Việt Nam chuẩn bị cho khả năng trở thành thành viên OECD

Thứ trưởng Ngoại giao Nguyễn Minh Hằng cho biết như vậy trong cuộc trả lời phỏng vấn báo chí dân dịp Việt Nam hoàn thành vai trò đồng Chủ tịch Chương trình Đông Nam Á giai đoạn 2022 – 2025 của OECD.

Diễn đàn Bộ trưởng OECD - Đông Nam Á năm 2023 diễn ra tại Hà Nội. Ảnh: Mofa

Việt Nam đã hoàn thành vai trò đồng Chủ tịch Chương trình Đông Nam Á (SEARP) giai đoạn 2022 – 2025 của Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD). Xin Thứ trưởng cho biết một số kết quả chính đã đạt được, và ý nghĩa của những kết quả này?

Thứ trưởng Nguyễn Minh Hằng: SEARP là một trong 5 chương trình khu vực của OECD, được công bố lần đầu tiên năm 2014 theo sáng kiến của Nhật Bản nhằm hỗ trợ tiến trình cải cách kinh tế của các nước khu vực Đông Nam Á thông qua việc chia sẻ kinh nghiệm phát triển, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững và bao trùm thông qua 13 lĩnh vực hợp tác.

Giai đoạn 2022-2025 đánh dấu thời kỳ thế giới cũng như khu vực Đông Nam Á bước vào giai đoạn phục hồi sau đại dịch COVID-19, với những thách thức chưa từng có như đứt gãy chuỗi cung ứng toàn cầu, các thách thức an ninh phi truyền thống như biến đổi khí hậu, thiên tai… ngày càng nghiêm trọng. Cuộc cách mạng công nghệ 4.0 và những đột phá trong các lĩnh vực như bán dẫn, trí tuệ nhân tạo (AI) cũng đặt các nước, nhất là các nước đang phát triển, trước những lựa chọn về đổi mới mô hình tăng trưởng, phát triển khoa học – công nghệ làm động lực đột phá mới.

Trong bối cảnh đó, Việt Nam cùng với Úc và các nước đã xác định 3 ưu tiên cốt lõi cho SEARP gồm:

Tập trung hỗ trợ các quốc gia Đông Nam Á vượt qua các cú sốc kinh tế ngắn hạn, đặc biệt là hậu quả của đại dịch COVID-19, bằng cách thúc đẩy các chính sách tài khóa và tiền tệ phù hợp, hỗ trợ doanh nghiệp vừa, nhỏ và siêu nhỏ (MSME), và tăng cường khả năng chống chịu của chuỗi cung ứng.

Hỗ trợ các nước trong khu vực thực hiện các cải cách cơ cấu nhằm nâng cao năng suất, cải thiện môi trường đầu tư và kinh doanh, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, hướng tới tăng trưởng bền vững và bao trùm.

Tăng cường hợp tác giữa các quốc gia Đông Nam Á và OECD thông qua việc chia sẻ kinh nghiệm, áp dụng các tiêu chuẩn và thông lệ tốt của OECD, nhằm hỗ trợ các nước trong khu vực tiến gần hơn đến các tiêu chuẩn quốc tế về quản trị, minh bạch và phát triển bền vững. Các lĩnh vực trọng tâm hợp tác được thúc đẩy gồm: Tăng cường khả năng tự cường kinh tế trước các cú sốc; Thúc đẩy cải cách nhằm hỗ trợ khu vực tư nhân phục hồi; (Mở rộng thương mại và đầu tư; Thúc đẩy chuyển đổi xanh và chuyển đổi số.

Trên cơ sở các ưu tiên đã được thống nhất với vai trò đồng chủ tịch, Việt Nam và Úc đã chủ trì, cùng các thành viên thúc đẩy nhiều hoạt động quan trọng. Nổi bật là ký kết và triển khai Bản ghi nhớ (MOU) về hợp tác giữa OECD và ASEAN, tổ chức các Diễn đàn khu vực cấp bộ trưởng với chủ đề thiết thực, gắn chặt với nhu cầu của các nước trong khu vực và phù hợp với ưu tiên, thế mạnh của các nước OECD, tiến hành nhiều nghiên cứu, đánh giá, các báo cáo kinh tế, đưa ra nhiều khuyến nghị phù hợp, kịp thời và các chương trình hỗ trợ xây dựng năng lực dành cho các nước ASEAN.

Theo đó, SEARP đã thực sự đóng góp vào quá trình phục hồi kinh tế khu vực. Đông Nam Á trở thành điểm sáng về tăng trưởng kinh tế trong bối cảnh tình hình thế giới tiếp tục có nhiều bất ổn. Hơn nữa, thông qua các hoạt động cụ thể như hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMEs) hội nhập vào chuỗi giá trị toàn cầu, xây dựng hạ tầng số và phát triển kinh tế số, cải cách hệ thống thuế và tăng cường thu hút và quản lý đầu tư nước ngoài, thúc đẩy tăng trưởng xanh và kinh tế tuần hoàn…

SEARP đóng vai trò là cầu nối thúc đẩy quá trình cải cách tại các nước trong khu vực theo hướng ngày càng tiệm cận gần hơn với các tiêu chuẩn cao của thế giới, đồng thời khuyến khích các nước hợp tác sâu rộng, thực chất hơn với OECD. Đến nay, Indonesia và Thái Lan trở thành những nước đầu tiên tại Đông Nam Á khởi động lộ trình đàm phán gia nhập OECD.

Việt Nam tự hào đã góp phần đưa SEARP thực sự trở thành một trụ cột hợp tác khu vực có ảnh hưởng thực chất và tầm nhìn dài hạn. Những kết quả tích cực nêu trên được các nước OECD và các nước Đông Nam Á đánh giá cao, qua đó tiếp tục khẳng định vai trò, đóng góp tích cực, trách nhiệm, cũng như khả năng điều hành, dẫn dắt của Việt Nam tại các cơ chế đa phương. Trong phát biểu tại Lễ chuyển giao vai trò Đồng Chủ tịch SEARP, Tổng thư ký OECD đã nhấn mạnh dưới sự dẫn dắt của Việt Nam và Úc, SEARP đã đưa mối quan hệ giữa OECD và khu vực Đông Nam Á lên một tầm cao mới.

Xin Thứ trưởng cho biết chúng ta đã thu nhận được những bài học kinh nghiệm quý báu nào để phục vụ việc thực hiện nhiệm vụ đẩy mạnh và nâng tầm đối ngoại đa phương trong thời gian tới?

Có thể nói việc Việt Nam đảm nhận một vị trí quan trọng tại một tổ chức quốc tế tiêu chuẩn cao như OECD là bước cụ thể hoá đường lối đối ngoại của Đại hội XIII và Chỉ thị 25-CT/TW của Ban Bí thư về đẩy mạnh và nâng tầm đối ngoại đa phương đến năm 2030.

Từ thực tiễn tham gia làm Đồng Chủ tịch SEARP với những kết quả hết sức tích cực như trên, có thể rút ra một số bài học sau:

Thứ nhất, trong bối cảnh đất nước đang bước vào kỷ nguyên phát triển mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, chúng ta cần chủ động tham gia, phát huy vai trò, đóng góp xây dựng và định hình các thể chế đa phương và trật tự chính trị - kinh tế quốc tế, đồng thời đẩy mạnh hoàn thiện thể chế, chính sách, pháp luật trong nước nhằm nâng cao năng lực thực thi các cam kết, thỏa thuận quốc tế, qua đó nâng cao vị thế, uy tín của đất nước cũng như tranh thủ mọi nguồn lực cho phát triển.

Thứ hai, đó là kiên trì, kiên định thực hiện chủ trương nhất quán, xuyên suốt của Đảng và Nhà nước ta về tích cực, chủ động hội nhập quốc tế, nâng tầm đối ngoại đa phương, đẩy mạnh hợp tác với các tổ chức quốc tế có uy tín và tầm ảnh hưởng trong khu vực và trên thế giới.

Chúng ta không thể có được điều này nếu không có sự quan tâm chỉ đạo sát sao của các đồng chí lãnh đạo cấp cao và sự phối hợp chủ động, chặt chẽ, trách nhiệm của các bộ, ngành trong đề xuất và triển khai các nội dung hợp tác trong các khuôn khổ đa phương như SEARP.

Thứ ba, Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói: “Thực lực là cái chiêng, ngoại giao là cái tiếng. Chiêng có to thì tiếng mới lớn”. Việt Nam đã đạt được những thành tựu ấn tượng trong phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt là đã thể hiện được năng lực tự cường, nhanh chóng phục hồi và phát triển sau đại dịch, trở thành hình mẫu tiêu biểu trong khu vực, được các nước ghi nhận và đánh giá cao.

Nhờ đó, các hoạt động hợp tác trong khuôn khổ SEARP do Việt Nam đề xuất và chủ trì tổ chức luôn nhận được sự ủng hộ và tham gia tích cực, nhiệt tình của tất cả các nước thành viên OECD cũng như các nước trong khu vực Đông Nam Á.

Thứ tư, cần tích cực tranh thủ tối đa các nguồn lực quốc tế. Chính sự hỗ trợ quý báu, kịp thời từ OECD và các nước thành viên, đặc biệt là nước đồng chủ tịch Úc, cả về nguồn lực tài chính và kinh nghiệm đã giúp Việt Nam có động lực để đề xuất và thúc đẩy triển khai những chương trình hợp tác tham vọng, qua đó hoàn thành tốt vai trò đồng chủ tịch của mình.

Trong thời gian tới, các nước Nhật Bản, Hàn Quốc và Úc cũng đã nhất trí tiếp tục hỗ trợ tài chính để Việt Nam có thể tham gia hợp tác sâu hơn với OECD, đặc biệt là tiếp tục hỗ trợ Việt Nam cử cán bộ làm việc tại Ban Thư ký OECD trong 3 năm tiếp theo.

Với thành công trên vai trò Đồng Chủ tịch SEARP nhiệm kỳ 2022-2025, trên tinh thần Nghị quyết 59-NQ/TW của Bộ Chính trị về hội nhập quốc tế trong tình hình mới và Kết luận của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Chỉ thị 25-CT/TW của Ban Bí thư về đẩy mạnh, nâng tầm ngoại giao đa phương, chúng ta sẽ tiếp tục phát huy vai trò, đóng góp tích cực, trách nhiệm hơn tại các cơ chế, diễn đàn đa phương quốc tế và khu vực, tranh thủ tối đa các cơ hội từ hợp tác đa phương phục vụ thực hiện các mục tiêu phát triển đất nước.

Thứ trưởng Ngoại giao Nguyễn Minh Hằng

Xin Thứ trưởng cho biết những định hướng trong hợp tác giữa Việt Nam và OECD nói chung và trong khuôn khổ SEARP trong thời gian tới?

Đất nước chúng ta đang bước vào kỷ nguyên vươn mình với những khát vọng phát triển mạnh mẽ. Mục tiêu của Việt Nam là trở thành nước đang phát triển có thu nhập cao vào năm 2030 và trở thành nước phát triển vào năm 2045.

Trong quá trình đó, Việt Nam rất cần sự trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm, hỗ trợ tài chính và kỹ thuật từ OECD, một tổ chức vai trò đặc biệt quan trọng trong việc xây dựng, định hình các chuẩn mực cao về quản trị quốc gia, thúc đẩy các xu hướng cải cách kinh tế ở tầm toàn cầu. Việt Nam mong muốn nhận được sự hỗ trợ, chia sẻ kinh nghiệm, tư vấn chính sách từ OECD về cải cách kinh tế, nâng cao năng lực cạnh tranh, thu hút đầu tư, tiệm cận các chuẩn mực quốc tế về quản trị quốc gia và điều hành kinh tế vĩ mô.

Trước mắt, Việt Nam sẽ tiếp tục phối hợp với OECD triển khai hiệu quả các hoạt động trong khuôn khổ Bản ghi nhớ về hợp tác Việt Nam – OECD, hướng tới xây dựng Chương trình quốc gia Việt Nam – OECD, tham gia sâu hơn của Việt Nam vào các uỷ ban chuyên môn của OECD, tăng cường chia sẻ, trao đổi thông tin, hỗ trợ hoàn thiện và công bố các báo cáo kinh tế quan trọng để làm cơ sở tham khảo hữu ích cho việc hoạch định các chính sách phát triển dài hạn của Việt Nam, tích cực chuẩn bị cho khả năng hướng tới trở thành thành viên OECD trong tương lai.

Đối với Chương trình SEARP, Việt Nam sẽ tiếp tục đồng hành với Canada và Philippines, hai nước Đồng Chủ tịch nhiệm kỳ 2025-2028, trên tinh thần hợp tác, cởi mở và chia sẻ, đóng góp tích cực và xây dựng vì một Đông Nam Á phát triển bền vững, gắn kết chặt chẽ hơn với cộng đồng quốc tế, tiếp tục củng cố vai trò của SEARP không chỉ là cầu nối giữa OECD và khu vực Đông Nam Á, mà còn đóng góp thiết thực vào nỗ lực chung vì một trật tự kinh tế dựa trên luật lệ, vì một tương lai xanh, bền vững và thịnh vượng hơn.

Cảm ơn Thứ trưởng.

>> OECD dự báo tăng trưởng kinh tế Việt Nam năm 2025 gấp đôi mức trung bình toàn cầu