Nơi này không được nhắc đến trong phim, tiểu thuyết nhưng ngoài đời lại vô cùng nổi tiếng.
Tây Du Ký là tác phẩm kinh điển của nền văn học Trung Quốc cổ đại, cũng như bộ phim truyền hình dài tập cùng tên được chuyển thể từ tiểu thuyết này, sớm đã trở nên quen thuộc đối với người dân Trung Quốc và công chúng nhiều nước trên thế giới.
Nhân vật Đường Tăng trong truyện và phim, ngoài đời thực là một vị cao tăng nổi tiếng, gắn liền với việc du nhập và truyền bá Phật giáo vào Trung Quốc. Ngày nay, nhiều địa danh trên con đường "tây du thỉnh kinh" còn lưu dấu chân và những câu chuyện thú vị về nhân vật huyền thoại này.
Hình tượng thầy trò Đường Tăng trong phim Tây Du Ký
Nổi tiếng nhất có lẽ là Cao Lão Trang, Lưu Sa Hà ở huyện Lâm Trạch, thành phố Trương Dịch; Tây Lương Nữ Quốc thì nằm ở quận Lương Châu, thành phố Vũ Uy... Tuy nhiên, có nhiều người không biết về một ngôi chùa tên Tháp Nhĩ, nằm trong tòa thành cổ Tỏa Dương ở huyện Qua Châu, là nơi Đường Tăng ngoài đời thực từng ghé lánh nạn và kết tình thầy trò với nguyên mẫu của Tôn Ngộ Không. Nơi này không được nhắc đến trong phim, tiểu thuyết nhưng ngoài đời lại vô cùng nổi tiếng.
Thành cổ Tỏa Dương, nằm giữa sa mạc Gobi ở độ cao 1.358m, có niên đại từ thế kỷ thứ 7 đến 13 sau Công Nguyên, là trung tâm của Qua Châu, một thành trì quan trọng trên hành lang Hà Tây. Trải qua hàng nghìn năm biến thiên của lịch sử, nơi đây đã trở nên hoang phế, chỉ còn lại những gò đất và những ngôi mộ cổ, giữa những cơn bão cát sa mạc.
Nằm cách trung tâm thành cổ Tỏa Dương 1,5km về phía đông là di chỉ chùa Tháp Nhĩ, một kiến trúc chùa chiền Phật giáo đặc trưng của thời kỳ Đường - Tây Hạ. Những gì còn lưu lại là khuôn viên bên ngoài với nền móng của 3 phía Nam, Bắc, Tây và kiến trúc tự viện ở bên trong theo hướng Nam - Bắc, hình chữ nhật dài 85m, rộng 41m, với các hạng mục như đại điện, tháp lớn, tháp nhỏ, lầu chuông, trống được sắp xếp đối xứng nhau.
Chùa Tháp Nhĩ phản ánh sự truyền bá và phát triển của Phật giáo ở khu vực hành lang Hà Tây trong thời kỳ Đường - Tây Hạ, là ngôi chùa nổi tiếng, gắn liền với việc giảng kinh thuyết pháp của nhà sư Huyền Trang trên con đường đi lấy kinh.
Di tích chùa Tháp Nhĩ, nơi nhà sư Huyền Trang giảng kinh thuyết pháp và thu nhận đại đệ tử Thạch Bàn Đà. Ảnh: Hữu Hưng/Báo Nhân Dân
Có một sự thật nhiều khán giả của Tây Du Ký còn chưa biết, việc Huyền Tang lên đường đi tìm kiếm chân lý, giải đáp thắc mắc về Phật pháp vốn không được triều đình ủng hộ. Nhà sư này đã phải trà trộn vào đoàn người ăn xin để rời thành Trường An, đi theo con đường tơ lụa, qua Tân Cương, Trung Á để đến thành Vương Xá của nước Ma Kiệt Đà (miền Trung Ấn Độ ngày nay).
Cũng vì không có được sự ủng hộ của triều đình mà Huyền Trang gặp khá nhiều gian nan, trở ngại trên đường đi. Ông từng lánh nạn 1 tháng ở chùa Tháp Nhĩ. Trong thời gian đó nhà sư này cảm hóa, thu nhận đại đệ tử Thạch Bàn Đà. Thạch Bàn Đà chính là nguyên mẫu của Tôn Ngộ Không trong truyện.
Chuyện kể rằng, trong những buổi giảng kinh, nhà sư Huyền Trang thấy có một người ngày nào cũng đến chăm chú lắng nghe, thậm chí còn xúc động đến rơi lệ sau khi lĩnh hội được những đạo lý nhà Phật. Hỏi ra mới biết, đó là một người bản địa rất thông thạo ngôn ngữ và đường xá ở khu vực này.
Biết được ý định thỉnh kinh của Huyền Trang, Thạch Bàn Đà rất cảm động và bày tỏ mong muốn trở thành đệ tử để đồng hành cùng nhà sư. Sau khi được thu nhận, Thạch Bàn Đà đã tặng cho thầy mình một con ngựa tốt; đồng thời, phát huy sở trường của mình để trở thành "trợ thủ đắc lực" giúp nhà sư Huyền Trang vượt qua các trở ngại, đến được nơi có chân lý Phật pháp mà mình kiếm tìm bấy lâu.
Ngày nay chùa Tháp Nhĩ vẫn còn lưu nhiều dấu tính, câu chuyện thú vị về nhà sư Huyền Trang. Nơi đây là địa điểm du lịch nổi tiếng với du khách Trung Quốc cũng như quốc tế.
