Trung Quốc soán ngôi Mỹ để trở thành nền kinh tế lớn nhất thế giới khi nào?

Trung Quốc có thể vượt qua Mỹ để trở thành nền kinh tế lớn nhất thế giới vào năm 2045, nghĩa là sau đây tròn 2 thập kỷ, theo Giáo sư Justin Yifu Lin – một nhà kinh tế hàng đầu nổi tiếng với những dự báo chính xác về tăng trưởng của Trung Quốc trong bài phát biểu chính tại Hội nghị Thượng đỉnh Nhà đầu tư (IDS) 2025.

Phát biểu tại phiên họp toàn thể thứ hai, Giáo sư Justin, hiện là Viện trưởng Viện Kinh tế Cấu trúc Mới của Đại học Bắc Kinh, cho biết trật tự kinh tế toàn cầu đã thay đổi sâu sắc kể từ thời kỳ thống trị của Nhóm 8 nước (G8) gồm Mỹ, Anh, Đức, Italia, Nga, Nhật Bản, Canada và Pháp – những nước từng chiếm gần một nửa tổng sản phẩm quốc nội (GDP) toàn cầu, nắm vị trí thống trị. Nga bị đình chỉ tư cách thành viên vào năm 2014 sau khi sáp nhập bán đảo Crimea, khiến diễn đàn này trở lại định dạng Nhóm 7 nước (G7).

Giáo sư Justin cho biết: “Năm 2000, G8 kiểm soát khoảng 47% GDP toàn cầu, nhưng đến năm 2018, tỷ lệ này giảm còn 34,7%”. Vị chuyên gia kinh tế này cũng cho rằng sự sụt giảm này là do sự trỗi dậy mạnh mẽ của các nền kinh tế mới nổi như Trung Quốc, Indonesia và một số nước khác.

Theo ông Justin, đóng góp kinh tế của Trung Quốc vào GDP toàn cầu đã tăng từ 6,9% năm 2000 lên hơn 16% vào năm 2018, tức tăng 9,8 điểm phần trăm chỉ trong chưa đầy 2 thập kỷ.

“80% mức sụt giảm của nhóm G8 đã được bù đắp bởi sự tăng trưởng của Trung Quốc”, Viện trưởng Viện Kinh tế Cấu trúc Mới của Đại học Bắc Kinh nói thêm.

Tính theo sức mua tương đương (PPP), Trung Quốc đã vượt mặt Mỹ vào năm 2014, đánh dấu lần đầu tiên sau 150 năm Mỹ tụt xuống vị trí thứ hai thế giới theo thước đo này. Kể từ đó, Washington đã thực thi nhiều chính sách nhằm làm chậm đà vươn lên của Trung Quốc, từ chiến lược “Chuyển trục sang châu Á” của cựu Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama, chiến tranh thương mại Mỹ - Trung dưới thời ông Donald Trump đến những nỗ lực tách rời gần đây hơn dưới thời Tổng thống Joe Biden.

Tuy nhiên, Giáo sư Justin Yifu Lin lập luận rằng động lực tăng trưởng của Trung Quốc vẫn rất mạnh, được thúc đẩy bởi cái gọi là “lợi thế của nước đi sau” – một mô hình từng thấy ở Đức, Nhật Bản và Hàn Quốc sau Thế chiến II. Ông dự báo quốc gia siêu cường châu Á này có thể duy trì tốc độ tăng trưởng trên 4% mỗi năm đến năm 2045.

“Trung Quốc có 3 lợi thế so sánh lớn trong cuộc cách mạng công nghiệp hiện nay: nguồn nhân tài, quy mô thị trường và năng lực sản xuất”, Giáo sư Justin nói.

Trung Quốc mỗi năm đào tạo hơn 6 triệu sinh viên ngành STEM (những lĩnh vực nghiên cứu và công việc liên quan đến khoa học - kỹ thuật - công nghệ - toán học), sở hữu thị trường nội địa lớn nhất thế giới và vẫn là trung tâm sản xuất toàn cầu.

Ông đã lấy hãng xe điện Mỹ Tesla của CEO tỷ phú Elon Musk làm ví dụ: “Khi Tesla chuyển dây chuyền sản xuất sang Trung Quốc vào năm 2019, chỉ trong 1 năm, thương hiệu này đã đạt sản lượng 500.000 xe, giúp hãng trở thành công ty xe điện có giá trị lớn nhất thế giới”.

Nhìn về tương lai, Giáo sư Justin dự đoán nếu Trung Quốc duy trì tốc độ tăng trưởng trung bình 4,5% mỗi năm, trong khi Mỹ chỉ tăng khoảng 1,6% thì đến năm 2045, quy mô kinh tế Trung Quốc có thể gấp 2,5 lần Mỹ.

“Đến thời điểm đó, một trật tự kinh tế toàn cầu mới sẽ hình thành”, ông kết luận. “Hòa bình và ổn định sẽ đến khi cán cân quyền lực kinh tế được cân bằng hơn”.

Giáo sư Justin cũng nhấn mạnh rằng sự mở rộng của Trung Quốc mang lại nhiều cơ hội cho doanh nghiệp toàn cầu với lưu ý rằng nước này đã đóng góp 30% vào tăng trưởng GDP toàn cầu kể từ năm 2008.

“Sự trỗi dậy của Trung Quốc không phải là mối đe dọa”, ông nói. “Đó là cơ hội để thế giới cùng phát triển”.

Theo Jakarta Globe