Ngân hàng nào có khả năng chống chọi tốt nhất trước áp lực chi phí huy động tăng cao?

Áp lực lên chi phí vốn đang tăng cao do lãi suất huy động tăng

Theo báo cáo cập nhật tại VNDirect, NHNN sẽ tiếp tục chính sách tiền tệ thắt chặt trong giai đoạn 2023 - 2024 trong bối cảnh kinh tế vĩ mô vẫn nhiều biến động.

Cụ thể, thị trường BĐS và TPDN đang gặp nhiều khó khăn, chính sách “diều hâu” của FED gây áp lực lên tỷ giá và lãi suất, và lạm phát.

Do đó, theo các chuyên gia tại VNDirect, ngành ngân hàng sẽ phải đối mặt với chi phí vốn tăng do thanh khoản căng thẳng và chính sách tiền tệ thắt chặt.

Lãi suất liên ngân hàng đã tăng mạnh trong những tháng gần đây. Tuy lãi suất liên ngân hàng đã hạ nhiệt, các chuyên gia tại VNDirect đã dự báo lãi suất liên ngân hàng sẽ tiếp tục ở quanh vùng 5-6% cho kỳ hạn qua đêm trong những tháng sắp tới.

Liên quan đến lãi suất huy động, sau khi NHNN tăng lãi suất điều hành 200 điểm cơ bản, các ngân hàng thương mại đã nhanh chóng nâng mạnh lãi suất huy động ở mọi kỳ hạn.

Lãi suất tiền gửi 12 tháng ở các ngân hàng quốc doanh và các ngân hàng tư nhân đã lần lượt tăng khoảng 190 và 275 điểm cơ bản so với đầu năm, và hiện cao hơn mức trước COVID lần lượt là 60 và 110 điểm cơ bản.

Sang 2023, với việc áp lực huy động vốn đang tăng cao, VNDirect cho rằng, chi phí vốn của ngành ngân hàng sẽ tăng mạnh trong năm tới, gây ảnh hưởng lên NIM.

Bên cạnh đó, theo VNDirect, lợi suất tài sản (asset yield) khó có thể tăng đủ mạnh để bù đắp do lãi suất cho vay khó tăng mạnh khi chính phủ đang kêu gọi giảm lãi suất để chia sẻ gánh nặng cùng khách hàng.

Ngân hàng nào có khả năng chống chọi tốt nhất với áp lực NIM thu hẹp?

Theo các chuyên gia tại VNDirect, những ngân hàng có tỷ trọng cho vay bán lẻ và tỷ lệ CASA cao sẽ có khả năng chống chọi với việc NIM bị thu hẹp.

Nhóm phân tích cho rằng, hiện VIB và ACB là hai ngân hàng có tỷ trọng bán lẻ cao nhất lần lượt ở mức 87% và 64%.

CTG, VPB, TPB, và MBB cũng là những cái tên đáng chú ý khi đã thành công trong việc nâng tỷ trọng bán lẻ trong năm nay.

Trên phương diện CASA, TCB, MBB và VCB là những ngân hàng có tỷ lệ CASA tốt nhất hệ thống. VCB đặc biệt gây ấn tượng khi đã là một trong số ít ngân hàng cải thiện được tỷ lệ CASA từ đầu năm, với động lực chính đến từ chính sách “zero-fee” ngân hàng đã triển khai từ đầu năm nay.

Ưu tiên chất lượng tài sản hơn tăng trưởng lợi nhuận

Trích lập dự phòng của các ngân hàng đã tăng 32,9% svck nhưng giảm 1,1% so với quý trước chủ yếu do khoản trích lập của STB cho trái phiếu VAMC và của FE Credit để chuẩn bị cho khả năng nợ xấu tăng cao.

Tuy nhiên, tỷ lệ dự phòng trên cho vay của 15 ngân hàng niêm yết đã giảm về mức trước dịch. Chất lượng tài sản của ngân hàng đã bị ảnh hưởng bởi việc Thông tư 14/2021 hết hạn vào cuối tháng 6/2022.

Theo đó, tỷ lệ nợ xấu trung bình của ngành tăng lên mức 1,44% vào cuối quý 3/2022 từ 1,34% vào cuối quý 2/2022 và 1,28% cuối năm 2021.

Theo VNDirect, sang năm 2023, bên cạnh vấn đề “căng thẳng thanh khoản” trong hệ thống ngân hàng, còn xuất hiện một vấn đề nghiêm trọng khác liên quan đến việc các doanh nghiệp (DN) Việt Nam đang gặp khó khăn về thanh khoản, đặc biệt là các DN vừa và nhỏ.

Cụ thể, các DN Việt Nam đang phải đối mặt với chi phí lãi vay tăng cao (do USD tăng giá và lãi suất tiền đồng tăng cao), và việc này sẽ gây ảnh hưởng xấu lên lợi nhuận và khả năng trả nợ của các DN.

Ở mặt khác, việc tiếp cận vốn của các DN đang gặp nhiều khó khăn, khi kênh tín dụng của ngân hàng vẫn bị hạn chế trong khi thị trường TPDN gần như đã đóng băng.

Những khó khăn trong việc tiếp cận vốn của DN và khả năng trả nợ suy giảm sẽ đe dọa đến chất lượng tài sản của ngân hàng trong năm 2023.

Nhìn chung, áp lực tăng trích lập dự phòng sẽ quay trở lại và dẫn tới việc chi phí dự phòng có thể tăng trong 2023 - 2024.

VNDirect nhận định rằng, những ngân hàng với chất lượng tài sản ổn định và tỷ lệ bao phủ nợ xấu ở mức cao sẽ ở một vị thế tốt để đương đầu với rủi ro đến từ nợ xấu tăng cao.

Tỷ lệ thu nhập lãi thuần (NIM - Net Interest Margin) phản ánh tốc độ tăng trưởng thu từ lãi so với tốc độ tăng chi phí.

NIM đo lường mức chênh lệch giữa thu từ lãi và chi phí trả lãi mà ngân hàng có thể đạt được thông qua hoạt động kiểm soát chặt chẽ tài sản sinh lời và theo đuổi nguồn vốn có chi phí thấp;  cho thấy ngân hàng đã tối đa hóa các nguồn thu từ lãi và giảm thiểu chi phí từ lãi.