Trung Quốc tìm phương hướng kinh tế tại Hội nghị Trung ương 3

Tàu thăm dò Mặt trăng mới nhất của Trung Quốc đang trên đường trở về Trái đất mang theo những mẫu vật đầu tiên được thu thập từ phía xa của Mặt trăng. Máy bay sản xuất trong nước đang được sử dụng cho các chuyến bay thương mại, làm sứt mẻ thế độc quyền của Boeing và Airbus. Xe điện Trung Quốc đã làm đảo lộn ngành công nghiệp ô tô toàn cầu.

Nhưng ông Tập cảnh báo các nhà khoa học không nên tự mãn: “Mặc dù sự phát triển khoa học và công nghệ của Trung Quốc đã đạt được những tiến bộ vượt bậc, nhưng năng lực đổi mới ban đầu vẫn còn tương đối yếu, một số công nghệ cốt lõi quan trọng bị hạn chế bởi những công nghệ khác và thiếu hụt những tài năng khoa học và công nghệ hàng đầu”.

Nhà lãnh đạo Trung Quốc kết luận: "Cần phải nâng cao hơn nữa ý thức khẩn trương".

Các quan chức Trung Quốc dự kiến ​​​​sẽ khuếch đại thông điệp này và đẩy nhanh nỗ lực hướng tới mục tiêu tự cung cấp công nghệ của Chủ tịch Tập Cận Bình vào năm 2035 khi họ tham dự Hội nghị Trung ương 3.

Nhưng điều này có thể khiến các nhà đầu tư thất vọng khi đang tìm kiếm câu trả lời mới cho những thách thức của nền kinh tế Trung Quốc, từ cuộc khủng hoảng bất động sản đến nhu cầu tiêu dùng nội địa yếu.

Hội nghị Trung ương 3 được biết đến như một bệ phóng cho các chính sách kinh tế lớn. Tại Hội nghị Trung ương 3 năm 1978, Đặng Tiểu Bình đã công bố sáng kiến ​​“cải cách và mở cửa”, mở đường cho sự trỗi dậy siêu cường của Trung Quốc.

Hội nghị sắp tới của khoảng 200 thành viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản được đánh giá là đặc biệt quan trọng trong bối cảnh đất nước hiện đang phải đối mặt với những cơn gió ngược. Tuy nhiên, một số chuyên gia cho rằng Hội nghị Trung ương 3 có thể sẽ tập trung vào các chính sách hiện có hơn là vạch ra một lộ trình mới.

Arthur Kroeber, đối tác sáng lập và người đứng đầu nghiên cứu tại công ty tài chính Gavekal Dragonomics, cho biết: “Điều mà Hội nghị Trung ương 3 gần như chắc chắn sẽ làm là nhắc lại tầm quan trọng của 'lực lượng sản xuất mới có chất lượng', về cơ bản là cái tên mới nhất cho chiến lược tăng trưởng theo định hướng chính sách công nghiệp".

Kroeber cho rằng khu vực doanh nghiệp tư nhân - rất quan trọng trong việc tạo việc làm cho thế hệ trẻ - không nên quá kỳ vọng vào sự kiện sắp tới. "Liệu họ có coi đây là một tín hiệu tích cực không? Câu trả lời có lẽ là không", vị chuyên gia nhận định.

Hội nghị Trung ương 3 là một trong bảy phiên họp thường được tổ chức trong nhiệm kỳ 5 năm của Ban Chấp hành Trung ương. Theo lịch trình, hội nghị này sẽ được tổ chức vào mùa thu năm ngoái. Thay vào đó, truyền thông Trung Quốc vào cuối tháng 4 vừa qua mới đưa tin rằng hội nghị sẽ diễn ra vào tháng 7 để thảo luận về “các cải cách sâu rộng hơn nữa”. Tuần trước, lịch trình chính thức mới được công bố: ngày 15 - 18 tháng 7.

Thông thường, một bản kế hoạch chi tiết về chính sách kinh tế dài hạn của Trung Quốc sẽ được công bố trong một thông cáo vào ngày hội nghị kết thúc. Thông cáo năm 2013, năm đầu tiên ông Tập cầm quyền, đã đưa ra một tài liệu dài tuyên bố rằng các lực lượng thị trường nên đóng vai trò “quyết định” trong nền kinh tế đồng thời tái khẳng định vai trò “chi phối” của khu vực nhà nước.

Hội nghị Trung ương 3 tiếp theo được tổ chức sớm hơn thường lệ, vào tháng 2 năm 2018, ngay sau khi Ủy ban Trung ương thảo luận về việc sửa đổi hiến pháp để loại bỏ giới hạn hai nhiệm kỳ đối với chức danh chủ tịch nước, mở đường cho nhiệm kỳ thứ ba của ông Tập. Kỳ họp năm 2018 tập trung vào cải cách thể chế đảng và nhà nước hơn là kinh tế.

Lần này, việc lùi lịch tổ chức đã làm dấy lên suy đoán rằng các nhà lãnh đạo Trung Quốc đang chuẩn bị cho những thay đổi chính sách lớn. Dù vậy, nhiều quan điểm đã bác bỏ suy đoán trên.

Một bài báo gần đây của Ủy ban Cải cách và Phát triển Quốc gia đã nhấn mạnh sự cần thiết phải loại bỏ những trở ngại đối với sự phát triển của “các lực lượng sản xuất mới”, vốn là khẩu hiệu ngày càng được ông Tập Cận Bình sử dụng để mô tả chìa khóa dẫn đến thịnh vượng.

Công ty tài chính Capital Economics cho biết trong một báo cáo gần đây: “Sản xuất, công nghệ và khả năng tự cung tự cấp vẫn là trọng tâm trong tầm nhìn kinh tế của đảng Cộng sản Trung Quốc. Chắc chắn, cho đến nay không có tín hiệu nào cho thấy hội nghị được tổ chức muộn hơn thường lệ để có thời gian thống nhất thay đổi hướng đi".

Bên cạnh các chính sách kinh tế, những thay đổi nhân sự chủ chốt trong đảng cũng sẽ được theo dõi chặt chẽ. Cựu Ngoại trưởng Tần Cương và cựu Bộ trưởng Quốc phòng Lý Thượng Phúc bất ngờ bị cách chức vào năm ngoái. Vào tuần trước, ông Lý đã bị khai trừ khỏi đảng vì cáo buộc tham nhũng, mặc dù ông Tần vẫn là Ủy viên Trung ương.

Đối với nhiều nhà kinh tế, giải cứu lĩnh vực bất động sản nên là ưu tiên hàng đầu trong danh sách những việc cần bàn.

Hướng đầu tư ra khỏi bất động sản và vào các ngành công nghệ cao là sáng kiến ​​chính sách quan trọng dưới thời Tập Cận Bình. Những hạn chế cứng rắn hơn đối với các nhà phát triển bất động sản đã được đưa ra vào năm 2020, gây ra tình trạng thiếu vốn đối với một số công ty lớn nhất bao gồm Evergrande, Country Garden và China Vanke.

Điều này tạo ra tâm lý bất an đối với những người mua nhà, khiến giá nhà sụt giảm mạnh trên toàn quốc và dẫn đến các lệnh thanh lý và kiến ​​nghị buộc tội một số công ty bất động sản.

Trong một dấu hiệu cho thấy sự điều chỉnh lớn hơn dự đoán của các nhà hoạch định chính sách, các nhà chức trách Trung Quốc kể từ năm ngoái đã triển khai các biện pháp nhằm giảm bớt áp lực lên giá nhà. Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc vào tháng 5 cho biết họ sẽ thiết lập một kế hoạch tài chính trị giá 300 tỷ nhân dân tệ (41 tỷ USD) để khuyến khích chính quyền địa phương mua những ngôi nhà chưa bán được và chuyển chúng thành nhà ở giá rẻ. Các yêu cầu về khoản trả trước tối thiểu đã được hạ xuống và mức sàn về lãi suất thế chấp đã bị loại bỏ.

Nhưng tất cả điều này đã không ngăn được đà trượt dốc. Vào tháng 5, giá bán nhà mới trên 70 thành phố ở Trung Quốc đã giảm 4,3% so với một năm trước đó, dựa trên số liệu do Cục Thống kê Quốc gia công bố. Theo nhà cung cấp dữ liệu Wind, giá nhà cũ thậm chí còn giảm mạnh hơn 7,5%, mức giảm lớn nhất trong ít nhất 20 năm.

Vài ngày sau khi dữ liệu được đưa ra, Bộ Nhà ở và Phát triển Đô thị-Nông thôn đã tổ chức một cuộc họp trực tuyến và yêu cầu chính quyền địa phương “nâng cao hơn nữa ý thức trách nhiệm và sứ mệnh” trong việc thực hiện các chính sách của nhà nước.

Một nhà phân tích ở Hồng Kông cho biết "vẫn còn nhiều điều không chắc chắn" khi nói đến tâm lý hộ gia đình "đối với lĩnh vực nhà ở, triển vọng kinh tế, hướng tới tăng trưởng thu nhập".

Hỗ trợ chính sách cho lĩnh vực bất động sản có thể thổi sức sống mới vào thị trường chứng khoán Trung Quốc. Chỉ số Thượng Hải Composite đã giảm 6% so với mức cao nhất trong tháng 5, trong khi hiệu suất từ ​​đầu năm đến nay gần như không thay đổi. Chỉ số cổ phiếu bất động sản niêm yết ở Trung Quốc đại lục giảm hơn 10%.

Cho đến nay, sự hỗ trợ của chính phủ dành cho thị trường vốn Trung Quốc cũng tập trung vào khả năng tự cung cấp công nghệ, vốn là một ưu tiên khi Mỹ nỗ lực hạn chế khả năng tiếp cận của Trung Quốc với công nghệ tiên tiến và nhạy cảm.

Chuyên gia Kroeber của Gavekal Dragonomics cho biết: “Ấn tượng của tôi là lãnh đạo cấp cao Trung Quốc thực sự khá thoải mái với cách mọi thứ đang diễn ra. Chúng tôi đang chứng kiến ​​trong nước có sự tái phân bổ vốn từ các lĩnh vực cũ sang các lĩnh vực mới như năng lượng xanh và chất bán dẫn".

>> Phần Lan nói Trung Quốc có thể giúp dừng xung đột Nga-Ukraine bằng một cuộc gọi