Mỹ sẵn sàng tiếp quản nhà máy điện hạt nhân của Ukraine để thúc đẩy thỏa thuận ngừng bắn
Đây là một phần trong nỗ lực mới nhất của ông Trump nhằm đạt được thỏa thuận ngừng bắn trong cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine.
Tổng thống Mỹ Donald Trump đã đề xuất với người đồng cấp Ukraine, Volodymyr Zelensky, vào ngày 19/3 rằng Mỹ có thể tiếp quản và vận hành các nhà máy điện hạt nhân của Ukraine.
Sau cuộc điện đàm, ông Zelensky cho biết Kyiv sẵn sàng tạm dừng các cuộc tấn công vào mạng lưới năng lượng và cơ sở hạ tầng của Nga, chỉ một ngày sau khi Tổng thống Nga Vladimir Putin đồng ý ngừng các cuộc tấn công tương tự nhằm vào Ukraine.
Ông Zelensky cũng tiết lộ đã thảo luận với ông Trump về kế hoạch tiếp quản nhà máy điện hạt nhân. “Chúng tôi chỉ nói về một nhà máy duy nhất, hiện đang bị Nga kiểm soát”, ông Zelensky cho biết trong một cuộc họp báo trực tuyến khi đang có chuyến thăm chính thức tại Phần Lan, ám chỉ nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia.
Ông khẳng định không cảm thấy bất kỳ áp lực nào từ phía ông Trump để nhượng bộ Nga.
Dù đạt được một số bước tiến, thỏa thuận ngừng bắn toàn diện vẫn chưa thành hiện thực, khi ông Putin kiên quyết yêu cầu phương Tây phải chấm dứt hoàn toàn viện trợ quân sự cho Ukraine trước khi có bất kỳ thỏa thuận nào.
Tuy nhiên, sau cuộc gọi với ông Zelensky, giọng điệu của ông Trump trở nên lạc quan hơn đáng kể. Nhà Trắng mô tả cuộc trao đổi là "tuyệt vời", dù trước đó hai nhà lãnh đạo từng có một cuộc tranh luận gay gắt được truyền hình trực tiếp tại Phòng Bầu dục.
Ngoài ra, ông Trump còn cam kết hỗ trợ Kyiv tăng cường hệ thống phòng không từ châu Âu và tìm kiếm trẻ em Ukraine bị "bắt cóc" sang Nga. Trên mạng xã hội Truth Social, ông Trump cho biết các nỗ lực hướng tới một lệnh ngừng bắn toàn diện đang “tiến triển rất thuận lợi”.
Ông Zelensky tiết lộ rằng các quan chức Ukraine và Mỹ có thể sẽ gặp nhau trong những ngày tới tại Ả Rập Xê Út, nơi các phái đoàn Nga và Mỹ cũng dự kiến sẽ có cuộc thảo luận vào đầu tuần tới.
Cùng ngày, Nga và Ukraine đã trao đổi 372 tù nhân, một hành động được lên kế hoạch từ trước nhằm thể hiện thiện chí sau cuộc điện đàm giữa ông Trump và ông Putin.
Tuy nhiên, cả Kyiv và Moscow vẫn cáo buộc nhau tiếp tục tấn công.
Bộ Quốc phòng Ukraine cho biết Nga đã thực hiện một đợt tấn công bằng tên lửa và máy bay không người lái vào đêm hôm trước, khiến một người thiệt mạng và làm hư hại hai bệnh viện. Công ty đường sắt quốc gia Ukraine cũng thông báo rằng cuộc tấn công đã nhắm vào cơ sở hạ tầng năng lượng đường sắt ở khu vực Dnipropetrovsk.
Trong khi đó, Bộ Quốc phòng Nga cho biết Ukraine đã "cố tình" tấn công một kho dầu ở miền Nam Nga vào ban đêm, với mục đích "phá hoại" nỗ lực của ông Trump nhằm chấm dứt xung đột.
“Những cuộc tấn công này đang cản trở nỗ lực chung của chúng tôi,” người phát ngôn Điện Kremlin, Dmitry Peskov, tuyên bố, ám chỉ các cuộc đàm phán giữa Mỹ và Nga.
Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhia đã nằm dưới sự kiểm soát của Nga kể từ những ngày đầu xung đột vào năm 2022. Nằm ở bờ phía Đông của sông Dnipro, nhà máy điện hạt nhân Zaporizhia là một cơ sở có tầm quan trọng chiến lược mà Nga đã biến thành căn cứ quân sự.
Theo các chuyên gia, việc Mỹ để mắt tới nhà máy điện hạt nhân ở Ukraine có thể liên quan tới thỏa thuận khoáng sản mà Washington muốn ký với Kiev. Quá trình xử lý khoáng sản đòi hỏi rất nhiều năng lượng và nhà máy điện hạt nhân Zaporizhia, nhà máy điện hạt nhân lớn nhất châu Âu với 6 lò phản ứng, có thể cung cấp nguồn năng lượng này.
Theo các nguồn tin, Ukraine đã nói với Mỹ rằng, việc xử lý các loại khoáng sản chỉ khả thi nếu quyền kiểm soát nhà máy Zaporizhia được trả lại cho Kiev.
Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhia cũng nằm gần một số mỏ titanium, sắt và đất hiếm do Ukraine kiểm soát.
Theo The Straits Times
