Việt Nam có hơn 11,8 triệu ha đất tự nhiên nguy cơ bị sa mạc hóa, các khu vực này chịu ảnh hưởng nghiêm trọng nhất

Theo Bộ Tài nguyên và Môi trường, Việt Nam đang đối mặt với tình trạng suy thoái đất nghiêm trọng, với tổng diện tích lên tới hàng triệu hecta. Cụ thể, khoảng 1,2 triệu ha đất bị suy thoái nặng, 3,8 triệu ha suy thoái ở mức độ trung bình và 6,8 triệu ha có mức suy thoái nhẹ. Các khu vực chịu ảnh hưởng nghiêm trọng nhất bao gồm Trung du miền núi phía Bắc, Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung.

Trong giai đoạn 2006-2010, với định hướng đến năm 2020, Chương trình hành động quốc gia chống sa mạc hóa đã đạt được nhiều kết quả tích cực. Cục Lâm nghiệp (Bộ NN-PTNT) báo cáo rằng ứng dụng khoa học công nghệ đã mang lại những thành tựu đáng kể, đặc biệt là các giải pháp tưới tiêu tiên tiến tiết kiệm nước và nghiên cứu các loại cây trồng chịu hạn, chịu mặn.

Sau 15 năm triển khai, công tác phòng chống sa mạc hóa tại Việt Nam đã có sự chuyển biến lớn từ trạng thái bị động sang chủ động. Nguyên nhân sa mạc hóa do hoạt động của con người đã được kiểm soát và giảm thiểu đáng kể.

Tuy nhiên, dù đã đạt được những tiến bộ nhất định, diện tích đất bị thoái hóa tại Việt Nam hiện vẫn chiếm tới 35,7% tổng diện tích tự nhiên của cả nước. Đặc biệt, đất nông nghiệp và đất lâm nghiệp là hai nhóm đất chịu ảnh hưởng nghiêm trọng nhất, lần lượt chiếm 43% và 42% tổng diện tích đất bị thoái hóa.

Theo Báo Công Thương, trong phát biểu tại Lễ phát động Quốc gia Tuần lễ biển và hải đảo Việt Nam, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Đặng Quốc Khánh đã nhấn mạnh rằng Việt Nam hiện có hơn 11,8 triệu ha đất, chiếm 35,74% tổng diện tích đất tự nhiên, đang phải đối mặt với nguy cơ thoái hóa và hoang hóa, dẫn đến khả năng cao bị sa mạc hóa. Tình trạng này đang ngày càng gia tăng và sẽ ảnh hưởng sâu rộng đến ngành nông nghiệp của đất nước.

Biến đổi khí hậu kết hợp với áp lực phát triển kinh tế - xã hội ở các vùng có nguy cơ cao như Trung du và miền núi phía Bắc, đang tạo ra những thách thức lớn. Khu vực này chiếm 37% tổng diện tích đất bị thoái hóa cả nước, tiếp theo là Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung với 30% và vùng Tây Nguyên chiếm 15%.

Tỉnh Ninh Thuận hiện đang ghi nhận là địa phương có diện tích đất thoái hóa lớn nhất trong số 8 tỉnh thuộc vùng Duyên hải Nam Trung Bộ, với tỷ lệ thoái hóa lên tới 69% diện tích đất điều tra. Theo ông Trần Ngọc Hiếu, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh Ninh Thuận, tình trạng này xuất phát từ nhiều nguyên nhân, bao gồm xói mòn đất do mưa và gió, khô hạn, hoang mạc hóa, suy giảm độ phì nhiêu, cùng với các hiện tượng kết von hóa, mặn hóa và phèn hóa.

Ông Hiếu nhấn mạnh rằng hạn hán, thoái hóa đất và sự di chuyển của các cồn cát theo mùa gió là những vấn đề cốt lõi dẫn đến hoang mạc hóa tại Ninh Thuận. Quá trình này đang ngày càng trở nên nghiêm trọng hơn cả về quy mô và cường độ, đặc biệt trong bối cảnh tỉnh phải đối mặt với hạn hán kéo dài trong những năm gần đây.

Tại Sơn La, tình trạng thoái hóa đất cũng đang ở mức đáng báo động, với hơn 777.000ha đất bị ảnh hưởng. Nguyên nhân chính của tình trạng này cũng xuất phát từ hạn hán và sự thoái hóa đất. Bên cạnh đó, các tác động từ nắng nóng, nhiệt độ cao, khô hạn kéo dài và xâm nhập mặn do biến đổi khí hậu khiến quá trình thoái hóa đất ngày càng diễn biến nhanh và nghiêm trọng hơn.

Ông Trần Quang Bảo, Cục trưởng Cục Lâm nghiệp, nhận định rằng thoái hóa đất và hoang mạc hóa là những vấn đề lớn mà ngành nông lâm nghiệp phải đối mặt, gây thiệt hại nặng nề về môi trường, kinh tế và xã hội. Để khắc phục tình trạng này, việc bảo vệ rừng, ngăn chặn nạn phá rừng và thúc đẩy trồng rừng, phục hồi rừng theo hướng bền vững được xem là giải pháp quan trọng nhằm chống hoang mạc hóa tại các vùng đồi núi và ven biển.

Đồng thời, ông cũng lưu ý rằng việc điều tiết và duy trì nguồn nước đóng vai trò thiết yếu trong việc giảm thiểu tình trạng thoái hóa đất và sa mạc hóa.

>> Lần đầu tiên trong lịch sử, sa mạc ở Trung Đông bất ngờ xuất hiện tuyết rơi