Hơn 70.000 xe điện Trung Quốc nằm chờ ở cảng Brazil: 'Tuần trăng mật đã kết thúc?'

Hơn 70.000 xe điện (EV) Trung Quốc đang tồn đọng tại các cảng ở Brazil trong năm nay, phản ánh những khó khăn mà các nhà sản xuất Trung Quốc như BYD và Great Wall Motor đang đối mặt khi nỗ lực duy trì tăng trưởng tại thị trường nước ngoài. Brazil, với vị thế là thị trường ô tô lớn thứ 6 thế giới, được xem là điểm đến chiến lược của các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc khi nhiều nền kinh tế lớn khác áp dụng các chính sách bảo hộ mạnh mẽ hơn.

Tuy nhiên, tham vọng lớn tại thị trường Brazil đang gặp nhiều trở ngại. Tình trạng tồn kho xe tại các cảng phần lớn bắt nguồn từ việc các nhà sản xuất Trung Quốc đẩy mạnh nhập khẩu để tránh thuế suất nhập khẩu mới, trong khi sự cạnh tranh nội địa gia tăng và tốc độ tăng trưởng xe điện tại Brazil chậm lại. “Giai đoạn tuần trăng mật đã kết thúc”, Alexander Seitz, Chủ tịch điều hành khu vực Nam Mỹ của Volkswagen, nhận định. Volkswagen là một trong những hãng xe lớn đã hoạt động tại Brazil từ thập niên 1950.

Trước đây, Brazil miễn thuế nhập khẩu 35% đối với xe điện nhằm thúc đẩy ngành công nghiệp này. Chính sách này đã tạo điều kiện cho các nhà sản xuất Trung Quốc, điển hình là BYD, gần như chiếm lĩnh thị trường với mức giá cạnh tranh. Mẫu xe rẻ nhất của BYD có giá 115.800 real (tương đương 19.100 USD), thấp hơn cả xe chạy xăng của các đối thủ. Tuy nhiên, vào đầu năm nay, chính phủ Brazil áp dụng thuế nhập khẩu 10% và dự kiến tăng lên 35% vào năm 2026. Các nhà sản xuất nội địa đã phản ứng mạnh mẽ, vận động hành lang để đẩy nhanh lộ trình tăng thuế.

Hơn 70.000 xe điện Trung Quốc nằm chờ ở cảng Brazil Ảnh minh họa: Getty Images

>> VinFast: Tỷ lệ nội địa hoá xe điện đã đạt 60%, mục tiêu lên tới 84% vào năm 2026

Để ứng phó, BYD đã đẩy mạnh xuất khẩu sang Brazil trước khi thuế mới có hiệu lực. Hiện, công ty này có khoảng 35.000 xe tồn kho tại cảng, tương đương 4 tháng cung ứng. Alexandre Baldy, Phó Chủ tịch BYD tại Brazil, khẳng định: “Chúng tôi đã khuấy động thị trường ô tô Brazil đến mức khiến các đối thủ phải lo sợ”.

Mặc dù tỷ lệ xe điện trong tổng doanh số bán ô tô tại Brazil tăng gần gấp đôi, đạt 7% vào tháng 1/2024, nhưng sau đó duy trì ổn định mà không tăng thêm. Việc thiếu cơ sở hạ tầng sạc pin đang trở thành rào cản lớn tại một quốc gia rộng lớn như Brazil, nơi khoảng cách giữa các trung tâm dân cư rất xa. “Chúng tôi cần mở rộng cơ sở hạ tầng”, Ricardo Bastos, Giám đốc quan hệ chính phủ của Great Wall Motor, nhận định.

Để củng cố vị thế, BYD và Great Wall Motor đều đang đầu tư mạnh mẽ vào xây dựng nhà máy tại Brazil. BYD dự kiến đưa vào hoạt động nhà máy sản xuất xe điện đầu tiên bên ngoài châu Á vào tháng 3/2025, với công suất 300.000 xe mỗi năm, trên khu đất từng thuộc sở hữu của Ford Motor. Trong khi đó, Great Wall Motor lên kế hoạch khởi động một nhà máy cũ của Daimler vào tháng 5 tới, với tổng mức đầu tư 10 tỷ real trong vòng một thập kỷ.

Ngoài ra, nhiều thương hiệu khác của Trung Quốc như Omoda, Jaecoo (Chery Automotive), GAC và Neta cũng tuyên bố kế hoạch mở rộng thị trường tại Brazil. Trong khi đó, tại châu Âu và Mỹ, các rào cản thuế đối với xe điện nhập khẩu từ Trung Quốc ngày càng tăng, với thuế suất tại Mỹ đã lên tới 100%.

Không chỉ đối mặt với các chính sách thuế, các nhà sản xuất Trung Quốc còn đối đầu với các đối thủ lớn toàn cầu như Volkswagen, Toyota, Renault và Stellantis. Những hãng này cam kết đầu tư hơn 100 tỷ real vào Brazil để phát triển các dòng xe hybrid và mở rộng sản xuất tại đây. Stellantis, chủ sở hữu thương hiệu Fiat, Jeep, và Peugeot, dự kiến hợp tác với đối tác Trung Quốc Leapmotor để ra mắt xe điện vào năm tới.

Cuộc chiến tại thị trường Brazil cho thấy sự cạnh tranh khốc liệt giữa các hãng xe toàn cầu, đồng thời phản ánh những thách thức mà các nhà sản xuất Trung Quốc phải đối mặt khi bước vào sân chơi quốc tế.

>> Kỷ lục mới của VinFast: Hơn 16.000 ô tô điện được giao trong tháng 11, mỗi ngày bàn giao 530 xe