Nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới lung lay: Gần 50.000 trường học đóng cửa, người dân chật vật trong cảnh mua nhà
Trong bối cảnh thị trường bất động sản Trung Quốc vẫn đang loay hoay trong vòng xoáy suy thoái kéo dài suốt nhiều năm qua, một yếu tố mới đang làm tình hình thêm ảm đạm: Dân số nước này đang thu hẹp lại nhanh chóng.
Theo dự báo của Goldman Sachs, nhu cầu mua nhà mới tại các đô thị Trung Quốc sẽ duy trì ở mức dưới 5 triệu căn mỗi năm trong thời gian tới - chỉ bằng một phần tư so với đỉnh cao 20 triệu căn vào năm 2017.
“Dân số giảm và tốc độ đô thị hóa chậm lại cho thấy nhu cầu nhà ở theo nhân khẩu học sẽ tiếp tục suy giảm”, nhóm chuyên gia kinh tế của Goldman Sachs nhận định trong một báo cáo công bố mới đây.
Dẫn dữ liệu mới nhất của Ngân hàng Thế giới, chuyên gia kinh tế cấp cao Tianchen Xu thuộc Cơ quan Nghiên cứu Kinh tế và Thông tin (Economist Intelligence Unit) cho biết dân số Trung Quốc dự kiến giảm xuống dưới 1,39 tỷ người vào năm 2035, so với mức 1,41 tỷ hiện nay - hệ quả của tỷ lệ sinh thấp và dân số già hóa nhanh chóng.
Ba năm liên tiếp, dân số Trung Quốc sụt giảm, với số liệu mới nhất năm 2024 cho thấy dân số giảm thêm 1,39 triệu người so với năm trước đó.
Goldman Sachs ước tính rằng, trong thập kỷ 2020, dân số giảm sẽ khiến nhu cầu nhà ở giảm trung bình 500.000 căn mỗi năm, và mức sụt giảm này sẽ tăng lên tới 1,4 triệu căn mỗi năm trong thập kỷ 2030. Trái ngược với giai đoạn những năm 2010, khi dân số tăng đều góp phần thúc đẩy nhu cầu thêm 1,5 triệu căn mỗi năm.
Dù Bắc Kinh đã nới lỏng chính sách một con từ năm 2016 và triển khai nhiều biện pháp khuyến khích sinh con như trợ cấp tài chính, nhưng tỷ lệ sinh vẫn không ngừng suy giảm. Mức thu nhập trì trệ, lo lắng về việc làm và hệ thống an sinh xã hội yếu kém khiến giới trẻ Trung Quốc ngày càng ít mặn mà với việc lập gia đình và sinh con.
Theo chuyên gia Tianchen Xu, các chính sách khuyến sinh hiện tại “khó tạo ra hiệu quả rõ rệt” bởi chúng không chạm đến những căn nguyên sâu xa như chi phí nuôi con quá cao, xu hướng trì hoãn hôn nhân vì sự nghiệp và sự thay đổi trong giá trị sống - ưu tiên cho sự độc lập cá nhân.
Tỷ lệ sinh giảm đang ảnh hưởng rõ rệt đến hệ thống giáo dục tại Trung Quốc. Trong hai năm qua, hơn 36.000 trường mẫu giáo đã phải đóng cửa vì số lượng trẻ em giảm mạnh – giảm hơn 10 triệu em so với trước. Cùng thời gian đó, gần 13.000 trường tiểu học cũng ngừng hoạt động, cho thấy ngày càng ít trẻ em bước vào độ tuổi đi học.
Việc dân số giảm đang tác động mạnh đến thị trường nhà đất quanh các trường học nổi tiếng - những khu vực từng có giá nhà cao hơn nhiều so với mặt bằng chung do phụ huynh sẵn sàng chi tiền để con được học trường công chất lượng.
Tuy nhiên, theo chuyên gia bất động sản William Wu từ Daiwa Capital Markets, khi số trẻ em ngày càng ít và chính quyền địa phương bắt đầu thay đổi chính sách phân tuyến tuyển sinh, giá trị “cộng thêm” của những căn nhà gần trường tốt cũng đang dần mất đi.
Một phụ huynh ở Bắc Kinh chia sẻ với CNBC rằng căn hộ chị mua cách đây hơn hai năm đã mất giá khoảng 20%. Thời điểm đó, chị chấp nhận trả mức giá cao gấp đôi so với mặt bằng chung chỉ để con trai có suất vào một trường tiểu học chất lượng. Tuy nhiên, số lượng học sinh vào lớp 1 đã đạt đỉnh vào năm 2023 và bắt đầu giảm từ năm nay - đúng lúc con trai chị bước vào tuổi đến trường.
Thị trường địa ốc Trung Quốc vốn đã khốn đốn từ cuối năm 2020, nay lại hứng thêm đòn từ yếu tố nhân khẩu học. Dù Chính phủ và các địa phương đã tung ra hàng loạt chính sách hỗ trợ từ tháng 9 năm ngoái, tình trạng trì trệ vẫn không mấy cải thiện.
Theo chuyên gia Larry Hu, Kinh tế trưởng Trung Quốc tại Macquarie, giá nhà mới trong tháng 5 đã giảm với tốc độ nhanh nhất trong bảy tháng trở lại đây, kéo dài tình trạng ảm đạm suốt hai năm qua.
Doanh số bán nhà mới tại 30 thành phố lớn của Trung Quốc trong nửa đầu tháng 6 giảm 11% so với cùng kỳ năm ngoái - một sự sụt giảm mạnh hơn so với mức 3% trong tháng 5, theo dữ liệu của Macquarie.
Goldman Sachs nhận định, các nhà đầu tư bất động sản sẽ tiếp tục là “bên bán ròng” trong thời gian tới, khi tâm lý thị trường vẫn kỳ vọng giá nhà sẽ tiếp tục giảm.
Dù tốc độ đô thị hóa vẫn là yếu tố bù đắp một phần nhu cầu nhà ở trong ngắn hạn, nhưng theo William Wu, tác động dài hạn từ yếu tố dân số có thể chưa ngay lập tức xuất hiện, mà sẽ dần dần hiện rõ trong vài thập kỷ tới.
“Trong ngắn hạn, quá trình đô thị hóa và nhu cầu nâng cấp nhà ở vẫn sẽ đóng vai trò nhất định trong việc giữ vững tổng cầu của thị trường bất động sản Trung Quốc”, Wu nhận định.
Tham khảo CNBC
Nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới giảm tỷ lệ sinh năm thứ 3 liên tiếp, tỉnh lớn tung ‘độc chiêu’ gì?
Thảm họa dân số ở siêu cường châu Á: Tỷ lệ sinh thấp nhất 125 năm, số ca tử vong gấp đôi số ca sinh
