Sân bay từng tệ nhất nước Mỹ đang chìm dần, chính quyền chi 8 tỷ USD giải cứu nhưng vô vọng

Dự án nâng cấp sân bay LaGuardia của New York (Mỹ) là một trong những chương trình cơ sở hạ tầng hàng không lớn nhất trong lịch sử nước Mỹ, với tổng chi phí lên tới khoảng 8 tỷ USD.

Dù được kỳ vọng sẽ thay đổi hoàn toàn diện mạo sân bay từng bị xếp hạng tệ nhất nước Mỹ, khoản đầu tư khổng lồ này hiện đang bị đặt dấu hỏi khi LaGuardia ngày càng đối mặt với rủi ro lún đất và nước biển dâng.

Tốc độ lún nhanh gấp đôi toàn thành phố

LaGuardia hiện xếp thứ 2 trong danh sách các sân bay có nguy cơ cao nhất trước tình trạng nước biển dâng. Đứng thứ nhất là sân bay quốc tế Yancheng Nanyang ở tỉnh Giang Tô, Trung Quốc.

Một nghiên cứu gây chú ý vào năm 2023 cho biết thành phố New York đang dần lún xuống. Gần đây, một nghiên cứu khác cho thấy một số khu vực của thành phố đang lún hoặc nâng lên với tốc độ khác nhau. Theo NASA, điều này làm gia tăng nguy cơ ngập lụt do mực nước biển dâng.

Với tốc độ sụt lún gấp đôi mức trung bình của thành phố, sân bay LaGuardia đang đối mặt với rủi ro lớn hơn nhiều so với các ước tính trước đây.

Nghiên cứu được công bố vào cuối tháng 9/2023 do nhóm chuyên gia của Phòng thí nghiệm Động cơ Phản lực (JPL) của NASA tại California và Đại học Rutgers tại New Jersey thực hiện.

Theo đó, hiện tượng lún toàn thành phố là hệ quả của quá trình “tái cân bằng địa chất hậu băng hà” (Glacial Isostatic Adjustment – GIA). Trong Kỷ Băng Hà, phần lớn bang New York bị phủ dưới lớp băng dày khiến đất lún xuống, trong khi khu vực thành phố nằm ở rìa tảng băng bị đội lên và hiện đang dần sụt trở lại.

Những khu vực lún nhanh nhất – như sân bay LaGuardia hay sân vận động Arthur Ashe – đều được xây trên nền đất bồi lấp. Quá trình xây dựng LaGuardia đòi hỏi vận chuyển đất từ đảo Rikers gần đó và đắp lên một khung kim loại.

Các khu vực bồi lấp dễ bị tổn thương vì hai lý do chính: địa hình vốn thấp, gần mực nước biển và nền đất bên dưới kém ổn định.

Chiến lược ứng phó ngập lụt bị đặt dấu hỏi

Dù đã được đầu tư cải tạo với mục tiêu tăng khả năng chống ngập, trận mưa lớn cuối tháng 9/2023 vẫn khiến sân bay LaGuardia ngập lụt, nhiều chuyến bay bị hủy, hành khách phải lội nước. Thực tế cho thấy nơi đây đang đối mặt với nguy cơ bị nước bao phủ nhanh hơn nhiều so với các dự báo hiện tại.

Robert Kopp – chuyên gia về khí hậu và mực nước biển – cho biết: “Tôi cho rằng các kỹ sư ở LaGuardia đã nhận thức rõ nguy cơ sụt lún từ trước khi nó có thể quan sát được từ không gian. Chuyện một sân bay xây trên đất bồi lấp lún nhanh hơn nền đá xung quanh không phải điều gì bất ngờ. Nhưng tôi không rõ liệu điều đó có được tính đến trong kế hoạch của Cảng vụ New York và New Jersey hay không, cả trước và sau nghiên cứu của chúng tôi”.

Rủi ro từ các cơn bão có thể còn xảy ra sớm hơn. Trước đây, nhiều báo cáo đã nhận định siêu bão Sandy chưa phải là kịch bản tệ nhất với LaGuardia. Nếu bão đổ bộ đúng lúc triều cường, nước biển có thể dâng cao tới hơn 3,6m – đủ để nhấn chìm toàn bộ đường băng và phần lớn sân bay.

So sánh dữ liệu địa hình với nghiên cứu của NASA cho thấy nhiều khu vực thấp trũng ở New York cũng đang lún nhanh hơn phần còn lại. Điều này khẳng định rằng việc quy hoạch dài hạn giờ không còn là lựa chọn, mà là bắt buộc.

LaGuardia đã trải qua đợt nâng cấp quy mô lớn với tổng chi phí khoảng 8 tỷ USD, hoàn tất năm 2022 với việc mở cửa nhà ga mới Terminal C. Giám đốc điều hành Cảng vụ, ông Rick Cotton, nhấn mạnh tăng cường khả năng chống ngập là trọng tâm trong khoản đầu tư này.

Bên cạnh hệ thống bơm thoát nước công suất lớn, sân bay còn được xây dựng thêm đê đất, tường thép bao quanh, tường chống ngập, cửa chống lũ và các tấm chắn có thể triển khai nhanh tại Terminal B.

Thực tế cho thấy những nỗ lực chống ngập đang có hiệu quả không đồng đều. Năm 2021, LaGuardia được khen ngợi vì không bị ngập khi bão Ida đổ bộ. Nhưng đến tháng 9/2023, mưa lớn khiến Terminal A ngập nặng, phải đóng cửa. Hàng trăm chuyến bay tại 3 sân bay chính của New York bị hủy.

Nhìn rộng ra toàn thành phố, bà Vivien Gornitz – chuyên gia khí hậu và thành viên Hội đồng Biến đổi Khí hậu New York (NPCC) – khẳng định New York đang tích cực đối phó với các thách thức từ ngập lụt và nước biển dâng. Nhưng kế hoạch của thành phố chủ yếu mới nhắm đến mốc năm 2050 – một tương lai không còn xa.

Liệu có nên đầu tư hàng tỷ USD vào khu vực đang lún nhanh?

Câu trả lời không đơn giản. Một mặt, đây là nơi cần được ưu tiên chống ngập hơn các khu vực khác. Giáo sư Jacqueline Austermann từ Đại học Columbia nói: “Không nên xây dựng mới ở khu vực thấp trũng – đó là điều rõ ràng”.

Tuy vậy, bà cho rằng việc bảo vệ một sân bay như LaGuardia dễ hơn nhiều so với khu dân cư đông đúc – nơi người dân, nhà cửa và chất lượng sống sẽ bị ảnh hưởng nặng nề nếu phải chịu lũ lụt hoặc các biện pháp bảo vệ như di dời hay xây đê chắn khổng lồ.

Theo Colombia News Service

>> Sân bay thấp nhất thế giới sắp biến mất, chính quyền nỗ lực giải cứu trong vô vọng