Nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam: Cú hích tỷ USD từ dòng vốn toàn cầu

Rạng sáng ngày 8/10/2025 theo giờ Việt Nam, Tổ chức xếp hạng FTSE Russell chính thức công bố nâng hạng thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam từ “thị trường cận biên” lên “thị trường mới nổi thứ cấp”. Đây là cột mốc đánh dấu bước phát triển vượt bậc của thị trường chứng khoán Việt Nam sau hơn 7 năm nỗ lực cải cách toàn diện, được kỳ vọng sẽ mở ra một kỷ nguyên mới cho thị trường vốn và thu hút hàng tỷ USD đầu tư từ các quỹ toàn cầu.

Thành quả từ nỗ lực cải cách

Theo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN), việc FTSE Russell chính thức nâng hạng là “kết quả của sự chỉ đạo quyết liệt từ Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính; sự phối hợp chặt chẽ của Ngân hàng Nhà nước và các bộ, ngành liên quan; cùng với sự đồng hành của các Sở giao dịch, VSDC, các thành viên thị trường và sự hỗ trợ từ Ngân hàng Thế giới, chuyên gia FTSE Russell cũng như các định chế đầu tư toàn cầu”.

UBCKNN nhấn mạnh, kết quả này là “cột mốc quan trọng ghi nhận nỗ lực cải cách toàn diện của toàn ngành chứng khoán Việt Nam theo chủ trương của Đảng, Nhà nước nhằm phát triển thị trường minh bạch, hiện đại và hiệu quả theo các chuẩn mực quốc tế cao nhất.”

Hai cải cách mang tính đột phá được FTSE Russell đánh giá cao là việc cho phép nhà đầu tư tổ chức nước ngoài giao dịch không cần ký quỹ đủ tiền trước (Non-Pre-funding) và vận hành hệ thống công nghệ thông tin KRX - yếu tố then chốt giúp Việt Nam đáp ứng các tiêu chí khắt khe để nâng hạng.

Tuy nhiên, FTSE Russell cho biết lộ trình nâng hạng chính thức có hiệu lực từ tháng 9/2026, sau kỳ rà soát cuối cùng vào tháng 3/2026 để bảo đảm các cải cách vận hành ổn định.

Theo UBCKNN, “việc nâng hạng là khởi đầu cho giai đoạn phát triển mới, yêu cầu cải cách sâu rộng hơn nữa để đạt các mục tiêu dài hạn. UBCKNN cam kết tiếp tục hoàn thiện khung khổ pháp lý, hiện đại hóa và số hóa hạ tầng thị trường, tạo điều kiện tối đa cho nhà đầu tư trong và ngoài nước tiếp cận thị trường minh bạch, hiệu quả, thúc đẩy hội nhập sâu rộng vào tài chính toàn cầu”.

Kỳ vọng dòng vốn tỷ USD và cơ hội lớn cho doanh nghiệp

Các công ty chứng khoán trong nước đều đánh giá tích cực về tác động của quyết định này. SSI cho rằng việc nâng hạng “không phải là đích đến, mà là điểm khởi đầu cho sự hội nhập sâu rộng hơn của thị trường vốn Việt Nam”. Trong khi đó, Vietcap nhận định, Việt Nam hiện đã được xếp vào cùng hạng mục với các thị trường lớn hơn như Trung Quốc, Ấn Độ, Ả Rập Saudi và Indonesia, mở ra cánh cửa tiếp cận một nhóm nhà đầu tư tổ chức quy mô lớn – vốn trước đây bị hạn chế đầu tư vào các thị trường cận biên.

Theo ước tính từ nhiều công ty chứng khoán quốc tế, dòng vốn đầu tư ròng từ khối ngoại có thể đạt từ 6-8 tỷ USD, thậm chí tới 10 tỷ USD trong kịch bản tích cực. Trong đó, Chứng khoán VNDirect dự báo dòng vốn từ các quỹ theo dõi chỉ số FTSE có thể đạt khoảng 1,0 - 1,5 tỷ USD ngay sau khi Việt Nam được chính thức đưa vào rổ chỉ số.

Các chuyên gia về tài chính nhận định, dòng vốn sẽ không bùng nổ tức thì, mà được giải ngân theo từng giai đoạn. Hiệu ứng tích cực chỉ thực sự bền vững khi thị trường đáp ứng đầy đủ yêu cầu về thanh khoản, giới hạn sở hữu nước ngoài và chuẩn mực vận hành.

Thị trường chứng khoán - động lực mới cho nền kinh tế

Việc được FTSE Russell nâng hạng được kỳ vọng sẽ tăng cường vai trò của thị trường chứng khoán như kênh dẫn vốn hiệu quả, giảm dần sự phụ thuộc vào tín dụng ngân hàng. Trong 9 tháng đầu năm 2025, tổng vốn đầu tư toàn xã hội đạt hơn 2,7 triệu tỷ đồng (gần 102 tỷ USD), trong đó khoảng 50-60% đến từ hệ thống ngân hàng. Việc mở rộng huy động vốn qua thị trường chứng khoán sẽ giúp giảm áp lực tín dụng, đồng thời tạo điều kiện cho doanh nghiệp lớn huy động vốn rẻ và minh bạch hơn thông qua IPO và phát hành cổ phiếu.

Thực tế, thị trường trong thời gian qua đã chứng kiến làn sóng IPO sôi động. Techcombank Securities (TCBS) huy động 10.820 tỷ đồng; VPBank Securities (VPBankS) chuẩn bị IPO quy mô 12.700 tỷ đồng; trong khi VPS và SSI cũng đang tăng vốn mạnh để đón đầu dòng vốn mới. Các chuyên gia cho rằng, sức hấp dẫn của thị trường Việt Nam đang ở mức cao nhất trong hơn một thập kỷ.

Cùng với đó, nền kinh tế duy trì ổn định vĩ mô với GDP 9 tháng tăng 7,85%, CPI chỉ tăng 3,27%, tỷ giá USD/VND ổn định, là những yếu tố nền tảng giúp dòng vốn quốc tế tin tưởng hơn vào triển vọng dài hạn của Việt Nam.

Theo Chứng khoán BSC, quá trình chuyển đổi lên thị trường mới nổi thứ cấp sẽ diễn ra trong 6-12 tháng, sau đó Việt Nam có thể hướng tới mục tiêu được nâng lên nhóm thị trường mới nổi nâng cao (Advanced Emerging Market) và đáp ứng tiêu chí của MSCI vào giai đoạn 2026-2027. Điều này sẽ đẩy mạnh vai trò dẫn vốn của thị trường chứng khoán - vốn trước nay yếu, chỉ chiếm vài phần trăm trong tổng vốn đầu tư xã hội.

Các chuyên gia đều có chung nhận định rằng, nếu tận dụng tốt cơ hội này, Việt Nam không chỉ hút được hàng tỷ USD vốn ngoại, mà còn thúc đẩy sự phát triển cân bằng giữa thị trường tài chính và hệ thống ngân hàng, tạo nền tảng cho tăng trưởng bền vững và hội nhập sâu rộng hơn với nền kinh tế toàn cầu.