Làm thế nào để doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu?

Theo báo cáo "SME Policy Index: ASEAN 2024 – Enabling Sustainable Growth and Digitalisation" vừa được Viện Nghiên cứu Kinh tế ASEAN và Đông Á (ERIA) công bố, các doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế Việt Nam, chiếm tới 97,4% tổng số doanh nghiệp và đóng góp khoảng 43% tổng số lao động trong nền kinh tế. Tuy nhiên, chỉ 21% DNNVV Việt Nam tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu, con số này thấp hơn nhiều so với các quốc gia phát triển.

Ảnh minh họa - Nguồn: Internet.

Những thách thức đối với DNNVV Việt Nam

Các DNNVV tại Việt Nam đang gặp nhiều khó khăn trong việc tiếp cận nguồn vốn, công nghệ tiên tiến và các thị trường quốc tế. Rào cản lớn nằm ở khả năng cạnh tranh về năng suất và đổi mới sáng tạo. ERIA chỉ ra rằng, mặc dù hệ thống tài chính đã có những cải thiện, DNNVV vẫn gặp nhiều trở ngại trong việc tiếp cận nguồn tài chính cần thiết để đầu tư vào công nghệ và nâng cao hiệu quả sản xuất. Việc số hóa được xem là yếu tố sống còn để các doanh nghiệp này có thể nâng cao năng lực cạnh tranh và đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế.

Theo ERIA, Việt Nam đã đạt được điểm số cao so với mức trung bình của ASEAN trong việc hỗ trợ DNNVV tiếp cận tài chính và mở rộng thị trường quốc tế, thể hiện sự cam kết mạnh mẽ từ Chính phủ. Tuy nhiên, để tiến xa hơn, năng lực sáng tạo và năng suất cần phải được cải thiện nhiều hơn nữa.

Cơ hội từ số hóa và thương mại điện tử

Sự phát triển của công nghệ số, đặc biệt là thương mại điện tử, đã mở ra những cơ hội lớn cho DNNVV Việt Nam trong việc tiếp cận các thị trường quốc tế. Sau đại dịch COVID-19, số lượng DNNVV sử dụng nền tảng thương mại điện tử tăng mạnh, giúp họ tiếp cận trực tiếp với khách hàng quốc tế mà không cần thông qua các trung gian truyền thống. Điều này không chỉ giúp giảm chi phí giao dịch mà còn mở rộng khả năng tiếp cận thị trường quốc tế.

Tuy nhiên, để tận dụng tối đa cơ hội từ quá trình số hóa, các DNNVV cần đầu tư vào hạ tầng công nghệ và nâng cao kỹ năng số cho lực lượng lao động. Việc quản lý kinh doanh dựa trên dữ liệu sẽ giúp các doanh nghiệp tối ưu hóa quy trình sản xuất, giảm chi phí và tăng năng suất.

Chính phủ Việt Nam đã triển khai nhiều chính sách nhằm hỗ trợ DNNVV, bao gồm cải thiện khả năng tiếp cận tài chính và khuyến khích đổi mới sáng tạo. Theo ERIA, các chính sách về số hóa và thương mại điện tử cũng đang được thúc đẩy mạnh mẽ, như "Chiến lược phát triển thương mại điện tử quốc gia giai đoạn 2021–2025", giúp DNNVV tăng cường khả năng tham gia thị trường trực tuyến.

Việt Nam cũng đã thiết lập các khu công nghiệp nhằm thúc đẩy DNNVV tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu. Những khu công nghiệp này không chỉ tăng cường liên kết giữa các DNNVV trong nước với các doanh nghiệp nước ngoài mà còn cải thiện năng lực xuất khẩu. Tuy nhiên, sự kết nối giữa các doanh nghiệp trong nước và chuỗi cung ứng toàn cầu vẫn còn yếu, cần có những chính sách hỗ trợ thêm.

Tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu không chỉ là cơ hội mà còn là thách thức lớn đối với DNNVV Việt Nam. Để thành công, DNNVV cần tiếp tục cải thiện năng suất, ứng dụng công nghệ số và nâng cao chất lượng sản phẩm để đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế. Chính phủ cần tiếp tục triển khai các chính sách hỗ trợ mạnh mẽ, tạo điều kiện thuận lợi cho DNNVV vươn ra thị trường toàn cầu, góp phần phát triển bền vững và nâng cao năng suất cho nền kinh tế quốc gia.

>> Logistics – 'Chìa khóa vàng' trong cuộc đua chinh phục 180 quốc gia của nông sản Việt