Ưu tiên vốn đầu tư công cho đường sắt đô thị, tốc độ cao và cao tốc trong 5 năm tới
Mục tiêu là đẩy nhanh tiến độ hoàn thành các công trình hạ tầng quan trọng, tăng cường kết nối liên vùng, qua đó thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.
Mới đây, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thông qua Nghị quyết về nguyên tắc, tiêu chí và định mức phân bổ vốn đầu tư công cho giai đoạn 2026-2030.
Theo Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng, so với giai đoạn trước, nguồn vốn đầu tư công trong 5 năm tới sẽ được tập trung ưu tiên cho các dự án quốc gia trọng điểm như đường cao tốc, đường sắt tốc độ cao và đường sắt đô thị. Mục tiêu là đẩy nhanh tiến độ hoàn thành các công trình hạ tầng quan trọng, tăng cường kết nối liên vùng, qua đó thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.
Ngoài ra, nguồn vốn Nhà nước cũng sẽ ưu tiên cho các dự án thuộc các lĩnh vực quốc phòng, an ninh, khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo, năng lượng nguyên tử, hạ tầng số, công nghệ bán dẫn và chuyển đổi xanh.
Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách, ông Lê Quang Mạnh cho biết, cơ quan này đồng thuận với nguyên tắc và tiêu chí phân bổ vốn công đến năm 2030.
> > Dự án nhà máy điện hạt nhân đầu tiên của Việt Nam có chuyển động mới
Tuy nhiên, ông đề nghị Chính phủ cần rà soát kỹ các tiêu chí đối với dự án sử dụng vốn ODA và vốn vay ưu đãi nước ngoài, nhằm đảm bảo tính nhất quán và phù hợp với quy định mới của Luật Đầu tư công.
Cũng theo kiến nghị, nguồn vốn ODA cần được ưu tiên cho những dự án chuyển giao công nghệ thuộc các lĩnh vực quan trọng mà Việt Nam chưa làm chủ.
Hiện tại, Việt Nam đang tập trung triển khai các dự án trọng điểm, như đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông (giai đoạn 2021-2025), các tuyến đường sắt đô thị tại Hà Nội và TP. HCM, cũng như sân bay quốc tế Long Thành. Trong năm 2025 dự kiến các thủ tục hoàn tất để khởi công tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng.
Đối với dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết vào cuối tháng 11/2024. Tuyến đường dài 1.541km, nối ga Ngọc Hồi (Hà Nội) và ga Thủ Thiêm (TP. HCM), đi qua 20 tỉnh thành. Tuyến này sẽ được xây dựng mới với khổ đôi 1.435mm, tốc độ thiết kế 350km/h, tải trọng 22,5 tấn/trục, bao gồm 23 ga hành khách và 5 ga hàng hóa.
Dự án sử dụng hình thức đầu tư công với tổng mức đầu tư sơ bộ là 1,713 triệu tỷ đồng (tương đương 67 tỷ USD). Quốc hội yêu cầu lập báo cáo nghiên cứu khả thi vào năm 2025, phấn đấu hoàn thành toàn tuyến vào năm 2035.
Trong năm 2025, Việt Nam đặt mục tiêu đạt mức tăng trưởng kinh tế trên 8%, và hướng tới mức tăng trưởng hai chữ số vào năm 2030.
Ông Vũ Hồng Thanh - Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế cho rằng, nguồn vốn đầu tư công đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy tăng trưởng này.
Theo ông, vốn đầu tư công cần được xem như “vốn mồi” nhằm thu hút thêm các nguồn lực khác cho nền kinh tế.
Tuy nhiên, một số hạn chế trong việc triển khai vốn đầu tư công giai đoạn 2021-2026 đã được chỉ ra. Tỷ lệ giải ngân vốn ODA và vốn nước ngoài còn thấp, chỉ đạt 52,7% kế hoạch.
Ngoài ra, một số địa phương chưa có cơ chế quản lý hiệu quả, dẫn đến tình trạng vốn phân bổ không tập trung và thiếu ràng buộc trách nhiệm.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh, việc phân bổ vốn đầu tư công trong giai đoạn tới cần tránh tình trạng dàn trải, thiếu hợp lý giữa các ngành và lĩnh vực. Các dự án cần được ưu tiên dựa trên mức độ cấp thiết, tính hiệu quả, đồng thời đảm bảo minh bạch và công bằng.
Ông Mẫn chỉ đạo: “Dự án nào thực sự cấp bách thì cần phân bổ ngay, còn dự án chưa cần thiết thì nên tạm gác lại. Phải bố trí vốn dứt điểm cho các công trình dang dở”.
Đồng thời, ông cũng yêu cầu Bộ Kế hoạch và Đầu tư ưu tiên bố trí vốn cho các lĩnh vực khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.
