40 tỷ USD giao dịch số mỗi ngày, ngân hàng Việt Nam đối mặt áp lực bảo mật chưa từng có
Mỗi ngày 900.000 tỷ đồng giao dịch qua hệ thống ngân hàng, 98% khách hàng online, buộc ngành phải xây dựng “pháo đài” an ninh mạng.
Sáng 25/9, Hội thảo và Triển lãm cấp cao thường niên Smart Banking 2025 diễn ra với chủ đề “Đột phá chuyển đổi số ngành ngân hàng: Dữ liệu là nền tảng, khách hàng là trung tâm”.
Sự kiện do Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam phối hợp cùng Tập đoàn IEC tổ chức, dưới sự bảo trợ của Ngân hàng Nhà nước và đồng hành của Hiệp hội Dữ liệu quốc gia, Hiệp hội An ninh mạng quốc gia.
Phát biểu chỉ đạo, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Phạm Tiến Dũng nhấn mạnh ba trụ cột then chốt cho chuyển đổi số. Dữ liệu phải là nền tảng. Khách hàng là trung tâm. An toàn bảo mật là yếu tố cốt lõi.
Theo Phó Thống đốc, mỗi ngày hệ thống ngân hàng xử lý hơn 30 triệu giao dịch số với tổng giá trị khoảng 900.000 tỷ đồng, tương đương hơn 40 tỷ USD. Tới nay, 98% khách hàng đã thực hiện giao dịch qua kênh số. Quy mô khổng lồ này khiến an ninh mạng trở thành tuyến phòng thủ sống còn.
Ông Nguyễn Quốc Hùng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam, cho biết hầu hết dịch vụ cơ bản đã được số hóa. Nhiều ngân hàng ghi nhận hơn 95% giao dịch trực tuyến. Đến nay, gần 87% người trưởng thành ở Việt Nam đã có tài khoản ngân hàng. Trong bảy tháng đầu năm 2025, giá trị thanh toán không tiền mặt gấp 25 lần GDP, so với cùng kỳ năm 2024.
Các kênh thanh toán mới phát triển mạnh. Giao dịch qua mã QR tăng 66,73% về số lượng và 159% về giá trị. Đến ngày 3/6/2025, toàn ngành có 117 triệu hồ sơ khách hàng xác thực bằng sinh trắc học. Việt Nam cũng tiên phong triển khai kết nối thanh toán bán lẻ xuyên biên giới với Thái Lan, Lào và Campuchia.
Phó Thống đốc Phạm Tiến Dũng khẳng định ngành ngân hàng có hành lang pháp lý đi trước trong quản lý dữ liệu. Các thông tư về thống kê, giám sát tín dụng, CIC và phòng chống rửa tiền đảm bảo dữ liệu được thu thập trong khuôn khổ pháp luật.
Ngân hàng Nhà nước đặt phương châm dữ liệu “Đúng, Đủ, Sạch, Sống”, đồng thời đi đầu trong kết nối với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và ban hành Thông tư về Open API. Đây là nền tảng cho việc phát triển các ứng dụng thông minh và tiện ích cho khách hàng.
Ông Dũng nhấn mạnh ngân hàng phải tập trung vào trải nghiệm người dùng, hỗ trợ hiệu quả và bảo vệ tuyệt đối quyền lợi hợp pháp của khách hàng.
Nhiều ngân hàng đã thành lập khối dữ liệu nhưng vẫn chưa khai thác tập trung và hiệu quả. Phó Thống đốc lưu ý ứng dụng ngân hàng nếu không kết nối, tích hợp với hệ thống khác thì sẽ không có giá trị.
TS. Cấn Văn Lực, Kinh tế trưởng BIDV và thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách của Thủ tướng, cho rằng Việt Nam đã ứng dụng AI khá rộng trong lĩnh vực ngân hàng, nhưng chất lượng còn nhiều hạn chế.
Khảo sát của Boston Consulting Group dự báo đến năm 2040, AI có thể mang lại 120 tỷ USD cho Việt Nam, tương đương 7% GDP. Ông Lực nhận định giá trị thực tế có thể còn cao hơn.
Ông so sánh, Mỹ đã ban hành gần 100 văn bản về AI tại 38 bang và có luật bảo vệ dữ liệu tài chính từ năm 1999. Trung Quốc áp dụng nghị định quản lý AI tạo sinh từ năm 2023, đồng thời xây dựng khung pháp lý về an toàn dữ liệu, an ninh mạng và bảo vệ thông tin cá nhân. Việt Nam cũng đã có Luật An ninh mạng năm 2018, Luật Dữ liệu năm 2024 và Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân năm 2025, nhưng hướng dẫn triển khai vẫn thiếu.
TS. Cấn Văn Lực kiến nghị cần ban hành khung pháp lý chi tiết, nâng cấp hạ tầng viễn thông, internet và 5G, đồng thời tăng cường an ninh năng lượng, quản lý rủi ro và an toàn dữ liệu.
Trong khuôn khổ hội thảo, chương trình Diễn tập Chủ động Phòng thủ Không gian mạng DF Cyber Defense 2025 đã diễn ra. Chương trình áp dụng mô hình “King of the Hill”, mô phỏng kịch bản chiếm giữ và phòng thủ, lần đầu tiên được áp dụng tại sự kiện ngân hàng ở Việt Nam.
Hơn 50 đội đến từ ngân hàng, công ty tài chính, bảo hiểm và chứng khoán tham gia, qua đó nâng cao kỹ năng phản ứng nhanh, sáng tạo và linh hoạt trong bảo vệ an ninh mạng.
