Ngôi nhà tuổi thơ bằng gỗ lim của vị giáo sư nổi tiếng giữa lòng phố cổ, hơn 130 năm tuổi vẫn đứng vững với thời gian
Ngôi nhà này thường được người dân Hà thành gọi với cái tên nhà "hộp diêm" với nét cổ kính độc đáo.
Được xây dựng vào cuối thế kỷ 19, đầu thế kỷ 20, ngôi nhà số 42 phố Hàng Cân (Hoàn Kiếm, Hà Nội) tính đến nay đã hơn 130 tuổi. Nó được xem là một trong những loại kiến trúc hiếm hoi vẫn còn lưu lại dấu tích xưa được bảo tồn, gìn giữ cho đến ngày nay.
Ngôi nhà được xây dựng vào cuối thế kỷ 19, đầu thế kỷ 20. Người xây dựng ngôi nhà là cụ Trần Hữu Lập (người gốc Hà Nội), người sáng lập ra cửa hiệu Ích - An nổi tiếng vào đầu thế kỷ 20. Cụ Lập có 2 người con trai, con trai cả là ông Trần Hữu Đạt và người con trai út là cố GS. Trần Hữu Tước - Bác sĩ, một nhà khoa học lớn của Việt Nam.
 |
| Căn nhà có tầng 1 làm cửa hiệu giấy dó. Ảnh Internet |
Hiện tại, bà Lê Thị Thanh Tân (con dâu cụ Trần Hữu Lập, chị dâu Giáo sư Trần Hữu Tước) đang ở tại ngôi nhà này. Sau khi chồng mất, vào năm 1992, bà bắt đầu kinh doanh mặt hàng giấy dó tại đây.
Nhìn tận mắt, ít ai tin rằng ngôi nhà này khi mới xây dựng từng là công trình kiến trúc cao nhất, khang trang nhất trên của khu vực phố Hàng Cân và phố Hàng Bồ.
Ngôi nhà này thường được người dân Hà thành gọi với cái tên nhà "hộp diêm" bởi cấu tạo hình ống, hai tầng của ngôi nhà khi nhìn từ xa khiến người ta liên tưởng tới hình dạng một hộp diêm.
 |
| Căn nhà được gọi là "hộp diêm". Ảnh Internet |
Căn nhà cổ có diện tích 108m2, gồm 5 khu vực sinh hoạt. Chiều dài của ngôi nhà hơn 40m nên ngồi bên ngoài khó có thể nhìn hết vào bên trong. Tầng 1 là nơi kinh doanh giấy dó, giấy lụa. Dù không có biển hiệu, không quảng bá nhưng cửa hàng vẫn được nhiều người chú ý nhờ nét cổ kính của căn nhà.
Ở tầng 1, có một phòng khách, hai giếng trời để lấy ánh sáng vào nhà, phòng bếp và nhà vệ sinh. Trên gác hiện là nơi thờ phụng tổ tiên, ông bà, cha mẹ.
 |
 |
| Tuy nhỏ hẹp nhưng vẫn đủ ánh sáng từ giếng trời. Ảnh: Báo Dân Trí |
Trong khi đó, tầng 2 của ngôi nhà gỗ được sử dụng làm nơi sinh hoạt của cả gia đình. Toàn bộ tầng 2 từ sàn nhà, cột gỗ, cửa sổ, cửa ngoài, hệ thống cầu thang... đều được làm bằng gỗ lim.
Từ mặt tiền cho đến bếp, từ căn gác xép hay cánh cửa và cả các vật dụng nhỏ, tất cả đều tái hiện một Hà Nội rất xưa. Từ cái tường đến các thanh gỗ đỡ căn gác xép, đến cả cái phản này cũng có từ đời các cụ, các kỵ. Chỉ có cái mái tôn là phải sửa chữa một tí, vừa để nhà đỡ sập, vừa tạo không gian thoáng mát hơn.
 |
 |
| Tầng 2 của căn nhà là nơi sinh hoạt của gia đình. Ảnh Internet |
Dưới tác động của thời gian, con người và quá trình đô thị hóa, 70% công trình gỗ trong nhà đã bị hư hỏng nặng và phải thay thế bằng các nguồn vật liệu hiện đại. Trong đó, phần ngói của nhà được đưa xuống, làm nguyên liệu để nâng nền nhà lên cao.
Dù vậy, khung nhà vẫn được con cháu cụ Trần Hữu Lập giữ gìn nguyên vẹn và tiếp tục bảo tồn cho thế hệ mai sau.
