Sàn giao dịch quyền sử dụng đất: Có thể rút ngắn được thủ tục hành chính?

Khó hoàn thiện cơ chế vận hành hợp lý

Văn phòng Chính phủ đã có văn bản gửi Bộ trưởng Bộ Xây dựng truyển đạt ý kiến của Thủ tướng Chính phủ về việc nghiên cứu thành lập sàn giao dịch bất động sản.

Việc thành lập sàn giao dịch quyền sử dụng đất nhằm thể chế hóa Nghị quyết 18 của Hội nghị Trung ương 5, khóa XIII về tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất, tạo động lực đưa nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao.

Về sàn giao dịch, Việt Nam hiện đã có sàn giao dịch chứng khoán, sàn giao dịch hàng hóa, sàn giao dịch vàng, sàn giao dịch ngoại hối, sàn giao dịch BĐS… và mới đây nhất là sàn giao dịch trái phiếu riêng lẻ. Kết quả thực tiễn cho thấy, sự ra đời của các sàn giao dịch đều là những bước tiến lớn, góp phần đưa thị trường phát triển theo hướng ổn định, bền vững và minh bạch.

Tuy nhiên, bên cạnh những quan điểm đồng tình thì cũng có nhiều ý kiến bày tỏ sự lo ngại về mức độ hiệu quả cũng như băn khoăn: Liệu sàn giao dịch quyền sử dụng đất sẽ giúp rút ngắn thủ tục hành chính, hay gây thêm những trở ngại cho hoạt động kinh doanh, đầu tư?

Một sàn giao dịch bất động sản. Ảnh minh họa.

Chia sẻ với báo chí, chuyên gia kinh tế, TS. Đinh Trọng Thịnh cho hay: “Từ trước đến nay, việc mua bán quyền sử dụng đất vẫn diễn ra trên thị trường, sàn bất động sản, quyền sử dụng đất đã được quy định trong Luật Đất đai. Việc mua bán cũng được quy định trong các luật liên quan. Tuy nhiên, thực tế còn có những khó khăn. Đặc biệt trong việc xử lý tài sản gắn liền với quyền sử dụng đất.

Việc tạo ra “chợ” mua bán quyền sử dụng đất phải đáp ứng được nhu cầu của “chợ”. Có người bán, có người mua, có quy định… Nếu không có gì đặc biệt, không có lợi ích, không hiệu quả hơn cái cũ thì cũng không thu hút người đến mua - bán" - TS. Đinh Trọng Thịnh nhấn mạnh.

Nhiều chuyên gia và sàn môi giới BĐS lại lo ngại sàn giao dịch quyền sử dụng đất sẽ ngăn trở quyền tự do kinh doanh và bó buộc sự cạnh tranh giữa các sàn, điều đó cũng gây trở ngại cho nhà đầu tư.

Ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Thành phố Hồ Chí Minh đưa ra ý kiến, không cần thiết phải thành lập Sàn giao dịch quyền sử dụng đất riêng, sàn giao dịch bất động sản hiện nay hoàn toàn có thể thực hiện luôn giao dịch quyền sử dụng đất. Sàn giao dịch bất động sản, quyền sử dụng đất chỉ nên khuyến khích các cá nhân, tổ chức thực hiện giao dịch thông qua sàn, chứ không nên bắt buộc, không nên tổ chức theo mô hình của sàn giao dịch chứng khoán, hay là trái phiếu do Nhà nước tổ chức.

Nếu việc mua bán thông qua sàn giao dịch quyền sử dụng đất, các sản phẩm đất đai nhà ở phải có thông tin cụ thể rõ ràng, được kiểm chứng chặt chẽ về pháp lý. Toàn bộ các loại sản phẩm có trên thị trường, bao gồm từ những lô đất riêng lẻ cho đến các dự án nhà ở đều phải được cung cấp thông tin cụ thể và minh bạch, được kiểm chứng một cách nghiêm ngặt, đặc biệt là về khía cạnh pháp lý và giá cả.

Thủ tục hành chính có được rút ngắn hay lại thành gánh nặng?

Vấn đề lớn của sàn giao dịch quyền sử dụng đất là cơ chế vận hành hợp lý và tin cậy trong bối cảnh nhiều vấn đề liên quan đến pháp lý cho tài sản bất động sản còn chưa hoàn chỉnh. Lập sàn giao dịch, bắt buộc mọi giao dịch phải thông qua nhằm thu thập được thông tin về bất động sản chính xác, đầy đủ liệu có khả thi khi mà các giải pháp khác dường như chưa thống nhất, tương thích, đồng bộ.

Đối với người mua, việc khi sàn này đi vào hoạt động, sẽ có những chi phí nào phát sinh từ bộ máy vận hành. Và những chi phí này có tăng thêm nhiều vào giá bán không? Chưa nói đến thủ tục hành chính có được đơn giản hóa hay lại thêm phiền hà và tăng chi phí thì thật mệt mỏi
bởi thủ tục hành chính từ trước hiện nay vốn đã rất nặng nề.

Thủ tục hành chính phức tạp nếu thông qua bên thứ ba khiến nhiều người e ngại sàn giao dịch. Ảnh minh họa.

Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam (VARs) nhận định, việc thành lập sàn giao dịch quyền sử dụng đất không hề đơn giản và khó thực hiện được nhanh.

“Muốn sàn giao dịch quyền sử dụng đất thực sự phát huy được tác dụng, không chồng chéo, gây phát sinh thêm các thủ tục hành chính phức tạp cho người dân, cần phải có một quá trình nghiên cứu, phân tích kỹ lưỡng, tỉ mỉ. Việc làm này yêu cầu sự tham gia, phối hợp của cả các cơ quan quản lý nhà nước, các chuyên gia đầu ngành. Đặc biệt, sự tham gia ý kiến từ những cá nhân, tổ chức có kinh nghiệm thực tiễn là rất quan trọng”, đại diện VARs phản hồi trên báo chí.

Chúng ta sẽ phải chờ câu trả lời chính thức từ cơ quan có thẩm quyền, bởi mọi thứ của quyết định này cũng vẫn đang nằm trên giấy mơ hồ. Song, nếu cơ chế hợp lý, quy định chặt chẽ thì sàn giao dịch quyền sử dụng đất sẽ là một điểm sáng để phát triển bền vững thị trường bất động sản trong tương lai.