Từ Google đến ChatGPT: Web truyền thống còn bao lâu để tồn tại?

Trong một bài phát biểu gần đây, ông Matthew Prince, Giám đốc điều hành Cloudflare, đã đưa ra lời cảnh báo nghiêm trọng về tương lai của Internet. Theo ông, các trang web đang rơi vào tình trạng "hấp hối", mô hình kinh tế nội dung từng duy trì sự sống cho thế giới trực tuyến trong suốt hơn 15 năm qua đang dần tan rã, và AI đang đóng vai trò như một chất xúc tác đẩy nhanh quá trình sụp đổ này.

Matthew Prince chỉ ra rằng hành vi người dùng trên Internet đang thay đổi nhanh chóng dưới tác động của trí tuệ nhân tạo. Trước đây, hệ sinh thái nội dung trên web hoạt động theo nguyên lý đơn giản: các công cụ tìm kiếm như Google thu thập dữ liệu từ các trang web, sau đó chuyển hướng người dùng quay lại những trang đó để xem thông tin. Mỗi hai lượt quét của Google sẽ trả về khoảng một lượt truy cập cho người tạo nội dung, tạo ra một vòng tuần hoàn mà ở đó cả người dùng lẫn nhà sáng tạo đều được hưởng lợi.

Matthew Prince

Tuy nhiên, thực tế hiện nay đã hoàn toàn khác. Để tạo ra một lượt truy cập, các công cụ tìm kiếm phải quét đến sáu lần. Dù số lượng lượt quét không hề giảm, số lượng người dùng được đưa trở lại các trang gốc đang tụt dốc. Điều này đồng nghĩa với việc những người tạo nội dung không còn nhận được phần thưởng xứng đáng cho công sức của mình. Sự thay đổi này trở nên nghiêm trọng hơn khi các mô hình AI tạo sinh như ChatGPT, Gemini hay Claude xuất hiện và phát triển mạnh mẽ.

Các hệ thống AI không chỉ quét nội dung như trước mà còn xử lý, tái cấu trúc và tạo ra câu trả lời trực tiếp cho người dùng mà không cần dẫn nguồn hoặc chuyển hướng trở lại trang gốc. Một lượng lớn người dùng nhận được thông tin mình cần từ các chatbot AI mà không cần truy cập trang web gốc. Từ đó, những người viết bài, phân tích và sản xuất nội dung rơi vào tình cảnh bị loại khỏi chuỗi giá trị. Điều trớ trêu là AI có thể cung cấp tri thức tốt hơn nhờ được huấn luyện từ chính các dữ liệu mà con người đã tạo ra, nhưng lại không mang lại lợi ích cho những người góp phần tạo nên kho dữ liệu đó.

Theo Matthew Prince, nếu không có thay đổi mang tính cấu trúc trong cách vận hành của Internet, nền kinh tế nội dung trực tuyến sẽ không còn cơ hội tồn tại. Một khi lợi ích kinh tế từ việc viết lách, chia sẻ, cập nhật và phân tích bị triệt tiêu, các nhà sáng tạo nội dung sẽ từ bỏ. Khi đó, thế giới Internet sẽ trở thành một vùng đất hoang lạnh lẽo, nơi thông tin không còn được làm mới, không còn sự phân tích sâu sắc, chỉ còn lại những dữ liệu cũ kỹ được lặp lại qua các mô hình tổng hợp.

Đáng chú ý, chính Cloudflare lại là trung tâm của xu hướng này. Công ty hiện đang cung cấp dịch vụ cho khoảng 80% các công ty AI trên thế giới và chịu trách nhiệm hỗ trợ hạ tầng cho 20 đến 30% hệ thống Internet toàn cầu. Prince thừa nhận trách nhiệm này và cho biết Cloudflare đang xem xét nghiêm túc cách để điều chỉnh lại vai trò của mình, nhằm đảm bảo rằng những người tạo nội dung vẫn có chỗ đứng trong hệ sinh thái mới.

Một vấn đề khác được ông Prince đề cập là làn sóng đầu tư ồ ạt vào lĩnh vực AI hiện nay. Ông cho rằng 99% số tiền đổ vào đang bị tiêu tán mà không đem lại hiệu quả thực tế. Tuy nhiên, phần còn lại – chỉ 1% – nếu thành công, sẽ tạo ra những thay đổi mang tính cách mạng. Vấn đề là không ai có thể biết trước đâu là phần 1% đó. Do đó, AI hiện tại vừa là cơ hội, vừa là mối đe dọa đối với tương lai Internet.

>> AI đang khiến con người lười tư duy