Trung Quốc liên tiếp bị phương Tây ‘giáng đòn’ thương mại, lo thị trường chứng khoán tổn hại lớn

Nỗi lo ngày càng tăng của Trung Quốc

Trung Quốc vẫn đang là nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới với mức GDP bình quân đầu người 13.160 USD năm 2024 (theo dữ liệu từ IMF tính đến ngày 10/4 năm nay), chỉ xếp sau Mỹ (83.060 USD). Cụ thể, top 10 quốc gia giàu nhất thế giới xếp theo thứ tự từ cao đến thấp lần lượt là Mỹ, Trung Quốc, Đức, Nhật Bản, Ấn Độ, Vương quốc Anh, Pháp, Italy, Brazil và Canada.

Tuy nhiên, Trung Quốc - đất nước đông dân thứ nhì thế giới cũng đang đối mặt khó khăn trong “cuộc chiến thương mại” với xứ sở cờ hoa nói riêng và phương Tây nói chung.

Theo tờ Financial Post, các lĩnh vực kinh tế Trung Quốc đang bị châu Âu và Mỹ giám sát chặt chẽ rất đa dạng như xe điện, dự án điện gió và mặt trời, thiết bị y tế và chip, nhưng có một điểm chung là chúng đều có tầm quan trọng chiến lược đối với nỗ lực lãnh đạo toàn cầu của Chủ tịch Tập Cận Bình khi nhà lãnh đạo Trung Quốc đang nỗ lực giúp nước này chạy đua để hướng tới chuyển đổi xanh và phát triển công nghệ cao.

Cuộc chiến thương mại giữa Trung Quốc và phương Tây gia tăng căng thẳng - Ảnh minh họa

Căng thẳng kinh tế giữa đất nước tỷ dân và phương Tây gia tăng xảy ra vào thời điểm không thích hợp.

Chứng khoán Trung Quốc đang bắt đầu phục hồi sau đợt sụt giảm kéo dài nhiều năm khi các nhà đầu tư tin vào nỗ lực của quốc gia này nhằm xây dựng động cơ tăng trưởng mới và đạt được khả năng tự cung tự cấp dọc theo các chuỗi cung ứng quan trọng.

Tuy nhiên, việc phương Tây hiện thực hóa những mối đe dọa về kinh tế đó có thể cản trở sự bành trướng toàn cầu của Trung Quốc, trong khi những phản ứng “ăn miếng trả miếng” từ Bắc Kinh có thể gây ra một cuộc chiến thương mại toàn diện, làm thay đổi mạnh mẽ bối cảnh đầu tư.

>> Microsoft “rót” 1,5 tỷ USD vào công ty AI nước ngoài, Mỹ "giáng đòn mạnh" vào Trung Quốc

Vey-Sern Ling, Giám đốc điều hành của Union Bancaire Privee, cho biết: “Áp lực địa chính trị sẽ chỉ tăng lên, bất kỳ hoạt động xuất khẩu nào cũng có thể trở thành mục tiêu bị phương Tây nhắm vào vì nó không còn thực sự liên quan đến công bằng thương mại nữa. Điều đó làm giảm động lực tăng trưởng xuất khẩu của nền kinh tế Trung Quốc”.

Chỉ số CSI 300 của Trung Quốc đã tăng khoảng 3% trong năm nay, lấy lại được thăng bằng sau 3 năm giảm điểm. Nhưng thành tích của các nhà lãnh đạo nước này trong ngành công nghiệp xanh và công nghệ cao không đồng nhất do rủi ro địa chính trị làm tăng thêm lo ngại về tình trạng dư cung và cạnh tranh về giá.

Công ty TNHH Công nghệ Amperex, “gã khổng lồ” về pin đã tăng gần 17 doanh thu trong năm nay trong khi BYD, công ty dẫn đầu về xe điện Trung Quốc, đã tăng 6%. Ngược lại, Công ty Công nghệ Năng lượng Xanh Longi và Tập đoàn Quốc tế Sản xuất Chất bán dẫn đều sụt giảm khoảng 20% doanh thu.

Các công ty lớn nhất của Trung Quốc có ít nhất 1/5 doanh thu từ xuất khẩu chiếm tỷ trọng hơn 14% trong CSI 300, với nhiều công ty trong số đó bao gồm CATL và BYD giao dịch với tỷ lệ giá trên thu nhập cao hơn so với mức chuẩn.

Căng thẳng gia tăng

Trong khi các tranh chấp thương mại đã trở thành một đặc điểm lâu dài trong quan hệ Trung Quốc và phương Tây dưới thời Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, những tháng gần đây đã chứng kiến ​​căng thẳng trở nên tồi tệ hơn.

Liên minh châu Âu (EU) đã tham gia các động thái bảo hộ theo kiểu Mỹ khi có sự kết hợp phức tạp giữa các mối lo ngại về an ninh quốc gia.

Thị trường chứng khoán Trung Quốc đang đối diện khó khăn

Việc Tổng thống Mỹ Joe Biden kêu gọi áp thuế cao tới 25% đối với một số sản phẩm thép và nhôm của Trung Quốc cho thấy nỗ lực “tẩy chay” hàng Trung Quốc sẽ gia tăng như thế nào trong năm bầu cử tổng thống khi vị nguyên thủ quốc gia này đang cạnh tranh gắt gao với ứng cử viên Donald Trump cho cuộc bầu cử tháng 11 năm nay.

Ở châu Âu, các nhà hoạch định chính sách đang phản ứng trước những lời phàn nàn ngày càng tăng từ các nhà sản xuất địa phương rằng tình trạng dư thừa năng lực công nghiệp của Trung Quốc đang khiến họ đối diện nguy cơ bị đào thải.

Các nhà đầu tư đã và đang săn lùng những “cổ phiếu chiến thắng” kể từ khi cụm từ này được đưa vào chương trình nghị sự hàng đầu của Bắc Kinh vào đầu tháng 3, gây ra một đợt tăng giá ngắn hạn về cổ phiếu từ các công ty chế tạo robot đến các nhà sản xuất chip.

Thương trường mới khắc nghiệt như chiến trường

Trọng tâm bây giờ là lĩnh vực nào của kinh tế Trung Quốc sẽ là mục tiêu tiếp theo trong tầm ngắm của phương Tây? Xe điện cho đến nay vẫn là mục tiêu chính, Gavekal Research chỉ ra cán cân thương mại ngày càng tồi tệ của EU với Trung Quốc trong ngành này.

Các nhà phân tích Cedric Gemehl và Thomas Gatley của Gavekal đã viết trong một báo cáo ngày 15/4: “Định vị theo chu kỳ của châu Âu và Trung Quốc cho thấy cán cân thương mại đang nghiêng về phía có lợi cho Trung Quốc”. Họ cho biết xuất khẩu của EU sang Trung Quốc có khả năng đi ngang do nhu cầu yếu.

Shen Meng, Giám đốc Chanson & Co. ở Bắc Kinh, dự đoán các nhà sản xuất pin lithium sẽ phải đối mặt với áp lực ngày càng tăng. Ông cho biết, ngành này thuộc danh mục công nghệ sạch và là động lực hàng đầu cho tăng trưởng xuất khẩu của Trung Quốc trong những năm qua. Các công ty chủ chốt bao gồm CATL, Eve Energy Co. và Gotion High-Tech Co.

Ở một khía cạnh nào đó, căng thẳng có mặt tích cực vì chúng có thể giúp đẩy nhanh quá trình nâng cấp công nghiệp của Trung Quốc. Một bước đột phá về mặt kỹ thuật của Huawei Technologies Co., công ty không được niêm yết và phải đối mặt với các lệnh trừng phạt của Mỹ, đã thúc đẩy cổ phiếu của các nhà cung cấp của họ tăng vọt.

Tareck Horchani, người đứng đầu bộ phận môi giới chính tại Maybank Securities Pte, cho biết: “Mặc dù tác động tức thời của những căng thẳng địa chính trị như vậy có thể tạm thời hạn chế một số lĩnh vực nhất định, nhưng kết quả lâu dài có thể có lợi cho các công ty Trung Quốc đổi mới và thích ứng với những thay đổi về quy định và động lực thị trường”.

Các hạn chế khác nhau được cân nhắc cũng sẽ mất thời gian để thực hiện. Một cuộc thăm dò theo kế hoạch của châu Âu về hoạt động mua sắm thiết bị y tế của Trung Quốc đã khiến các cổ phiếu như Công ty Điện tử Y tế Sinh học Mindray Thâm Quyến lao dốc sau báo cáo, nhưng hầu hết đã phục hồi được một phần khoản lỗ.

Xét trên mọi khía cạnh, bản chất khó lường của căng thẳng địa chính trị làm tăng rủi ro khi đầu tư vào chứng khoán Trung Quốc, một loại tài sản mà nhiều người đã tránh xa do những bất ổn về quy định và nền kinh tế đang chậm lại.

Han Piow Liew, nhà quản lý quỹ tại Maitri Asset Management Pte chia sẻ: “Tất cả những điều này có nghĩa là việc đầu tư chứng khoán Trung Quốc trong một môi trường như vậy là một nỗ lực gian khổ đòi hỏi sự tập trung cao độ của các nhà đầu tư vào cổ phiếu”.

>> Điểm danh đường sắt cao tốc nhanh nhất thế giới, láng giềng Việt Nam đứng số 1 với tốc độ tối đa 460 km/h