Mỹ - Trung Quốc đạt thỏa thuận khung về TikTok, hai lãnh đạo sắp điện đàm

Thỏa thuận tiềm năng về ứng dụng mạng xã hội có 170 triệu người dùng tại Mỹ là một bước đột phá hiếm hoi trong các cuộc đàm phán kéo dài nhiều tháng giữa nền kinh tế số 1 và số 2 thế giới, khi hai nước đang tìm cách xoa dịu cuộc chiến thương mại đã gây bất ổn cho thị trường toàn cầu.

Sau cuộc họp với các nhà đàm phán Trung Quốc tại Madrid (Tây Ban Nha), Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent cho biết, hạn chót để công ty ByteDance (Trung Quốc) - chủ sở hữu TikTok - thoái vốn khỏi các hoạt động tại Mỹ là 17/9.

Hạn chót có thể được kéo dài thêm 90 ngày để hoàn tất các điều khoản. Ông Bessent khẳng định, thỏa thuận sẽ bảo tồn các khía cạnh văn hóa của TikTok mà các nhà đàm phán Trung Quốc quan tâm.

"Họ quan tâm đến những đặc điểm Trung Quốc của ứng dụng, điều mà họ cho là quyền lực mềm. Chúng tôi không quan tâm đến đặc điểm Trung Quốc. Chúng tôi quan tâm đến an ninh quốc gia", ông Bessent nói với các phóng viên sau hai ngày đàm phán.

Khi được hỏi liệu Trung Quốc có còn nắm giữ cổ phần của công ty hay không, Tổng thống Mỹ Trump nói với các phóng viên: "Chúng tôi chưa quyết định điều đó. Tôi sẽ nói chuyện với Chủ tịch Trung Quốc vào ngày 19/9 để xác nhận điều đó”.

Đây là lần thứ hai trong năm nay, hai bên cho biết đang tiến gần đến một thỏa thuận về TikTok. Lần đàm phán trước đó vào tháng 3 cuối cùng đã không thành công.

Bất kỳ thỏa thuận nào giữa hai nước cũng có thể cần được Quốc hội Mỹ do đảng Cộng hòa kiểm soát chấp thuận. Quốc hội đã thông qua luật năm 2024 yêu cầu thoái vốn do lo ngại dữ liệu người dùng TikTok tại Mỹ có thể bị chính phủ Trung Quốc thu thập.

Nhưng chính quyền Tổng thống Trump đã nhiều lần từ chối việc buộc đóng cửa TikTok tại Mỹ, vì cho rằng điều này có thể khiến hàng triệu người dùng tức giận và làm gián đoạn các hoạt động truyền thông chính trị. Ông Trump ghi nhận TikTok đã giúp ông tái đắc cử vào năm ngoái, và tài khoản TikTok cá nhân của ông có tới 15 triệu người theo dõi. Nhà Trắng cũng đã ra mắt một tài khoản TikTok chính thức vào tháng trước.

"Một thỏa thuận cũng đã đạt được về một công ty mà giới trẻ ở đất nước chúng ta rất muốn cứu. Họ sẽ rất vui mừng! Tôi sẽ nói chuyện với Chủ tịch Tập vào ngày 19/9. Mối quan hệ giữa hai bên vẫn rất bền chặt!”, ông Trump viết trên Truth Social.

Bộ trưởng Bessent không cho biết liệu công ty mẹ ByteDance có chuyển giao quyền kiểm soát công nghệ nền tảng của ứng dụng TikTok cho một bên mua giấu tên ở Mỹ hay không.

Wang Jingtao, một quan chức tại cơ quan quản lý không gian mạng Trung Quốc, tiết lộ thỏa thuận có thể có điều khoản cấp phép quyền sở hữu trí tuệ, bao gồm cả thuật toán.

Ngoài TikTok, Mỹ đã viện dẫn những lo ngại về an ninh quốc gia để chặn các lô hàng chất bán dẫn và công nghệ tiên tiến khác đến Trung Quốc, đồng thời cấm các sản phẩm Trung Quốc mà Washington kết luận có thể được sử dụng để do thám người Mỹ hoặc thu thập thông tin tình báo.

Nhà đàm phán thương mại của Trung Quốc, Li Chenggang, nói với các phóng viên rằng những lo ngại đó đồng nghĩa với "sự bắt nạt đơn phương". “Mỹ không thể một mặt yêu cầu Trung Quốc giải quyết các mối quan ngại của họ, mặt khác lại tiếp tục đàn áp các công ty Trung Quốc", ông Li nói.

Ông xác nhận hai bên đã đạt được "sự đồng thuận về khuôn khổ cơ bản" trong việc giải quyết các vấn đề liên quan đến TikTok.

Cuộc họp giữa phái đoàn Mỹ và Trung Quốc tại Madrid là vòng đàm phán thứ tư trong bốn tháng qua, nhằm giải quyết các mối quan hệ thương mại căng thẳng cũng như thời hạn thoái vốn của TikTok.

Ông Trump đã nhiều lần bày tỏ mong muốn gặp ông Tập. Và Bộ trưởng Bessent cho biết việc thảo luận về một cuộc gặp tiềm năng trong cuộc điện đàm ngày 19/9 là tùy thuộc vào các nhà lãnh đạo.

Một nguồn thạo tin cho biết, phái đoàn Mỹ đã nói với phía Trung Quốc, rằng bất kỳ cuộc gặp tiềm năng nào vào mùa thu này cũng sẽ bị hủy bỏ nếu hai bên không đạt được thỏa thuận về TikTok.

Các cuộc đàm phán diễn ra trong bối cảnh Washington yêu cầu các đồng minh áp thuế đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, vì Trung Quốc mua dầu của Nga, điều mà Bắc Kinh cho là một nỗ lực ép buộc. Ông Bessent tiết lộ vấn đề Nga đã được thảo luận ngắn gọn.

Bắc Kinh cũng thông báo riêng hôm 15/9, rằng một cuộc điều tra sơ bộ về Nvidia đã cho thấy gã khổng lồ chip của Mỹ vi phạm luật chống độc quyền của Trung Quốc. Đáp lại, ông Bessent cho rằng thông báo về Nvidia được đưa ra không đúng thời điểm.

Cuộc điều tra này được nhiều người coi là một đòn trả đũa các biện pháp hạn chế của Washington đối với ngành chip của Trung Quốc.