Quốc gia có tỷ lệ dân sở hữu ô tô cao nhất Đông Nam Á, cứ 10 người thì có tới 8 chiếc ô tô

Trong khi tắc đường là chuyện quen thuộc tại nhiều nơi trên thế giới và giao thông công cộng trở thành thói quen hằng ngày, Brunei lại nổi bật vì một lý do hoàn toàn khác: Quốc gia này có tỷ lệ người dân sở hữu ô tô cao nhất Đông Nam Á. Với 805 xe trên 1.000 dân (ước tính cứ 10 người thì có 8 người đi ô tô), Brunei còn vượt xa nhiều nước phát triển.

Vậy điều gì khiến một quốc gia chưa đến nửa triệu dân, bé bằng 1/57 Việt Nam lại phụ thuộc gần như tuyệt đối vào ô tô? Lời giải nằm ở sự cộng hưởng giữa tiềm lực kinh tế, đặc điểm địa lý và những thói quen đã dần trở thành nét văn hóa.

Nền tảng của “văn hóa ô tô” tại Brunei bắt đầu từ giá nhiên liệu rất rẻ. Nhờ trữ lượng dầu mỏ dồi dào, giá xăng tại quốc gia này chỉ khoảng 0,53 đô la Brunei/lít, thậm chí còn rẻ hơn nước đóng chai. Cộng thêm thuế nhập khẩu thấp, không có trạm thu phí và các gói vay mua xe dễ tiếp cận, việc sở hữu ô tô trở thành lựa chọn dễ dàng hơn bao giờ hết.

Tuy nhiên, yếu tố chi phí chỉ là một phần của câu chuyện. Hệ thống giao thông công cộng của Brunei vốn hạn chế, với các tuyến xe buýt ít giờ chạy và hoàn toàn không có metro hay đường sắt. Các khu dân cư trải rộng, việc đi bộ gần như không khả thi. Trong bối cảnh đó, ô tô không chỉ tiện lợi mà còn là nhu cầu thiết yếu.

Theo thời gian, sự cần thiết ấy phát triển thành một nét văn hóa gắn liền với cuộc sống người dân.

Tại Brunei, ô tô không chỉ là phương tiện di chuyển mà còn là một phần của lối sống. Nhiều gia đình sở hữu nhiều xe: Bố mẹ mỗi người một chiếc, con cái có xe riêng và thậm chí thêm một xe để dùng cuối tuần hoặc dịp đặc biệt. Xe hơi được chăm chút kỹ lưỡng, từ kính tối màu cho đến hệ thống âm thanh nâng cấp.

Và không thể không nhắc đến “garage hoàng gia”. Quốc vương Hassanal Bolkiah nổi tiếng là người sở hữu bộ sưu tập xe lớn bậc nhất thế giới, với hơn 7.000 chiếc. Bộ sưu tập này bao gồm các mẫu Ferrari hiếm, Rolls-Royce đặt riêng, Bentley, siêu xe và hypercar hiếm có. Đây không chỉ là bộ sưu tập mà là cả một “đế chế trên bánh xe”.

Dù mang lại nhiều lợi ích, lối sống phụ thuộc ô tô của Brunei cũng đi kèm không ít hệ lụy.

Tắc đường ở Brunei không thể so với Jakarta hay Manila, nhưng tình trạng ùn tắc vào giờ cao điểm tại thủ đô Bandar Seri Begawan vẫn ngày càng gia tăng. Bãi đỗ xe trở thành vấn đề nan giải tại các khu thương mại, trường học và nhiều cơ sở công cộng khác.

Lo ngại lớn hơn là tác động môi trường. Ngành giao thông chiếm gần 50% tổng năng lượng tiêu thụ của Brunei, chủ yếu từ nhiên liệu hóa thạch. Điều này đặt quốc gia vào thế khó trong hành trình thực hiện mục tiêu giảm phát thải theo Tầm nhìn Brunei 2035.

Trước những thách thức trên, Chính phủ Brunei đã bắt đầu đặt nền móng cho một tương lai giao thông bền vững hơn.

Một số biện pháp đang được triển khai, như khuyến khích sử dụng xe điện (EV), đầu tư vào hệ thống giao thông công cộng chạy điện và cải thiện quy hoạch đô thị nhằm giảm sự phụ thuộc vào phương tiện cá nhân. Các chương trình khuyến khích dịch vụ đi chung xe và phát triển hạ tầng thân thiện với người đi bộ cũng đang được thảo luận.

Dù vậy, các thay đổi này vẫn ở giai đoạn khởi đầu. Hạ tầng trạm sạc còn thiếu và văn hóa sử dụng ô tô đã ăn sâu vào đời sống người dân. Với nhiều người Brunei, việc từ bỏ vô lăng vẫn là một điều khó hình dung. Tuy nhiên, khi so sánh với các nước trong khu vực, tỷ lệ sở hữu xe tại Brunei vẫn là hiện tượng đặc biệt.

Tỷ lệ sở hữu xe cao phản ánh sự giàu có, định hướng phát triển và giá trị văn hóa gắn liền với tự do di chuyển của Brunei. Nhưng trong bối cảnh thế giới đang chuyển mình hướng tới các đô thị thông minh và xanh hơn, Brunei chịu áp lực phải thay đổi.

Chính phủ nước này đang đối mặt với bài toán khó: Làm sao duy trì sự tiện lợi và tự do đi lại, đồng thời giảm phát thải và thúc đẩy phát triển bền vững. Tin tốt là con đường phía trước vẫn rộng mở. Với nguồn lực mạnh mẽ, chính sách phù hợp và sự thay đổi trong nhận thức cộng đồng, Brunei hoàn toàn có khả năng tái định hình mô hình di chuyển của một quốc gia giàu tài nguyên dầu mỏ trong thời hiện đại.