Nếu được áp dụng, đề xuất "trả lương" vô điều kiện sẽ khiến Chính phủ Thụy Sĩ tốn khoảng 208 tỷ franc ngân sách mỗi năm, tương đương với 35% GDP.
Năm 2016, một ủy ban sáng kiến tại Thụy Sĩ đã khiến người dân nước này bất ngờ khi đưa ra đề xuất chu cấp thu nhập cơ bản vô điều kiện cho người dân để thay thế các khoản phúc lợi khác.
Theo sáng kiến trên, mỗi người trưởng thành ở Thụy Sĩ sẽ nhận khoản thu nhập vô điều kiện là 2.500 franc Thụy Sĩ mỗi tháng (tương đương gần 70 triệu đồng/tháng), đồng thời trẻ em dưới 18 tuổi cũng sẽ nhận được mức trợ cấp lên tới 625 franc (gần 17 triệu đồng).
Đặc biệt, mức trợ cấp này dành cho tất cả mọi người, dù họ đang có công việc hay không. Mục đích của sáng kiến là nhằm phá vỡ mối liên kết giữa việc làm và thu nhập, chống đói nghèo và bất bình đẳng xã hội. Được biết, đề xuất trên dựa trên kết quả một cuộc khảo sát do Viện nghiên cứu Demoscope tiến hành.
Sáng kiến này được đề xuất với mục tiêu đảm bảo cuộc sống tốt đẹp cho người dân và cho phép mọi người tham gia vào đời sống công cộng ngay cả khi họ không kiếm được tiền lương.
 |
| Theo sáng kiến trên, mỗi người trưởng thành ở Thụy Sĩ sẽ nhận khoản thu nhập vô điều kiện là 2.500 franc Thụy Sĩ mỗi tháng (tương đương gần 70 triệu đồng/tháng) |
Ngay sau đó, chính phủ Thụy Sĩ đã quyết định tổ chức một cuộc bỏ phiếu trưng cầu dân ý để xem xét vấn đề có nên thông qua sáng kiến này hay không. Theo New York Times, đây là quốc gia đầu tiên trên thế giới bỏ phiếu về kế hoạch chu cấp thu nhập cơ bản, hầu như các nước sẽ không tiến hành bỏ phiếu mà ưu tiên triển khai các chương trình thử nghiệm.
Nếu được áp dụng, đề xuất "trả lương" vô điều kiện sẽ khiến chính phủ Thụy Sĩ tốn khoảng 208 tỷ franc, (tương đương gần 204 tỷ USD) ngân sách mỗi năm, tương đương với 35% GDP của Thụy Sĩ.
Tuy nhiên, trái với kỳ vọng của những người đề xuất sáng kiến tại Thụy Sĩ, kết quả trưng cầu cho thấy có tới 77% cử tri bỏ phiếu đã bác bỏ ý tưởng này.
 |
| Chỉ 23% cử tri đi bỏ phiếu ở Thụy Sĩ đồng ý với sáng kiến thu nhập cơ bản, 77% cử tri phản đối đề xuất này. Ảnh: NYT |
Những người phản đối cho rằng đề xuất đó sẽ làm chệch hướng mô hình kinh tế của đất nước. Các nhà phê bình lên tiếng cảnh báo về chi phí cao ngất ngưởng mà chính phủ Thụy Sĩ sẽ phải đối mặt nếu sáng kiến được thông qua. Việc cắt giảm chi phí đáng kể hoặc tăng thuế sẽ là cần thiết để tài trợ cho sáng kiến này.
Điều này còn kéo theo đó là nguy cơ người dân bỏ việc hàng loạt, gây bất lợi cho nền kinh tế. Điều này sẽ làm trầm trọng thêm tình trạng thiếu lao động ở Thụy Sĩ. Tờ Economic Times cho rằng đó là một kế hoạch tưởng chừng "có vẻ hay ho" nhưng thực tế lại không giúp quốc gia này vượt qua ngưỡng nghèo. Sáng kiến này sẽ không khuyến khích tăng trưởng việc làm và gây ra tình trạng thiếu hụt kỹ năng cho người dân.
Đáng nói, sáng kiến trên còn có thể áp dụng với những người nước ngoài sinh sống tại Thụy Sĩ. Do đó, nó làm dấy lên lo ngại rằng, nhiều người nước ngoài, vốn không có đảm bảo về thu nhập cơ bản, sẽ nhập cư vào Thụy Sĩ để được hưởng trợ cấp.
Tuy nhiên, những người ủng hộ lại cho rằng mọi người vốn dĩ đều có mong muốn làm việc hiệu quả và thu nhập cơ bản này sẽ giúp họ linh hoạt hơn trong việc lựa chọn các công việc mà họ thấy phù hợp nhất.
Mức trợ cấp đủ để mọi công dân chi trả cho những nhu cầu cơ bản của bản thân, qua đó có thể xóa bỏ tình trạng phụ thuộc vào trợ cấp xã hội, cho phép mỗi người lựa chọn một công việc mà họ cảm thấy hài lòng, khuyến khích sáng tạo và sự tận tâm trong công việc.
5 năm sau khi các cử tri tại Thụy Sĩ bác bỏ sáng kiến về thu nhập cơ bản vô điều kiện, các nhà vận động một lần nữa đã đưa ra sáng kiến tương tự. Dù vậy, thời điểm hiện tại, họ có vẻ vẫn chưa gặt hái được thành công.
