2 ‘ông lớn’ bất ngờ sụp đổ, hệ thống ngân hàng Mỹ báo động đỏ vì nguy cơ mất trắng hàng trăm triệu USD

Theo ước tính, First Brands đang gánh tới 10 tỷ USD nợ, bao gồm cả các khoản vay ngoài bảng cân đối. Sự đổ vỡ bất ngờ này khiến giới đầu tư choáng váng và dấy lên nghi vấn về sự lỏng lẻo trong khâu thẩm định tín dụng, vốn được xem là nền tảng của thị trường.

Tricolor từng được các tổ chức xếp hạng tín nhiệm trao mức “AAA”, nhờ mô hình chứng khoán hóa các khoản vay ô tô rủi ro cao. Các khoản vay này được “đóng gói” và bán lại cho nhà đầu tư như một sản phẩm an toàn.

Tương tự, First Brands cũng dễ dàng tiếp cận vốn thông qua việc thế chấp hóa đơn chưa thanh toán cho các quỹ tín dụng chuyên biệt. Thậm chí chỉ tháng trước, công ty vẫn chuẩn bị huy động thêm 6 tỷ USD nợ mới. Giờ đây, họ đang chạy đua tìm gói cứu trợ khẩn cấp để vá lỗ hổng thanh khoản, nhưng nguy cơ phá sản ngày càng hiện hữu.

Vết rạn trong hệ thống tín dụng dựa trên tài sản

Sự sụp đổ của Tricolor và First Brands cho thấy những lỗ hổng lớn trong thị trường tín dụng dựa trên tài sản (asset-backed securities – ABS) – nguồn vốn thay thế đã bùng nổ kể từ khi ngân hàng truyền thống thu hẹp cho vay sau khủng hoảng 2008.

Một nhà đầu tư vừa bán tháo trái phiếu Tricolor gọi đây là “một trong những cú sụp đổ tồi tệ nhất” trong lịch sử ABS. Một người khác thì ngỡ ngàng khi JP Morgan Chase, ngân hàng hàng đầu thế giới, lại để lọt các tín hiệu bất thường trong báo cáo của Tricolor.

Đáng lo ngại hơn, Tricolor đang bị Bộ Tư pháp Mỹ điều tra về cáo buộc gian lận. Trong khi đó, First Brands từ lâu đã bị đặt câu hỏi về tính minh bạch tài chính, đặc biệt là việc sử dụng các khoản vay bảo đảm bằng hóa đơn – một hình thức vay ngoài bảng rất khó giám sát.

Vòng xoáy lan rộng

Không chỉ các quỹ chuyên biệt, nhiều ngân hàng lớn cũng mắc kẹt. JP Morgan Chase, Fifth Third và một số tổ chức tài chính khác đang đối mặt với nguy cơ mất trắng hàng trăm triệu USD cho vay liên quan đến danh mục nợ ô tô của Tricolor. Một số bên đã phải siết nợ, tịch thu xe thế chấp để thu hồi phần vốn còn lại.

Điều khiến thị trường bất an là cả hai doanh nghiệp đều hoạt động trong lĩnh vực tưởng chừng minh bạch và an toàn: tài chính dựa trên tài sản. Trong mô hình này, các khoản vay từ thẻ tín dụng, hợp đồng thuê tàu, pin năng lượng mặt trời đến bản quyền âm nhạc đều được gom lại, chứng khoán hóa và bán cho nhà đầu tư.

Nhiều người từng tin rằng so với các khoản vay junk-rated, ABS an toàn hơn. Nhưng cú đổ vỡ chớp nhoáng của Tricolor và First Brands đang phá vỡ niềm tin đó.

Giữa cơ hội và cảnh báo

Thị trường Mỹ hiện vẫn sôi động với làn sóng sản phẩm tín dụng mới, được hậu thuẫn bởi các “ông lớn” như Apollo Global Management và KKR. Sự bùng nổ này từng giúp những công ty như Tricolor mở rộng quy mô nhanh chóng. Nhưng khi rủi ro lộ diện, niềm tin của nhà đầu tư vào ABS đang bị thử thách nặng nề.

Dẫu vậy, chưa phải tất cả quay lưng. Goldman Sachs tuần này vẫn chuẩn bị tung ra danh mục 300 triệu USD nợ thẻ tín dụng dưới chuẩn từ Mission Lane. Dylan Ross, giám đốc mảng ABS tại TCW, nhận định: “Kể từ khủng hoảng 2008, rất ít sản phẩm được xếp hạng đầu tư chịu thiệt hại. Bản thân mô hình chứng khoán hóa không phải vấn đề”.

Nhưng giới học thuật cảnh báo khác. Giáo sư Tomasz Piskorski (Trường Kinh doanh Columbia) cho rằng cú ngã của Tricolor sẽ khiến nhà đầu tư thận trọng hơn, buộc các cơ quan xếp hạng phải siết chặt, và điều này có thể bóp nghẹt nguồn cung tín dụng trong tương lai.

Theo FT