Trung Quốc âm thầm 'giáng đòn' vào mặt hàng quan trọng của Mỹ, nền kinh tế 1.700 tỷ USD bất ngờ hưởng lợi lớn

Một lệnh cấm không chính thức của Trung Quốc đối với thịt bò Mỹ đang mang lại lợi ích lớn cho nông dân và nhà xuất khẩu Úc, trong bối cảnh các mô hình dự báo mới cho thấy quốc gia này sẽ còn tiếp tục thu lợi từ chính sách tái định hình thương mại toàn cầu của Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Theo số liệu mới nhất của Chính phủ Úc, xuất khẩu thịt bò trong bảy tháng đầu năm tăng 35%, đạt 10 tỷ đô la Úc (tương đương 6,6 tỷ USD). Riêng thị trường Trung Quốc tăng tới 65%, trong khi xuất khẩu sang Mỹ cũng tăng 48%.

Đà tăng này – chủ yếu đến từ thịt bò cao cấp nuôi bằng ngũ cốc – đánh dấu một sự đảo ngược tình thế ngoạn mục cho ngành thịt bò Úc, vốn từng chịu thiệt hại nặng cách đây 5 năm khi Bắc Kinh áp đặt biện pháp trừng phạt thương mại trong bối cảnh quan hệ song phương căng thẳng.

Hiện Trung Quốc, nước nhập khẩu nông sản lớn nhất thế giới, đang tận dụng vị thế thị trường của mình để gây sức ép lên Mỹ – bao gồm cả việc đóng băng đơn hàng đậu tương – bất chấp hai bên vừa đạt được thỏa thuận “đình chiến” thương mại mới.

Lệnh ngừng nhập thịt bò Mỹ xuất phát từ tháng 3 năm nay, khi Trung Quốc không gia hạn giấy phép xuất khẩu cho hàng trăm lò mổ của Mỹ, khiến kim ngạch thương mại thịt bò giữa hai nước – trị giá 1,55 tỷ USD (năm 2024) – gần như tê liệt hoàn toàn.

Ông Brett Stuart, nhà sáng lập Global AgriTrends, cho biết quyết định này không được Bắc Kinh công khai thừa nhận, đánh dấu một bước ngoặt đáng chú ý so với thỏa thuận “giai đoạn một” mà ông Trump từng ký trong nhiệm kỳ đầu.

“Điều lạ là chẳng ai nói gì cả – Chính phủ Mỹ không nói, Trung Quốc cũng không nói – cho đến khi chúng tôi nhận ra: ‘Được rồi, giờ thì không thể xuất khẩu thịt bò sang Trung Quốc nữa’”, ông Stuart kể lại. Với ít dấu hiệu đối thoại chính thức, Stuart cho rằng khả năng khôi phục thương mại thịt bò Mỹ - Trung trước hạn chót đàm phán 10/11 tới đây là rất thấp.

Trong khi đó, giá thịt bò toàn cầu đang tăng vọt, với chỉ số giá thịt bò của Tổ chức Lương thực và nông nghiệp của Liên hợp quốc (FAO) đạt mức cao kỷ lục trong tháng 9, nhờ nhu cầu mạnh từ Mỹ.

Ông Andrew Cox, Tổng Giám đốc thị trường quốc tế của Hiệp hội Thịt và Gia súc Úc (Meat and Livestock Australia) nhận định rằng nguồn cung hạn chế, hơn là chính sách thương mại hay thuế quan, mới là yếu tố chính thúc đẩy nhu cầu đối với thịt bò Úc.

“Đặc biệt là thịt bò Mỹ năm nay khan hiếm hơn do quá trình phục hồi sau hạn hán. Điều này ảnh hưởng đến tất cả các thị trường – không chỉ Mỹ và mở ra cơ hội cho thịt bò Úc chiếm lĩnh thêm thị phần”, ông nói.

Nông dân Úc hiện cũng đang ở vị thế thuận lợi tại thị trường Mỹ, nhờ lợi thế thuế quan đáng kể so với đối thủ Brazil – nhà cung cấp thịt bò lớn nhất cho Mỹ. Brazil đang phải chịu mức thuế 50% do ông Trump áp đặt, ngoài thuế cơ bản 26,4%, khiến quốc gia Nam Mỹ này chuyển hướng xuất khẩu sang Trung Quốc.

Trong khi đó, nền kinh tế 1.700 tỷ USD chỉ chịu thuế 10% cho loại thịt bò xay (dùng làm hamburger) – dòng sản phẩm chính mà nước này xuất sang Mỹ. “Tình hình hiện nay khá thuận lợi cho Úc. Mỹ đang thiếu nguồn cung lựa chọn và thực tế là Trung Quốc cũng vậy”, ông Dennis Voznesensk, chuyên gia kinh tế nông nghiệp của Ngân hàng Commonwealth Bank nhận định.

Theo một báo cáo mới của hãng tư vấn Ernst & Young (EY), trường hợp của thịt bò là một ví dụ điển hình cho thấy chính sách thương mại gây xáo trộn của ông Donald Trump có thể mang lại lợi ích cho Úc – từ tăng thị phần xuất khẩu, thu hút đầu tư mới, đến cải thiện điều kiện thương mại.

Báo cáo ước tính rằng GDP của Úc có thể được cộng thêm từ 0,1 đến 0,6 điểm phần trăm, tùy vào kịch bản diễn biến thương mại toàn cầu. “Dù vẫn còn nhiều yếu tố cần thận trọng nhưng có khả năng cao là nhiều doanh nghiệp Úc sẽ hưởng lợi trong môi trường thương mại mới này”, EY nhận định.

Tham khảo FT