Siêu cường lung lay: Trung Quốc và Nga ‘hợp lực’ đánh bại thế thống trị của đồng USD trên quy mô lớn

Đồng nhân dân tệ của Trung Quốc ngày càng được các đối tác thương mại của nước này, đặc biệt là Nga, sử dụng trong các giao dịch quốc tế. Điều này xảy ra trong bối cảnh sau khi Nga gần như bị “đóng băng” khỏi hệ thống tài chính toàn cầu khi xảy ra xung đột với Ukraine ngày 24/2/2022.

Nỗ lực “phi USD hóa”

Tính đến tháng 12/2023, đồng nhân dân tệ chiếm khoảng 1/3 hoạt động thương mại của Nga. Vincent Deluard, Giám đốc Chiến lược vĩ mô toàn cầu tại công ty dịch vụ tài chính StoneX Group Inc nói: “Mối quan hệ Trung - Nga đang cho phép Trung Quốc thực sự thử nghiệm quá trình phi USD hóa trên quy mô lớn”.

Mối quan hệ Trung - Nga đang cho phép Trung Quốc thực sự thử nghiệm quá trình phi USD hóa trên quy mô lớn

Theo phân tích của Nikkei, các giao dịch quốc tế của Trung Quốc bằng đồng nhân dân tệ đã lần đầu tiên vượt qua các giao dịch được thực hiện bằng đồng USD trong quý đầu tiên của năm 2023.

Thanh toán quốc tế của Trung Quốc bằng đồng nhân dân tệ

Đồng nhân dân tệ cũng đang đạt được sức hút trong thương mại giữa các nước bên thứ ba. Chính phủ Bangladesh đã “bật đèn xanh” cho khoản thanh toán trị giá 318 triệu USD bằng nhân dân tệ cho Tập đoàn Năng lượng nguyên tử quốc gia Rosatom, Nga để xây dựng Nhà máy điện hạt nhân Rooppur.

Đồng tiền này cũng đang được sử dụng nhiều hơn ở Trung Đông, châu Phi và châu Mỹ Latinh. Vào tháng 11/2023, Trung Quốc và thành viên BRICS Ả Rập Xê-Út đã ký một thỏa thuận hoán đổi tiền tệ trị giá 7 tỷ USD.

Ông Deluard nói: “Đạt được quyền tự chủ chiến lược là ngôi sao dẫn đường của Trung Quốc”. Đồng thời ông nhấn mạnh việc giảm sự phụ thuộc vào đồng USD là rất quan trọng để tránh đòn bẩy và sự trả đũa của Mỹ, như trường hợp của Nga là một ví dụ.

Liệu đồng nhân dân tệ có “đánh bại” được vị thế của đồng USD?

Theo Newsweek, hiện đồng nhân dân tệ vẫn chỉ chiếm một phần nhỏ trong thanh toán toàn cầu, tăng lên 4,5% trong tháng 3 trong khi đồng bạc xanh vẫn ở mức khoảng 47%.

Bất chấp dự đoán của Tổng thống Nga Vladimir Putin rằng đồng USD sẽ suy giảm, nó vẫn đang chiếm ưu thế lớn. Có thể thấy, trong phân bổ dự trữ ngoại hối toàn cầu quý IV/2023, USD vẫn chiếm quy mô lớn nhất, lên đến 58,41%.

>> Bản án lừa đảo 232.000 nhà đầu tư ngã ngũ: Khách hàng nhận lại hơn 2 tỷ USD tiền số, mức bồi hoàn lên tới 242%

Theo dữ liệu của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), đồng euro đứng thứ hai với mức dưới 20% và đồng nhân dân tệ đứng thứ 6 với 2,29%.

Hiện đồng nhân dân tệ vẫn chỉ chiếm một phần nhỏ trong thanh toán toàn cầu, tăng lên 4,5% trong tháng 3 trong khi đồng bạc xanh vẫn ở mức khoảng 47%

Để đối phó với các biện pháp trừng phạt quốc tế, Ngân hàng Trung ương Nga cũng đã đưa ra các yêu cầu về tỷ lệ dự trữ khác nhau vào năm ngoái.

Những nỗ lực của Trung Quốc nhằm tăng cường sử dụng đồng nhân dân tệ trùng hợp với việc nước này đang nhanh chóng tích trữ vàng, dầu, đồng và các tài nguyên khác. Các nhà phân tích tin rằng những hành động này cũng nhằm mục đích tăng cường quyền tự chủ.

Ông Deluard so sánh chiến lược này với việc Mỹ thành lập Cục Dự trữ Dầu mỏ Chiến lược sau khi nhận ra nguy cơ phụ thuộc vào dầu mỏ ở Trung Đông.

Thương mại Trung Quốc - Nga đã bùng nổ kể từ xung đột tại Ukraine diễn ra, đạt kim ngạch kỷ lục 240 tỷ USD vào năm ngoái. Tuy nhiên, các biện pháp trừng phạt thứ cấp của chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden đã khiến hoạt động kinh doanh giữa Trung Quốc và Nga gặp trở ngại. Các thương nhân Nga đã phàn nàn về tình trạng tắc nghẽn khi giải quyết thanh toán.

Reuters trích dẫn các nguồn tin hồi tháng trước - ước tính rằng có tới một nửa giao dịch của các công ty Nga với Trung Quốc hiện được xử lý bởi những bên trung gian từ các khu vực pháp lý thân thiện như Hồng Kông (Trung Quốc), Kazakhstan hoặc Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất.

>> Trung Quốc, Nga và hàng loạt quốc gia BRICS đang 'quật ngã' sự thống trị của đồng USD như thế nào?