Từ nay, đảo duy nhất Việt Nam từng có 5 ngọn núi lửa chính thức trở thành đặc khu với định hướng là trung tâm du lịch biển

Từ ngày 1/7/2025, huyện đảo Lý Sơn (Quảng Ngãi) chính thức trở thành đặc khu Lý Sơn, đánh dấu bước ngoặt lịch sử quan trọng trong quá trình phát triển của hòn đảo được mệnh danh là “vương quốc tỏi” này.

Đặc khu Lý Sơn có diện tích 10,39km2, dân số hơn 22.000 người, cách đất liền 15 hải lý, mất khoảng 40 phút đi tàu từ cảng Sa Kỳ. Nơi đây nổi bật với cảnh quan núi lửa độc đáo, hệ sinh thái biển phong phú và bề dày văn hóa – lịch sử hiếm nơi nào sánh được.

> > Từ nay, hòn đảo lớn nhất Việt Nam chính thức trở thành đặc khu với định hướng là trung tâm kinh tế biển

Di sản địa chất và văn hóa độc đáo

Lý Sơn có 5 ngọn núi lửa lớn đã tắt, gồm núi Thới Lới (đỉnh núi cao 169m so với mực nước biển), núi Giếng Tiền, hòn Vung, hòn Sỏi, hòn Tai, được hình thành do sự phun trào nham thạch của núi lửa cách đây khoảng 25-30 triệu năm, địa hình núi lửa chiếm tới 70% diện tích đảo. Lý Sơn còn có những miệng núi lửa ngầm, đặc biệt miệng núi lửa dưới nước phía Nam đảo Lý Sơn khá lớn, gần tương đương với đỉnh núi Thới Lới trên mặt đất, núi lửa này nằm dưới mặt nước biển khoảng 40-50m, phía Tây đảo cũng có núi lửa ngầm gần khu vực Giếng Tiền.

Cấu tạo địa chất của các ngọn núi lửa tạo ra các ngấn mài mòn trên vách đá, điển hình là những vách đá ở Hang Câu, Chùa Hang, Giếng Tiền có kích cỡ lớn, dài hàng trăm mét, cao dựng đứng, đồ sộ.

Đặc khu này còn lưu giữ hơn 50 di tích lịch sử, văn hóa, bao gồm 6 di tích quốc gia, 2 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, 19 di tích cấp tỉnh. Mật độ di tích dày đặc – khoảng 5 di tích/km2 – khiến Lý Sơn trở thành kho báu văn hóa đặc biệt. Nổi bật là hai di chỉ Sa Huỳnh tại xóm Ốc và Suối Chình (cách đây 2.500–3.000 năm), minh chứng cho quá trình cư trú lâu dài và giao thoa văn hóa trên đảo.

Hướng đến trung tâm du lịch biển đảo quốc gia

Theo Quy hoạch tỉnh Quảng Ngãi đến 2030, tầm nhìn 2050, Lý Sơn được định hướng trở thành trung tâm du lịch biển đảo quốc gia. Trong 6 tháng đầu năm 2025, đảo đón gần 82.000 lượt khách, tăng hơn 12% so với cùng kỳ 2024, trong đó có hơn 1.100 khách quốc tế.

Hiện Lý Sơn có khoảng 50 homestay và nhiều dịch vụ trải nghiệm gắn với đời sống địa phương như: trồng hành, tỏi trên đất núi lửa, đánh bắt hải sản, lặn ngắm san hô, tham gia lễ hội dân gian… góp phần quảng bá văn hóa và gia tăng thu nhập cho người dân.

Ông Nguyễn Minh Trí, Bí thư Đảng ủy đặc khu, nhấn mạnh: “Đặc khu sẽ phát triển kinh tế lấy du lịch làm trung tâm. Chúng tôi tập trung nâng cao nhận thức của cộng đồng, biến các mô hình cụ thể như homestay, du lịch trải nghiệm, quảng bá đặc sản… thành động lực phát triển bền vững”.

Với những tiềm năng về địa chất, sinh thái và di sản văn hóa, đặc khu Lý Sơn đang từng bước khẳng định vị thế là điểm đến hàng đầu, nơi hội tụ vẻ đẹp hoang sơ, kỳ vĩ và bản sắc Việt Nam.