"Ông lớn" Cảng Hải Phòng đưa cổ phiếu PHP quay lại thị trường chứng khoán: Nhìn lại các vấn đề kiểm toán quan ngại

Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội thông báo toàn bộ 326,96 triệu cổ phiếu PHP của CTCP Cảng Hải Phòng được chấp thuận đăng ký giao dịch trên Upcom. Phiên giao dịch đầu tiên vào thứ 4, ngày 14/9/2022. Giá tham chiếu trong ngày giao dịch đầu tiên 17.100 đồng/cổ phiếu.

Trước đó HNX đã ra thông báo về việc huỷ niêm yết bắt buộc đối với toàn bộ gần 327 triệu cổ phiếu PHP của CTCP Cảng Hải Phòng từ 31/8/2022. Nguyên nhân do báo cáo tài chính năm đã được kiểm toán của Cảng Hải Phòng có ý kiến ngoại trừ của kiểm toán trong 3 năm liên tiếp 2019, 2020, 2021, thuộc trường hợp huỷ niêm yết bắt buộc theo quy định.

Kết quả kinh doanh ổn định, tài chính hùng hậu

Cảng Hải Phòng là một trong những doanh nghiệp cảng biển duy trì kết quả kinh doanh ổn định nhiều năm từ khi cổ phần hoá ((năm 2014). Doanh thu thuần các năm đều đạt ổn định từ 2.000 đến 2.400 tỷ đồng. Lợi nhuận sau thuế vẫn duy trì trên 500 đến xấp xỉ 700 tỷ đồng. Đặc biệt năm 2021 vừa qua khi ngành cảng biển khởi sắc, lợi nhuận sau thuế đạt gần 700 tỷ đồng – mức cao nhất từ khi công ty tiến hành cổ phần hoá.

Báo cáo soát xét bán niên 2022 ghi nhận doanh thu nửa đầu năm đạt 1.160 tỷ đồng và lãi sau thuế đạt 391 tỷ đồng, tăng 4% so với nửa đầu năm ngoái, trong đó lợi nhuận sau thuế thuộc về cổ đông công ty mẹ đạt gần 310 tỷ đồng.

Tính đến 30/6/2022 Cảng Hải Phòng còn 560 tỷ đồng lợi nhuận sau thuế chưa phân phối. Ngoài ra công ty còn 1.081 tỷ đồng trong quỹ đầu tư phát triển và 70 tỷ đồng vốn khác thuộc chủ sở hữu. Vốn chủ sở hữu đạt 5.060 tỷ đồng trong đó vốn góp chủ sở hữu đạt gần 3.270 tỷ đồng.

Tổng tài sản đạt hơn 6.100 tỷ đồng. Tổng nợ phải trả duy trì dưới 1.100 tỷ đồng trong đó dư vay nợ thuê tài chính ngắn hạn hơn 26 tỷ đồng và dư vay nợ thuê tài chính dài hạn 556 tỷ đồng. Về tài chính, tính đến 30/6/2022 Cảng Hải Phòng còn 2.580 tỷ đồng tiền gửi kỳ hạn 12 tháng tại ngân hàng (giảm 170 tỷ đồng so với thời điểm đầu năm).

Ý kiến kiểm toán ngoại trừ

Báo cáo tài chính năm 2021 của Cảng Hải Phòng được kiểm toán độc lập bởi Công ty TNHH Hãng kiềm toán AASC, trong đó có ý kiến ngoại trừ. 

Cơ sở của ý kiến ngoại trừ: tại thời điểm 31/12/2021 công ty đang ghi nhận chỉ tiêu tài sản cố định hữu hình trên bảng cân đối kế toán hợp nhất đối với các tài sản thuộc cầu cảng số 04 và 05 và bãi Container Cảng Chùa Vẽ với tổng giá trị 279,7 tỷ đồng – giá trị còn lại là 149,4 tỷ đồng. Nguồn vốn trên hình thành nên các tài sản này được ghi nhận tại chỉ tiêu vay và nợ thuê tài chính dài hạn với giá trị tương ứng 342,1 tỷ đồng. Đây là các tài sản thuộc Dự án cải tạo, nâng cấp Cảng Hải Phòng giai đoạn 2 do Bộ Giao thông vận tải làm chủ đầu tư, sử dụng vốn vay ODA Nhật Bản và vốn đối ứng của Chính Phủ. Hiện tại công ty đang trình cơ quan Nhà nước phê duyệt phương án thuê khai thác tài sản này.

Theo yêu cầu của Bộ Tài Chính, công ty đã tạm nộp vào ngân sách Nhà nước một số khoản có liên quan dự án trên, bao gồm khấu hao tài sản thuộc cầu cảng 04,05 và bãi container Cảng Chùa Vẽ trong thời gian từ 2014-31/12/2018 là 44,8 tỷ đồng, chi phí lãi vay ODA Nhật Bản tạm tính 149,3 tỷ đồng.

Theo Nghị quyết HĐQT tháng 6/2020, công ty đã dừng trích khấu hao, dừng ghi nhận chi phí lãi vay từ 1/1/2020 đối với các tài sản thuộc cầu cảng số 04, 05 và bãi container Cảng Chùa Vẽ chờ phê duyệt phương án quản lý chính thức đối với tài sản này. Tuy nhiên công ty cũng chưa ghi nhận và phản ánh khoản chi phí thuê các tài sản nêu trên vào BCTC hợp nhất cho năm 2021.

Bên cạnh đó Bộ tài chính cũng yêu cầu kiểm tra lại quá trình cổ phần hoá công ty. Khi có phê duyệt chính thức của cơ quan quản lý về phương án vay, trả nợ, công ty sẽ thực hiện các điều chỉnh cần thiết (nếu có) đối với báo cáo tài chính hợp nhất cho năm tài chính kết thúc ngày 31/12/2021.

Ý kiến kiểm toán ngoại trừ trên BCTC kiểm toán năm 2020 cũng được kiểm toán bởi Công ty TNHH Hãng kiểm toán AASC cũng liên quan đến phần tài sản tại cầu cảng số 04,05 và bãi container Cảng Chùa Vẽ. Kiểm toán viên cho biết đã thực hiện đầy đủ các thủ tục kiểm toán cần thiết nhưng vẫn không thể xác định được liệu có cần phải điều chỉnh các khoản mục có liên quan hay không cũng như không đánh giá được ảnh hưởng của toàn bộ các vấn đề nêu trên đến BCTC công ty.

Báo cáo tài chính năm 2019 của công ty được kiểm toán bởi Công ty TNHH kiểm toán và tư vấn UHY cũng nêu ý kiến ngoại trừ liên quan đến phần tài sản cầu cảng số 04,05 và bãi container Cảng Chùa Vẽ - là tài sản hình thành trước thời điểm cổ phần hoá. 

Vấn đề tồn đọng từ trước cổ phần hoá, "treo" nhiều năm

Trước đó cuối tháng 3/2022 Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội đã có thông báo về việc cổ phiếu PHP của Cảng Hải Phòng có khả năng bị huỷ niêm yết theo quy định do báo cáo tài chính trong 3 năm liên tiếp từ 2019-2021 có ý kiến kiểm toán ngoại trừ.

Trên thực tế, cơ sở của ý kiến kiểm toán ngoại trừ này không phải mới tồn tại 3 năm từ 2019-2021 mà đây là tồn đọng từ trước cổ phần hoá. BCTC năm 2017 được kiểm toán bởi Công ty TNHH KPMG nêu rõ: tài sản cầu cảng số 04,05 và bãi container cùng một số thiết bị khác được hình thành từ thời điểm cổ phần hoá. Tại ngày 1/7/2014 là thời điểm công ty chuyển đổi loại hình sang công ty cổ phần đã ghi nhận phần tài sản nói trên theo định giá lại khi chuyển doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước thành công ty cổ phần. Tháng 11/2015 Bộ Giao thông vận tải có quyết định phê duyệt giá trị quyết toán các tài sản này và yêu cầu công ty nhận nợ khoản vay vốn ODA liên quan đến các tài sản này. Giá trị phần vốn Nhà nước ở công ty tại thời điểm cổ phần hoá đã được quyết toán theo biên bản ghi nhận, trong năm 2016 Công ty tạm nhận khoản vay bằng tiền VND và điều chỉnh hồi tố giá trị tài sản hữu hình. Và kiểm toán cũng không thể xác định được ảnh hưởng của các vấn đề liên quan tài sản này tới các chỉ tiêu trên BCTC.

Án huỷ niêm yết có “oan” cho Cảng Hải Phòng

Tồn đọng từ trước cổ phần hoá, đến nay đã qua nửa thập kỷ nhưng vẫn chưa có hướng xử lý khiến ý kiến ngoại trừ của kiểm toán vẫn “treo” nhiều năm với cùng một vấn đề. Cổ phiếu PHP của Cảng Hải Phòng chính thức niêm yết trên HNX từ tháng 8/2015 và sau 7 năm lên sàn, nay nhận án “huỷ niêm yết” liệu có "oan"?.

Diễn biến giá cổ phiếu PHP trên thị trường chứng khoán từ đầu năm 2022 đến nay: ngay sau khi nhận thông tin về khả năng huỷ niêm yết cuối tháng 3/2022, cổ phiếu PHP đã có nhịp giảm mạnh, từ vùng giá trên 26.500 đồng/cổ phiếu xuống dưới 17.000 đồng/cổ phiếu trước khi hồi phục nhẹ về mức 17.100 đồng/cổ phiếu trước giờ huỷ niêm yết.

Tạm thời nhà đầu tư quan tâm đến cổ phiếu cảng biển này sẽ "chờ" một tuần nữa để "gặp lại" cổ phiếu PHP trên Upcom vào ngày 14/9/2022.

Gần 327 triệu cổ phiếu Cảng Hải Phòng (PHP) bị hủy niêm yết trên HNX