Âm thầm tích trữ 1 triệu thùng dầu mỗi ngày, Trung Quốc đang toan tính gì?

Trong năm nay, Trung Quốc đã đẩy mạnh quy mô tích trữ dầu thô, bất chấp nhu cầu trong nước tăng yếu và triển vọng tiêu thụ nhiên liệu giao thông đường bộ sắp đạt đỉnh.

Lượng dầu nhập khẩu của quốc gia tiêu thụ dầu lớn nhất thế giới vẫn duy trì ở mức cao, góp phần giữ giá dầu quốc tế trong khoảng 60–70 USD/thùng, dù chịu sức ép từ chiến tranh thương mại, lo ngại kinh tế và nguồn cung tăng mạnh từ cả khối OPEC+ lẫn các nước ngoài khối.

Tuy nhiên, theo giới phân tích, việc Trung Quốc tích trữ dầu không nhằm mục đích hỗ trợ giá dầu toàn cầu, mà phục vụ chiến lược an ninh năng lượng dài hạn.

Kho dự trữ dầu thô của Trung Quốc phình to chưa từng có

Không giống Mỹ, Trung Quốc không công bố dữ liệu tồn kho dầu chính thức. Các nhà phân tích buộc phải dựa trên số liệu tổng cung (gồm sản lượng nội địa và nhập khẩu) so với sản lượng lọc dầu để ước tính lượng dầu đang được cất trữ.

Từ tháng 3 đến nay, lượng dầu nhập khẩu của Trung Quốc tăng mạnh và duy trì ở mức cao đến nay. Theo các chuyên gia, động lực chính không phải là nhu cầu tiêu thụ tăng, mà là hoạt động tích trữ quy mô lớn.

Frederic Lasserre, Giám đốc nghiên cứu toàn cầu của tập đoàn giao dịch hàng hóa Gunvor, cho biết tại hội nghị năng lượng APPEC 2025 ở Singapore rằng, từ tháng 3, Trung Quốc bắt đầu tích trữ gần 1 triệu thùng dầu mỗi ngày.

Ông dự báo nước này sẽ tiếp tục mở rộng kho dự trữ chiến lược và thương mại sang năm 2026, khi mức lấp đầy hiện mới khoảng 60%, còn nhiều dư địa để bổ sung thêm.

Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), hoạt động này được thúc đẩy bởi Luật Năng lượng mới có hiệu lực từ tháng 1/2025, nhằm củng cố an ninh năng lượng quốc gia.

Do dung lượng kho dự trữ chiến lược (SPR) của chính phủ đã hạn chế, Bắc Kinh yêu cầu các công ty dầu tư nhân tăng cường dự trữ tại kho thương mại của họ, biến họ thành “đối tác dự trữ chiến lược” dài hạn của nhà nước.

Ngoài ra, Trung Quốc còn lên kế hoạch xây dựng thêm 11 kho chứa dầu mới trong hai năm tới, mở rộng đáng kể năng lực lưu trữ quốc gia.

Giới phân tích cho rằng có nhiều động cơ thúc đẩy Trung Quốc đẩy mạnh mua dầu.

Giá dầu giảm trong nửa đầu năm cùng bất ổn địa chính trị và căng thẳng thương mại Mỹ - Trung khiến Bắc Kinh tranh thủ mua vào khi giá còn rẻ.

Nguồn dầu bị trừng phạt từ Nga và Iran được bán với mức chiết khấu sâu, và Trung Quốc là khách hàng lớn nhất sẵn sàng mua loại dầu này.

An ninh năng lượng tiếp tục là ưu tiên hàng đầu, đặc biệt khi nước này phụ thuộc mạnh vào nguồn cung nhập khẩu.

“Từ tháng 4, khi giá dầu giảm và bất ổn gia tăng, các doanh nghiệp Trung Quốc đã tăng tốc tích trữ, trong khi nhập khẩu dầu bị trừng phạt vẫn ở mức gần kỷ lục”, bà Emma Li, chuyên gia phân tích thị trường tại Vortexa, nhận định.

Một số chuyên gia thậm chí đưa ra giả thuyết táo bạo: Trung Quốc có thể đang chuẩn bị cho kịch bản đối đầu quân sự hoặc bị phong tỏa nguồn dầu từ Trung Đông sang châu Á.

Cũng có ý kiến cho rằng việc tích trữ liên quan đến giả thuyết Trung Quốc chuẩn bị cho xung đột tại Đài Loan, song đa phần giới chuyên môn, như Robin Mills, CEO hãng tư vấn Qamar Energy, đánh giá đây chỉ là “suy đoán thiếu cơ sở”, bởi khả năng xảy ra xung đột trong tương lai gần là thấp.

Tín hiệu chững lại

Theo phân tích mới nhất của Vortexa, đà tăng dự trữ dầu của Trung Quốc đang chững lại. Phần lớn tăng trưởng nhập khẩu trong năm nay đến từ hoạt động tích trữ chứ không phản ánh nhu cầu lọc dầu thực tế, vốn khá ổn định, thậm chí yếu hơn cùng kỳ năm ngoái.

Trong quý III, các nhà máy quốc doanh đã giảm tốc tích trữ, trong khi các nhà máy tư nhân ở Sơn Đông vẫn tăng mua nhờ nguồn cung ổn định từ Iran.

Tuy nhiên, nếu chưa kịp mở thêm kho mới, sức chứa hiện tại có thể sớm đạt giới hạn.

“Tóm lại, tốc độ tích trữ dầu của Trung Quốc đang đi vào giai đoạn ổn định. Trong thời gian tới, nhập khẩu dầu thô nhiều khả năng sẽ gắn chặt hơn với nhu cầu tiêu thụ thực tế thay vì mục đích dự trữ”, bà Emma Li nhận định.

Theo Oilprice