Vén màn bí ẩn cổ phiếu tăng 600% dù đang đốt tiền khủng: Từ kẻ thù trở thành 'con cưng' của Lầu Năm Góc, được ông Trump đích thân cảm ơn

Đầu năm 2023, CEO Palantir – ông Alex Karp – bất ngờ tuyên bố công ty đang phát triển một sản phẩm trí tuệ nhân tạo (AI) mới. Điều đáng nói, đội ngũ kỹ sư khi đó chưa từng bắt tay vào bất kỳ dự án nào như vậy.

Tuy nhiên, CEO Karp đã nhìn thấy xu hướng toàn cầu đang hình thành và một lần nữa đưa Palantir vào tâm điểm của cuộc cách mạng công nghệ. Ông tin rằng đội ngũ kỹ thuật của mình sẽ tìm ra cách – và họ đã làm được.

Cú chuyển hướng quyết liệt sang AI đã góp phần đưa Palantir trở thành một thế lực trong chính quyền Trump, một công cụ quan trọng trong lĩnh vực an ninh quốc gia, và là cổ phiếu tăng giá mạnh nhất trên S&P 500. Trong báo cáo tài chính công bố ngày 5/8, công ty ghi nhận quý có lợi nhuận cao nhất lịch sử với doanh thu hơn 1 tỷ USD. Lợi nhuận từ các hợp đồng với Chính phủ Mỹ tăng 53%, tổng giá trị hợp đồng ký kết đạt 2,3 tỷ USD.

Cổ phiếu Palantir – vốn đã tăng hơn 600% trong vòng một năm – tiếp tục nhảy vọt thêm 7,9% sau báo cáo này.

Từ một startup non trẻ tại Thung lũng Silicon, Palantir đã trở thành nhà thầu công nghệ quyền lực. Tuy nhiên, một số thỏa thuận gần đây khiến ngay cả nhân viên cũ và hiện tại cũng lo ngại về ranh giới đạo đức trong ứng dụng AI và việc sử dụng phần mềm cho mục đích Chính phủ. Bất chấp tranh cãi, những nhà lãnh đạo Palantir chưa từng tỏ ra hối tiếc.

Palantir phát triển phần mềm quản lý dữ liệu có khả năng tổng hợp và phân tích các tập dữ liệu lớn, rời rạc – từ chiến trường đến bệnh viện. Nền tảng của họ được sử dụng trong nhiều lĩnh vực nhạy cảm: hỗ trợ binh sĩ xác định vị trí máy bay không người lái đối phương, giúp thủy thủ giám sát các bộ phận tàu, hỗ trợ cơ quan nhập cư truy tìm người nhập cư trái phép, hay phục vụ giới chức y tế trong quá trình phê duyệt thuốc.

Ngay từ khi được thành lập sau sự kiện 11/9 bởi CEO Alex Karp và tỷ phú công nghệ Peter Thiel – một trong những nhà tài trợ lớn cho chiến dịch tranh cử đầu tiên của Donald Trump và cũng là người bảo trợ lâu năm của Phó Tổng thống JD Vance – Palantir đã xác định chính phủ, đặc biệt là các cơ quan an ninh quốc gia Mỹ, là khách hàng trọng yếu.

Công ty nhanh chóng định hình vai trò của mình dưới thời chính quyền Trump, trở thành một đối tác công nghệ sát cánh với khẩu hiệu “Nước Mỹ trên hết” (MAGA). Phần mềm của Palantir được triển khai trong các chiến dịch trục xuất người nhập cư, hỗ trợ ngành công nghiệp đóng tàu, đẩy mạnh sản xuất quốc phòng, xây dựng hệ thống phòng thủ tên lửa mang tên “Golden Dome” (Vòm Vàng) và mở rộng ảnh hưởng thông qua các thỏa thuận AI tại Trung Đông.

Khi công ty ngày càng lớn mạnh, ban lãnh đạo Palantir đã thể hiện phong cách không khác gì Tổng thống Trump: chế giễu những kẻ chỉ trích, "dằn mặt" truyền thông, và tỏ thái độ khinh miệt với các cựu nhân viên lên tiếng cảnh báo về hoạt động gần đây của công ty. Đặc biệt, một số cựu nhân viên lo ngại việc hỗ trợ chính sách nhập cư mạnh tay của ông Trump có thể làm xói mòn chính các chính sách tự do dân sự của công ty.

"Chúng tôi rất tiếc khi những kẻ ghét chúng tôi phải thất vọng, nhưng vẫn còn nhiều điều đáng thất vọng hơn nữa và chúng tôi cũng đang nỗ lực giải quyết", CEO Alex Karp tuyên bố ngày 4/8 trong cuộc gọi với nhà đầu tư.

Từ "kẻ thù" thành "con cưng" của Lầu Năm Góc

Tại hội nghị thượng đỉnh về AI ở Washington hồi tháng 7, Tổng thống Donald Trump đã không ngần ngại bày tỏ sự hài lòng với Palantir. "Chúng tôi mua rất nhiều thứ từ Palantir", ông Trump nói khi cảm ơn các nhà lãnh đạo công nghệ, trong đó có Giám đốc Công nghệ Shyam Sankar.

Con số ấn tượng cho thấy lời khen của Tổng thống không phải là lời khách sáo. Chỉ riêng trong 6 tháng đầu năm 2025, Palantir đã "bỏ túi" hơn 322 triệu USD từ các hợp đồng chính phủ - tăng 12% so với cùng kỳ năm 2023. Đây là bước tiến vượt bậc so với năm 2019 trong nhiệm kỳ đầu tiên của Trump, khi các hợp đồng liên bang chỉ đạt khoảng 89 triệu USD.

Điều đáng chú ý là Palantir đã thành công "thuyết phục" được Quân đội Mỹ - đơn vị mà công ty này từng kiện tụng vì các hành vi hợp đồng không công bằng. Sự chuyển mình ngoạn mục này còn được củng cố thêm khi Sankar được bổ nhiệm vào Lực lượng Dự bị Lục quân Hoa Kỳ vào tháng 6 - một động thái tô đậm thêm hình ảnh "yêu nước" của công ty.

Hiện nay, quân đội Mỹ đang "rót tiền" cho Palantir thông qua nhiều dự án khủng. Dự án Maven Smart System trên nền tảng AI đã được nâng giá trị lên hơn 1 tỷ USD. Công ty cũng nhận hợp đồng 100 triệu USD hỗ trợ Anduril Industries phát triển trung tâm chỉ huy và kiểm soát mới. Đỉnh cao là hợp đồng 10 tỷ USD vừa được công bố tuần trước - đại diện cho việc hợp nhất các hợp đồng phần mềm hiện tại.

Sự "ăn sâu bén rễ" của Palantir vào Bộ Quốc phòng đã khiến một số lãnh đạo Lầu Năm Góc đương nhiệm và cựu quan chức lo ngại về việc phụ thuộc quá mức vào một nhà thầu duy nhất. Tình huống này không khác gì việc Chính phủ Mỹ dựa vào SpaceX của Elon Musk cho hầu hết nhu cầu phóng tàu vũ trụ.

"Chiếc bánh" mà Palantir đang hướng tới không hề nhỏ - Bộ Quốc phòng đã chi hơn 58 tỷ USD cho phần mềm trong năm tài chính vừa qua.

Phát triển mạnh mẽ nhờ khủng hoảng

Ngày 4/8, CEO Alex Karp của Palantir đã đưa ra dự đoán "táo bạo": lợi nhuận của công ty tại Mỹ sẽ tăng gấp 10 lần trong 5 năm tới. Các nhà phân tích lạc quan cho rằng mục tiêu này hoàn toàn khả thi, nhờ những quyết định "sáng suốt" của Karp trong việc tận dụng các cuộc khủng hoảng địa chính trị và mối quan hệ với Washington.

Theo những người thân cận với công ty, Palantir luôn đặt mình vào tư thế "sẵn sàng chiến đấu" để ứng phó với bất kỳ cuộc khủng hoảng nào trong vòng 24-36 giờ.

Khi đại dịch Covid-19 bùng phát, Palantir nhanh chóng ký các hợp đồng theo dõi virus và quy trình sản xuất, phân phối vaccine. Sau khi xung đột Nga-Ukraine nổ ra, CEO Karp đích thân bay tới Kyiv gặp Tổng thống Volodymyr Zelensky, dẫn đến việc công nghệ Palantir được tích hợp vào hơn nửa tá cơ quan chính phủ và quân đội Ukraine.

Chỉ vài ngày sau vụ tấn công của Israel ngày 7/10/2023, ban lãnh đạo Palantir đã có mặt tại Israel. CEO Alex Karp - một người Do Thái - sau đó cũng phải đối mặt với hàng loạt cuộc biểu tình ủng hộ Palestine tại Mỹ. Khi ông Trump đưa ra chương trình trục xuất hàng loạt người nhập cư bất hợp pháp, Palantir một lần nữa sẵn sàng "góp sức".

Đầu năm 2025, Palantir đã ký hợp đồng gây tranh cãi lớn nhất: chương trình thí điểm 6 tháng xây dựng ứng dụng tích hợp dữ liệu từ khắp chính phủ để hỗ trợ thực thi luật nhập cư. Sau thí điểm, công ty và Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan sẽ quyết định có tiếp tục hợp tác hay không.

Quyết định này đã châm ngòi bất bình trong một bộ phận nhân viên hiện tại và cựu nhân viên. Họ coi đây là sự mở rộng "không mong muốn" hoạt động hỗ trợ Bộ An ninh Nội địa - công việc đã bắt đầu từ thời Tổng thống Barack Obama để chống các tội phạm như buôn người.

Tháng 5 vừa qua, 13 cựu nhân viên đã ký thư ngỏ, gọi công việc thực thi luật nhập cư của Palantir là "bình thường hóa chủ nghĩa độc tài".

Đáp lại, Palantir khẳng định không rút lại bất kỳ chính sách nào và nhấn mạnh chỉ một phần rất nhỏ trong số hơn 4.000 cựu nhân viên mới nêu lên mối lo ngại này.

"Siêu quyền lực mềm" giữa lòng Washington

Ban lãnh đạo Palantir tuyên bố công ty luôn đánh giá rủi ro của mọi hợp đồng về những vi phạm tiềm ẩn đối với các nguyên tắc quyền tự do dân sự và quyền riêng tư. Phần mềm của họ được thiết kế để ghi lại cách người dùng truy cập dữ liệu, theo dõi nguồn gốc và luồng thông tin nhằm ngăn chặn gian lận và lạm dụng.

Tuy nhiên, "chìa khóa vàng" cuối cùng vẫn nằm trong tay chính phủ - họ mới là người quyết định cách thức sử dụng dữ liệu. Điều này khiến một số chuyên gia lo ngại, đặc biệt khi các đối thủ cạnh tranh của Palantir đã đặt ra những "rào cản" rõ ràng hơn về việc sử dụng phần mềm.

Palantir đã khéo léo mở rộng ảnh hưởng trong chính quyền Trump kể từ tháng 1 bằng cách "cài cắm" các cựu nhân viên cấp cao vào những vị trí then chốt. Chiến lược này vừa tăng cường ảnh hưởng, vừa tạo ra "lá chắn" bảo vệ trước những biến động chính trị.

Ông Gregory Barbaccia - cựu Giám đốc Tình báo và Điều tra của Palantir - được bổ nhiệm làm Giám đốc Thông tin Liên bang. Ông Jacob Helberg, cố vấn cấp cao của CEO Karp, giờ đây ngồi ở vị trí cấp cao tại Bộ Ngoại giao. Clark Minor, một "ông lão" khác của Palantir, đảm nhận vai trò Giám đốc Thông tin của Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh, đồng thời cùng các đồng nghiệp cũ làm việc tại Bộ Hiệu quả Chính phủ.

Việc cắt đứt quan hệ với chính quyền có thể khiến "đế chế hợp đồng" của Palantir lung lay - tương tự như cách Tổng thống Trump từng tìm cách "trừng phạt" SpaceX sau khi bất đồng với Elon Musk.

Ảnh hưởng ngày càng lớn của Palantir tại Washington còn được "bơm" bằng các khoản chi khủng cho hoạt động vận động hành lang. Từ nhiệm kỳ đầu của Trump đến nay, công ty đã tăng chi tiêu cho mảng này hơn gấp 4 lần.

Con số "kỷ lục" năm ngoái là 5,8 triệu USD - một bước nhảy vọt so với 1,4 triệu USD năm 2019. Theo các tiết lộ từ chính quyền liên bang, Palantir đang "đốt tiền" với tốc độ còn nhanh hơn trong năm nay, cho thấy quyết tâm "mua chuộc" ảnh hưởng không hề suy giảm.

Tận dụng danh tiếng "dày dạn chiến trường" từ Ukraine và Trung Đông, Palantir đang "xuất khẩu" sức mạnh công nghệ ra toàn cầu. Bước đi táo bạo nhất là thâm nhập thị trường Ả Rập Xê Út với loạt hợp đồng "béo bở".

Công ty đang hỗ trợ cải tổ hệ thống chăm sóc sức khỏe của Saudi Arabia, đồng thời góp sức xây dựng Neom - "siêu thành phố tương lai" giữa sa mạc đang vật lộn với những thách thức thực tế và tài chính. Palantir đã ký hợp đồng với Tonomus, một công ty con của dự án tham vọng này.

Động thái này đánh dấu sự "xoay trục" đáng chú ý so với tuyên bố trước đây về việc tập trung vào các giá trị dân chủ và tự do ngôn luận phương Tây. Đây cũng là sự thay đổi 180 độ so với một thập kỷ trước, khi Palantir rút khỏi Ả Rập Xê Út vì lo ngại về các hành vi vi phạm nhân quyền. Tuy nhiên, bước đi này lại hoàn toàn "hợp nhịp" với mong muốn của Ông Trump biến khu vực này thành đối tác kinh doanh và trung tâm phát triển công nghệ Mỹ.

Có lẽ, những thương vụ gây chia rẽ không phải điều lạ với CEO Alex Karp - bước chuyển mình sang Trung Đông của Palantir sắp tới cũng không phải ngoại lệ. Phong cách "chao chát" với những người bất đồng quan điểm và giới truyền thông dường như đã nằm trong DNA lãnh đạo Palantir, thậm chí phớt lờ cả sự phản ứng dữ dội từ chính nhân viên.

"Chúng tôi không phải là gu của tất cả mọi người", CEO Karp từng nói năm 2023. "Có thể bạn không đồng ý với điều đó, và xin Chúa phù hộ bạn. Đừng làm việc ở đây".

Tham khảo Wall Street Journal, CNBC