Vụ ông Trịnh Văn Quyết bán chui cổ phiếu FLC: “Tương ứng điều 209 Bộ luật Hình sự”

Ngày 10/1/2022, thị trường chứng khoán rúng động khi có tới 135 triệu cổ phiếu FLC được giao dịch thành công, chiếm gần 10% thanh khoản trên Hose và chiếm gần 20% tổng lượng cổ phiếu lưu hành của Tập đoàn FLC.

Điều đáng nói, trong 135 triệu cổ phiếu này, có tới 74,8 triệu cổ phiếu thuộc sở hữu của ông Trịnh Văn Quyết, người nằm trong danh sách các cá nhân phải công bố thông tin khi giao dịch. Tuy nhiên, Hose không hề công bố thông tin này dù trên website của mình, FLC đăng tải hình ảnh công văn đăng ký bán được ký trong ngày 5/1.

Thế nhưng, Hose không hề nhận được công văn này. Phía ông Trịnh Văn Quyết giải thích rằng ông Quyết đã ký nhưng thư ký… quên không gửi đi.

Uỷ ban chứng khoán Nhà nước cho biết: "Hiện đang phối hợp với các cơ quan liên quan để xem xét xử lý vi phạm của ông Trịnh Văn Quyết theo quy định".

Chúng tôi đã có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Hoàng Hải, Phó Chủ tịch Hiệp hội Các nhà đầu tư tài chính Việt Nam (VAFI) về vấn đề bán chui cổ phiếu.

“Tương ứng điều 209 Bộ luật Hình sự”

• Đây không phải lần đầu tiên ông Trịnh Văn Quyết “bán chui” cổ phiếu. Theo ông, hành vi vi phạm này lặp lại là kết quả của việc xử phạt quá nhẹ đúng không thưa ông?

Nếu áp dụng đúng thì sẽ có kết quả xử phạt không hề nhẹ. Ngoài việc xử phạt vi phạm hành chính về chứng khoán, Bộ luật Hình sự 2015 đã có 4 điều luật quy định về tội danh liên quan đến vi phạm chứng khoán.

Trong đó, hành vi bán chui cổ phiếu tương ứng điều 209 của Bộ Luật Hình sự tội cố ý công bố thông tin sai lệch hoặc che giấu thông tin trong hoạt động chứng khoán. Với tội danh này, người vi phạm sẽ bị xử phạt bằng tiền, cải tạo không giam giữ hoặc có thể chịu tù giam đến 5 năm.

Ngoài ra, còn có tội thao túng thị trường chứng khoán theo Bộ luật hình sự 2015. Với tội danh này, hình phạt có thể lên đến 7 năm tù giam.

Quy định về các hành vi vi phạm chứng khoán đã rất rõ, không phải không có. Tuy nhiên, từ trước đến nay Uỷ ban chứng khoán Nhà nước thường xử nhẹ theo kiểu hành chính nên sẽ tạo tâm lý “Cứ làm đi, cùng lắm là bị xử phạt hành chính”.

• Nghĩa là có thể hình sự hoá hành vi này của ông Trịnh Văn Quyết đúng không thưa ông?

Bạn cứ đọc kĩ điều 209 Bộ luật Hình sự. Vi phạm nghiêm trọng. Bán chui giống như che giấu thông tin. Mà ở đây lại là bán lượng cổ phiếu rất lớn và vi phạm lần thứ hai rồi.

Nếu cơ quan Nhà nước không xử lý nghiêm thì sẽ làm mất lòng tin của nhà đầu tư.

VAFI đã đề xuất biện pháp chấm dứt tình trạng bán chui nhưng…

• Trước đây ông đã có đề xuất biện pháp chấm dứt tình trạng bán chui cổ phiếu, đề xuất đó có được Uỷ ban chứng khoán Nhà nước thực hiện không thưa ông?

Năm 2017, tôi đã đề xuất biện pháp có thể chấm dứt vĩnh viễn tình trạng bán chui cổ phiếu để trục lợi. Đối với các đối tượng phải công bố thông tin thì tạm khoá cổ phiếu. Khi họ làm đúng thủ tục công bố thông tin thì sẽ “mở”. Làm được như vậy sẽ không bao giờ xảy ra tình trạng bán chui cổ phiếu nữa. Về nghiệp vụ thì rất đơn giản, các công ty chứng khoán dễ dàng thực hiện được.

Nhưng Uỷ ban chứng khoán không thích việc đó. Hồi đó, chúng tôi đã khuyến cáo tình trạng này rồi. Tôi đã nói rõ: “Nếu tiếp tục xảy ra tình trạng bán chui cổ phiéu, các anh phải chịu trách nhiệm” nhưng họ cứ phớt lờ.

• Thời gian qua, thị trường chứng khoán Việt Nam tăng trưởng rất mạnh, theo ông, đây là do sức mạnh của các nhà đầu tư mới (F0) hay do có bóng dáng của đội lái?

Đội ngũ F0 rất đông đảo, có đến hàng triệu người nhưng người không phải ai cũng hiểu rõ chứng khoán. Rất nhiều F0 được các môi giới quản lý tài khoản, môi giới chứng khoán tư vấn, phím hàng.

Nhà đầu tư có tâm lý muốn giàu có, tiền tăng ngay lập tức nên họ dồn tiền vào cổ phiếu đầu cơ hay còn gọi là penny. Cổ phiếu này không có sự tham gia của nhà đầu tư tổ chức, không có nhà đầu tư giá trị. Lý do đội lái chọn penny thay vì blue-chips là vì rất khó làm giá blue-chips.

Làm giá bluechips khó vì quy mô lớn. Khi giá lên cao quá, nhà đầu tư tổ chức bán ra thì khó kiểm soát được giá. Vì vậy, đội lái chỉ đầu cơ vào công ty nhỏ, điều điều chỉnh giá, nhà đầu tư dễ bị dẫn dụ.

Yếu tố làm giá là có, có một số ban quản lý doanh nghiệp “làm đẹp” sổ sách, thậm chí có thể cấu kết nhà đầu tư bên ngoài, gọi là đội lái, có thể cộng cả môi giới chứng khoán phím hàng.

Cần thay đổi nhân sự

• Ông đã gửi kiến nghị về hạn chế cổ phiếu rác. Từ đó đến bây giờ, ông có thấy tình hình được cải thiện không?

Người ta thường hô hào chống cái nọ, chống cái kia nhưng ít có tác dụng. Muốn có hiệu quả, theo tôi nên thực hiện chính sách luân chuyển cán bộ. Người mới có thể làm trong sạch môi trường.

Ở nước ngoài, thậm chí người ta còn mời người ngoài có năng lực về các Sở giao dịch, Uỷ ban chứng khoán Nhà nước.

• Ông đã từng đề xuất thay ông Lê Hải Trà tại Hose. Vì sao vậy thưa ông?

Tôi thấy nhiều quốc gia thuê người ngoại quốc về nắm giữ các chức vụ quan trọng. Thậm chí ở các công ty, chức danh Giám đốc Tài chính, Giám đốc quản lý tài sản đều được thuê từ nước ngoài vì đây là những người khó giao lưu với người bản xứ, khó mua chuộc, có kinh nghiệm làm việc và có đạo đức nghề nghiệp.

Nếu chúng ta thuê người nước ngoài sẽ rất tốt nhưng hiện nay vẫn toàn người cũ.