh hưởng nặng nề
Các doanh nghiệp nhỏ là nhóm bị tổn thương nhiều nhất. Theo Tokyo Shoko Research, hơn 70% số doanh nghiệp phá sản có vốn dưới 10 triệu yên hoặc tổng nợ dưới 100 triệu yên.
Tổng giá trị các khoản nợ mà những doanh nghiệp phá sản để lại trong sáu tháng đầu năm tài khóa (từ tháng 4 đến tháng 9) giảm 49,6%, xuống còn 692,7 tỷ yên - cho thấy quy mô phá sản nhỏ hơn, song số lượng lại gia tăng rõ rệt.
Số vụ phá sản do thiếu lao động tăng mạnh lên 202 vụ, so với 151 vụ cùng kỳ năm trước – mức cao nhất kể từ khi dữ liệu so sánh bắt đầu được thu thập vào năm tài khóa 2013. Trong đó, 72 vụ bắt nguồn từ chi phí nhân công tăng cao, 66 vụ do thiếu ứng viên tuyển dụng và 64 vụ vì nhân viên nghỉ việc khiến hoạt động đình trệ.
“Việc tăng lương là cần thiết để giải quyết tình trạng thiếu lao động, nhưng những công ty có năng lực tài chính yếu lại không thể đáp ứng các điều kiện việc làm hấp dẫn mà các tập đoàn lớn đang đưa ra, dẫn tới phá sản”, một đại diện của Tokyo Shoko Research nhận định.
Lạm phát và đồng yên yếu gia tăng áp lực
Bên cạnh vấn đề nhân lực, lạm phát tiếp tục là nguyên nhân chính khiến doanh nghiệp “gục ngã”, với 369 vụ phá sản được cho là do giá cả tăng cao, tăng so với 355 vụ cùng kỳ năm trước - đánh dấu năm thứ ba liên tiếp số vụ phá sản vì lạm phát tăng lên.
“Chi phí nhập khẩu tăng, đặc biệt trong lĩnh vực thực phẩm và năng lượng, do đồng yên yếu đã tác động nghiêm trọng tới các ngành hướng nội địa, chẳng hạn như nhà hàng và dịch vụ ăn uống”, vị đại diện nói thêm.
Theo Tokyo Shoko Research, ngành dịch vụ ghi nhận số vụ phá sản cao nhất với 1.762 vụ, tăng 4,1% so với cùng kỳ năm trước. Đứng thứ hai là ngành xây dựng, vốn đang phải đối mặt với chi phí nguyên vật liệu tăng cao.
Các chuyên gia cảnh báo rằng xu hướng phá sản gia tăng, đặc biệt trong các doanh nghiệp nhỏ và vừa, có thể trở thành rào cản cho tăng trưởng kinh tế Nhật Bản, trong bối cảnh Chính phủ đang nỗ lực thúc đẩy tăng lương và duy trì ổn định giá cả.
