Quốc gia từng là 'nơi định cư trong mơ' nay phải đối mặt với làn sóng di cư ồ ạt vì lạm phát và thất nghiệp

Giữa bối cảnh lạm phát leo thang, lãi suất cao và tỷ lệ thất nghiệp gia tăng, chính phủ New Zealand ước tính rằng đã có 131.200 người rời khỏi đất nước trong 12 tháng tính đến tháng 6 vừa qua - con số cao kỷ lục. Trong đó, khoảng 80.200 người là công dân New Zealand, tăng gần 70% so với năm 2019, thời điểm trước khi đại dịch xảy ra.

Wilson Ong, 32 tuổi, quản lý thu mua trong ngành bán lẻ thời trang, chia sẻ rằng nhiều bạn bè của anh đã rời khỏi đất nước và anh cũng đang lên kế hoạch gia nhập làn sóng này. “Đối với tôi, yếu tố chính là chất lượng công việc", Ong nói. “Ở New Zealand, cơ hội việc làm hạn chế và tiềm năng phát triển sự nghiệp không cao".

Người dân New Zealand, hay còn gọi là “xứ sở Kiwi”, vốn đã quen với việc ra nước ngoài tìm kiếm cơ hội, nhưng đại dịch Covid-19 và các lệnh phong tỏa nghiêm ngặt đã khiến nhiều kế hoạch phải tạm ngừng. Tuy nhiên, theo giới phân tích, tình trạng nền kinh tế suy yếu đang khiến thế hệ Millennials và Gen Z của New Zealand tìm đến những chân trời mới.

Theo thống kê của Chính phủ, hơn 50% người di cư trong năm kết thúc vào tháng 6/2024 thuộc độ tuổi 20 đến 39, trong đó nhóm từ 25 đến 29 chiếm tỷ lệ lớn nhất. Nhà kinh tế trưởng Shamubeel Eaqub từ Viện Nghiên cứu Kinh tế New Zealand nhận định: “Trong suốt năm rưỡi qua, nền kinh tế đã suy yếu và tình trạng mất việc làm trở nên phổ biến, đặc biệt là đối với những người trẻ".

Khủng hoảng chi phí sinh hoạt

Khi đại dịch bắt đầu, New Zealand áp dụng lệnh phong tỏa nghiêm ngặt cùng yêu cầu cách ly 14 ngày đối với người nhập cảnh, nhằm mục tiêu loại bỏ hoàn toàn Covid-19. Trước khi biện pháp này được thực hiện, cựu Thủ tướng Jacinda Ardern cho biết đã có gần 40.000 người New Zealand trở về trong khoảng thời gian từ ngày 9-20/4/2020, vượt quá khả năng đáp ứng của hệ thống khách sạn trong nước.

New Zealand được ca ngợi vì đã thành công trong việc ngăn chặn dịch bệnh, với tỷ lệ tử vong thấp. Tuy nhiên, các gói hỗ trợ lương thời Covid đã cạn kiệt và nhiều doanh nghiệp nhỏ không thể mở cửa trở lại sau lệnh phong tỏa. Đồng thời, lạm phát kéo dài làm giảm sức mua của khoảng 5 triệu người tiêu dùng.

Trong quý II/2022, lạm phát hàng năm của New Zealand đạt đỉnh 7,3%, mức cao nhất trong hơn ba thập kỷ. Mặc dù đã giảm xuống còn 3,3% vào quý II/2024, tỷ lệ này vẫn chưa về ngưỡng mục tiêu 1-3% của Ngân hàng Dự trữ New Zealand.

Khả năng chi trả nhà ở cũng vẫn là một vấn đề đáng lo ngại. Theo CoreLogic, chi phí nhà ở – bao gồm tiền thuê và thế chấp – vẫn ở mức cao so với thu nhập trung bình. Nhà kinh tế Kelvin Davidson từ CoreLogic cho biết, tỷ lệ thu nhập dành để trả nợ thế chấp đã dao động ở mức 53-57% trong ba năm qua, cao hơn cả thời kỳ khủng hoảng tài chính toàn cầu 2007-2008.

Người di cư đi đâu?

Dữ liệu cho thấy Úc là điểm đến phổ biến nhất của người di cư New Zealand. Nền kinh tế vững mạnh cùng với chính sách thị thực đặc biệt của Úc đã tạo điều kiện thuận lợi cho dòng người di chuyển từ New Zealand. Từ tháng 7/2023, công dân New Zealand cư trú tại Úc ít nhất bốn năm có thể trực tiếp xin quốc tịch nước này.

Không chỉ vậy, Úc còn tích cực tìm kiếm lao động từ New Zealand trong khu vực công. Gần đây, chính phủ Úc đã đặt quảng cáo toàn trang trên các tờ báo như New Zealand Herald, quảng bá “những ngày nắng ấm hơn và mức lương cao hơn” cho lực lượng cảnh sát, theo truyền thông địa phương.

Một báo cáo về mức lương do công ty tuyển dụng Hays công bố cho thấy nhiều ngành nghề ở Úc trả lương cao hơn đáng kể so với New Zealand. Ví dụ, theo dữ liệu của Hays, một giám đốc xây dựng ở Sydney có thể nhận được thu nhập cao hơn tới 60% so với người tương tự ở Auckland (TP lớn nhất New Zealand).

Khó khăn trong ngắn hạn

Theo chuyên gia kinh tế Shamubeel Eaqub, dù lo ngại về tình trạng chảy máu chất xám và mất lao động lành nghề, New Zealand hiện không thể thực hiện nhiều biện pháp cải thiện kinh tế trong ngắn hạn. Ông nhận định: “Nền kinh tế có thể sẽ còn tồi tệ hơn trước khi chuyển biến tích cực”, do các chính sách hậu Covid như lãi suất cao đang hạn chế chi tiêu của người tiêu dùng và doanh nghiệp.

Mặc dù Ngân hàng Trung ương New Zealand đã cắt giảm lãi suất 25 điểm cơ bản vào tháng trước, Eaqub cho rằng tác động tích cực sẽ khó thể hiện rõ ràng trước năm 2025.

Về mặt chính trị, sự chuyển dịch sang cánh hữu diễn ra từ tháng 10 năm ngoái, khi một chính phủ bảo thủ nhất trong nhiều thập kỷ được bầu lên. Đảng Quốc gia trung hữu đã đảo ngược nhiều chính sách tiến bộ của chính quyền Đảng Lao động trước đó, đồng thời thực hiện các biện pháp cắt giảm chi tiêu và biên chế trong khu vực công, nhằm tiết kiệm ngân sách và khuyến khích đầu tư vào khu vực tư nhân.

“Chúng tôi đang trải qua giai đoạn thắt lưng buộc bụng, và điều này đã ảnh hưởng khá nặng nề đến nền kinh tế,” Eaqub nhận định.

Theo CNBC

>> New Zealand: Có gì ở ngôi nhà ‘đặc biệt’ mà các tỷ phú có tiền cũng không mua được?