Nền kinh tế lớn nhất thế giới lung lay: Người dân hạn chế chi tiêu, hơn 100 công ty nộp đơn xin phá sản

Các vụ phá sản doanh nghiệp quy mô lớn tại Mỹ đang gia tăng mạnh trong năm 2025, khi lạm phát, lãi suất cao và sự bất ổn về chính sách đẩy nhiều tập đoàn lớn tới bờ vực khủng hoảng, theo báo cáo mới công bố của Cornerstone Research.

Trong vòng 12 tháng tính đến hết quý II năm nay, đã có 32 vụ phá sản được xếp vào loại “mega” - tức các công ty có tài sản vượt 1 tỷ USD - tăng từ 24 vụ trong cùng kỳ trước đó, đồng thời vượt mức trung bình 23 vụ trong hai thập kỷ qua. Riêng nửa đầu năm 2025 đã ghi nhận 17 vụ, cao nhất trong bất kỳ giai đoạn 6 tháng nào kể từ khi đại dịch Covid-19 bùng phát.

Năm nay, nhiều doanh nghiệp quen thuộc với người tiêu dùng Mỹ đã phải nộp đơn xin phá sản, bao gồm một số công ty trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe cũng như các chuỗi bán lẻ nổi tiếng như Claire’s và Rite Aid.

Một báo cáo tháng 7 của S&P Global cho thấy số vụ phá sản doanh nghiệp trong nửa đầu năm đã lên mức cao nhất kể từ 2010, khiến 2025 “có khả năng trở thành một trong những năm bận rộn nhất về hồ sơ phá sản trong hơn một thập kỷ”.

Không chỉ doanh nghiệp, số liệu từ Văn phòng Hành chính Tòa án Liên bang Mỹ cũng ghi nhận sự gia tăng mạnh mẽ về phá sản cá nhân: Trong 12 tháng tính đến tháng 6, số đơn phá sản phi kinh doanh đã tăng 11,8%, từ 464.553 vụ lên 519.486 vụ.

Nguyên nhân chính

Theo Cornerstone, lý do thường gặp nhất trong các hồ sơ phá sản lớn là nhu cầu thị trường giảm và chi phí leo thang vì lạm phát. Có tới 61% doanh nghiệp nộp đơn phá sản đã nêu những yếu tố này ngay trong tuyên bố ban đầu.

Ngoài ra, thay đổi trong thị hiếu tiêu dùng, cạnh tranh thị trường gay gắt và lãi suất cao cũng là lý do khiến nhiều công ty phải xin bảo hộ phá sản theo Chương 11. Các doanh nghiệp đồng thời nhấn mạnh đến “thách thức từ môi trường pháp lý, chính sách và quy định.”

Báo cáo đặc biệt lưu ý lĩnh vực năng lượng tái tạo chịu tác động mạnh từ sự bất ổn chính sách. Sunnova Energy – công ty năng lượng mặt trời dân dụng – đã nộp đơn phá sản vào tháng 6, nêu rõ trong hồ sơ: “Những thay đổi lớn về quy định cùng tình trạng bất ổn đã gây áp lực nặng nề lên nhu cầu và khả năng huy động vốn của công ty”.

Ngoài ra, bất ổn thương mại cũng được nêu trong ba vụ phá sản quy mô lớn, trong đó có chuỗi bán lẻ At Home. Doanh nghiệp này tuyên bố phá sản tháng 6, cho biết đang gặp “thách thức nghiêm trọng trong việc xử lý tác động từ thuế quan, khi phụ thuộc nhiều vào nguồn hàng từ Trung Quốc”.

CEO Brad Weston khi đó phát biểu: “Dù đã đạt được tiến triển trong nhiều sáng kiến, chúng tôi vẫn phải hoạt động trong bối cảnh môi trường thương mại biến động nhanh chóng và phức tạp, đặc biệt khi đối mặt với tác động từ thuế nhập khẩu”.

Xu hướng chung

Ngoài các vụ phá sản “khổng lồ”, Cornerstone Research ghi nhận tổng cộng 117 doanh nghiệp công và tư nhân có tài sản trên 100 triệu USD nộp đơn trong 12 tháng tính đến ngày 30/6. Con số này tăng so với 113 vụ của kỳ trước và cao hơn 44% so với mức trung bình giai đoạn 2005–2024 (81 vụ).

Ông Matt Osborn, chuyên gia của Cornerstone và đồng tác giả báo cáo, nhận định: “Các công ty lớn nộp đơn phá sản trong năm qua tiếp tục chỉ ra lạm phát cao và lãi suất cao là nguyên nhân chính, khi vừa làm giảm nhu cầu tiêu dùng vừa khiến chi phí vận hành, huy động vốn gia tăng”.

Ông bổ sung: “Gần đây, nhiều doanh nghiệp quy mô lớn còn nhấn mạnh sự thay đổi trong chính sách, pháp lý và quy định – đặc biệt liên quan đến năng lượng tái tạo và thương mại quốc tế – là tác nhân quan trọng dẫn đến khủng hoảng tài chính”.

Theo các chuyên gia, sự bùng nổ của các vụ phá sản khổng lồ là tín hiệu cho thấy tình trạng căng thẳng tài chính đang lan rộng trong khối doanh nghiệp lớn và xu hướng này có thể tiếp diễn trong những tháng tới nếu áp lực từ lạm phát và lãi suất không được tháo gỡ.

Tham khảo Newsweek