Công nghệ

Khi con người thôi không còn muốn tự nghĩ

Gia Bảo 04/07/2025 18:12

AI đang thay đổi cách con người tư duy và sáng tạo, nhưng liệu sự tiện lợi ấy có đang làm mai một khả năng suy nghĩ độc lập của chúng ta?

Trong suốt chiều dài lịch sử, mỗi bước tiến công nghệ đều kéo theo những thay đổi sâu sắc trong cách con người lao động, sinh hoạt và suy nghĩ. Nếu cuộc Cách mạng Công nghiệp từng khiến nghề thủ công lùi bước, thì ngày nay, Trí tuệ nhân tạo (AI) đang đặt ra một câu hỏi lớn hơn nhiều: Liệu nó có đang làm thay đổi căn bản cách chúng ta tư duy và sáng tạo?

Khi con người thôi không còn muốn tự nghĩ
Ban đầu được xây dựng nhằm mô phỏng trí tuệ con người, AI giờ đây không chỉ hỗ trợ mà còn dần thay thế nhiều chức năng tư duy.

Ban đầu được xây dựng nhằm mô phỏng trí tuệ con người, AI giờ đây không chỉ hỗ trợ mà còn dần thay thế nhiều chức năng tư duy. Từ thiết kế, lập trình, tiếp thị, giáo dục cho đến sáng tạo nghệ thuật, AI đã hiện diện khắp nơi. Khi một nhà văn không còn cần trăn trở để tìm câu chữ, một nhà thiết kế không cần phác thảo bằng tay, hay học sinh có thể hoàn thành bài tập chỉ trong vài phút nhờ chatbot, vai trò của bộ não con người trong quá trình sáng tạo đang dần bị thay thế.

Giống như GPS từng làm mai một kỹ năng định vị, AI cũng có nguy cơ làm suy yếu khả năng suy nghĩ độc lập. Chúng ta đang quen với việc tìm kiếm câu trả lời sẵn có thay vì tự tư duy để tìm ra chúng. Năng suất và tốc độ đang lấn át chiều sâu và sự độc đáo, những giá trị cốt lõi làm nên chất lượng tư duy sáng tạo thực sự.

Tuy nhiên, AI không thực sự suy nghĩ như con người. Nó chỉ tái tổ hợp các mẫu thống kê từ dữ liệu có sẵn, phản chiếu lại sản phẩm của tư duy tập thể. Đó là một bản sao trơn tru nhưng thiếu linh hồn. Những gì AI tạo ra có thể nghe rất giống con người, nhưng thường thiếu đi ngọn lửa nội tâm, điều chỉ xuất hiện ở những người từng trải nghiệm, trăn trở và dấn thân.

Dẫu vậy, AI vẫn có thể là công cụ hữu ích trong việc khơi gợi ý tưởng. Một số nghiên cứu cho thấy người sử dụng AI có thể tạo ra các ý tưởng sáng tạo hơn mức trung bình, vượt trội hơn so với những người chỉ dựa vào công cụ tìm kiếm truyền thống. Nhưng đi kèm theo đó là một sự đánh đổi đáng lưu tâm: AI làm giảm sự đa dạng trong tư duy, dẫn dắt người dùng về phía những lựa chọn an toàn và dễ đoán, thay vì khuyến khích họ khám phá các khả năng phi truyền thống.

Trong một thế giới ngày càng vận hành bằng thuật toán, điều cấp thiết là phải bảo vệ và nuôi dưỡng tư duy phản biện, khả năng liên ngành và trải nghiệm thực tế, những yếu tố mà AI không thể thay thế. Chúng ta cần xem AI như một công cụ hỗ trợ, không phải người thay thế. Nếu không, rất có thể chúng ta sẽ đánh đồng cái gọi là "đủ tốt" với "tốt thực sự", và dần đánh mất bản sắc trí tuệ của chính mình.

>> Cách Indonesia dùng trí tuệ nhân tạo để chặn đứng kẹt xe

Trung Quốc phát triển AI có thể ‘nghĩ như con người’, bùng nổ tranh cãi gay gắt

Chuyên gia đoạt giải Nobel: Trí tuệ nhân tạo sẽ ‘xóa sổ’ bệnh tật trong 10 năm tới

Theo Kiến thức Đầu tư
https://dautu.kinhtechungkhoan.vn/khi-con-nguoi-thoi-khong-con-muon-tu-nghi-295249.html
Bài liên quan
Đừng bỏ lỡ
    Đặc sắc
    Nổi bật Người quan sát
    Đọc thêm
    Khi con người thôi không còn muốn tự nghĩ
    POWERED BY ONECMS & INTECH