Một loại 'sản vật dưới nước' của Việt Nam đang được săn đón mạnh mẽ, bứt phá ngoạn mục: Mang về hơn 57 triệu USD kể từ đầu năm, Mỹ săn lùng không ngớt

Theo Rabobank, sản lượng cá rô phi toàn cầu được dự báo vượt 7 triệu tấn vào năm 2025, nhờ sự phục hồi mạnh của các quốc gia sản xuất lớn như Trung Quốc, Indonesia, Ai Cập, Bangladesh và Việt Nam. Trong nhóm này, Việt Nam đang nổi lên như nguồn cung tiềm năng khi tận dụng tốt biến động thị trường để mở rộng sản xuất và tăng tốc xuất khẩu.

Xuất khẩu tăng 332% – mức bứt phá hiếm có
Theo số liệu từ Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), trong 9 tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu cá rô phi Việt Nam đạt 57,3 triệu USD, tăng tới 332% so với cùng kỳ 2024 (13,26 triệu USD). Riêng tháng 8, xuất khẩu đạt gần 10 triệu USD, mức cao nhất từ đầu năm – phản ánh khả năng thích ứng nhanh và sự chủ động của doanh nghiệp Việt Nam trước bối cảnh thị trường quốc tế biến động mạnh.

Hiện cá rô phi Việt Nam đã hiện diện tại nhiều thị trường, trong đó Mỹ vẫn là điểm đến trọng yếu, chiếm tỷ trọng lớn trong tổng kim ngạch.
Tuy nhiên, bước sang quý IV, đà tăng được dự báo chững lại do Mỹ tạm thời dư thừa hàng sau giai đoạn nhập khẩu mạnh trong quý II–III. Điều này cho thấy Việt Nam cần chuyển từ chiến lược “chớp cơ hội” sang hướng đi dài hạn: nâng chất lượng, đa dạng thị trường và xây dựng thương hiệu cá rô phi bền vững.
Thị trường thế giới biến động: Trung Quốc và Brazil gặp khó
Theo VASEP, Trung Quốc – nhà sản xuất cá rô phi lớn nhất thế giới (khoảng 1,6 triệu tấn/năm) – đang chịu mức thuế 55% khi xuất khẩu sang Mỹ. Thuế cao khiến nhiều đơn hàng giảm, thậm chí bị hoãn hoặc hủy. Dù giá cá tăng nhẹ, chi phí nuôi và chế biến tăng mạnh khiến doanh nghiệp thua lỗ, tồn kho lên mức cao kỷ lục.

Brazil – ứng viên được kỳ vọng lấp chỗ trống của Trung Quốc – cũng bị Mỹ áp thuế 50% từ tháng 8/2025, khiến xuất khẩu đình trệ. Việc buộc phải tăng giá bán làm giảm sức cạnh tranh, trong khi tồn kho tăng và doanh nghiệp gặp áp lực chi phí.

Khi xuất khẩu đi Mỹ gặp trở ngại, cả hai quốc gia phải quay về tiêu thụ nội địa nhưng hiệu quả thấp. Sản phẩm không đủ hấp dẫn để bù chi phí sản xuất cao, còn doanh nghiệp trong nước cạnh tranh gay gắt về giá. Kết quả là ngành cá rô phi của cả Trung Quốc và Brazil đều chịu khó khăn kép: xuất khẩu sụt giảm – thị trường yếu – giá giảm.
Việt Nam cần chiến lược đường dài cho cá rô phi
Biến động từ hai thị trường lớn cho thấy những ngành thủy sản phụ thuộc quá nhiều vào Mỹ hoặc một nhóm sản phẩm sẽ dễ tổn thương trước thay đổi chính sách. Khi thuế tăng, cả Trung Quốc lẫn Brazil đều mất lợi thế cạnh tranh và khó xoay chuyển đơn hàng, dẫn đến mất thị phần toàn cầu.
Đối với Việt Nam, đây là thời điểm cần biến cơ hội ngắn hạn thành chiến lược dài hạn. Ngành cá rô phi nên chủ động đa dạng hóa thị trường, mở rộng sang châu Âu, Trung Đông, Nam Mỹ và phát triển sản phẩm giá trị gia tăng như cá rô phi tẩm bột, chế biến sẵn hoặc đóng gói tiện lợi. Đồng thời, đầu tư cải tiến giống, công nghệ nuôi và quy trình chế biến sâu sẽ giúp nâng cao năng suất, giảm chi phí và đáp ứng tiêu chuẩn bền vững.

Với dự báo sản lượng cá rô phi toàn cầu tiếp tục tăng theo Rabobank và xu hướng tiêu dùng ưu tiên sản phẩm thân thiện môi trường, Việt Nam có cơ hội xây dựng thương hiệu cá rô phi riêng, củng cố vị thế trong chuỗi cung ứng toàn cầu – không chỉ lấp chỗ trống tạm thời, mà hướng tới vai trò nhà cung cấp chiến lược, bền vững và có giá trị cao.