Bộ Công an khuyến cáo 24 hình thức lừa đảo trên không gian mạng, người dân lưu ý nắm rõ

Mạng xã hội phát triển một cách mạnh mẽ là bước tiến quan trọng giúp con người tiếp cận thông tin nhanh hơn, tiện nghi hơn. Tuy nhiên, đi kèm với đó là những rủi ro tiềm ẩn về tội phạm công nghệ cao và lừa đảo trên không gian mạng.

Theo thống kê của Cục An toàn thông tin (Bộ Thông tin và Truyền thông), trong 11 tháng đầu năm 2023, đã nhận được gần 16.000 phản ánh về các trường hợp lừa đảo trên mạng internet; trong đó, 91% liên quan đến giả mạo và lừa đảo trong lĩnh vực ngân hàng tài chính.

Trong chiến dịch nâng cao nhận thức của cộng đồng, Bộ Công an đã khuyến cáo đến người dân và chính các ngân hàng 24 hình thức lừa đảo trên không gian mạng:

Lừa đảo combo du lịch giá rẻ

Những kẻ xấu thường lập các trang web, Fanpage có hình thức tương tự với các trang web, Fanpage chính thức của đơn vị kinh doanh du lịch rồi đăng tải bài viết quảng cáo rầm rộ trên mạng với nội dung như:

Combo du lịch rẻ bất ngờ, để lấy lòng tin và tạo hiệu ứng với khách hàng. Các công ty du lịch “ma” này còn tổ chức đưa một số đoàn khách đi du lịch với giá rẻ để tiến hành lừa đảo quy mô lớn. Lợi dụng sự tin tưởng của khách hàng, chúng đề nghị nạn nhân chuyển tiền đặt cọc (từ 30 - 50% giá trị) để đặt cọc tour du lịch, phòng khách sạn, từ đó chiếm đoạt số tiền đặt cọc.

Dịch vụ làm visa (thị thực) du lịch nước ngoài, cam kết tỷ lệ thành công cao, hoàn trả 100% số tiền nếu không xin được visa. Tuy nhiên, sau khi nạn nhân chuyển khoản thanh toán phí hoặc một phần chi phí, chúng sẽ lấy lý do thông tin khai bị thiếu và không trả lại tiền.

Giả mạo website và fanpage của công ty du lịch uy tín, làm giả ảnh chụp biên lai, hóa đơn thanh toán và đề nghị nạn nhân chuyển khoản thanh toán chi phí tour du lịch.

Các đối tượng mạo danh đại lý bán vé máy bay bằng cách tạo ra các website và trang mạng xã hội giả mạo, với địa chỉ và thiết kế tương tự như các kênh của hãng hàng không hoặc đại lý chính thức. Họ quảng cáo các mức giá rất hấp dẫn để thu hút khách hàng. Khi khách hàng liên hệ, các đối tượng này sẽ đặt chỗ vé máy bay, gửi mã đặt chỗ để tạo sự tin tưởng và yêu cầu thanh toán từ khách hàng. Sau khi nhận được thanh toán, các đối tượng không xuất vé máy bay và cắt đứt liên lạc. Do mã đặt chỗ chưa được xuất thành vé máy bay, vé sẽ tự động bị hủy sau một thời gian, và khách hàng chỉ phát hiện ra khi đến sân bay.

Lừa đảo cuộc gọi video Deepfake, Deepvoice

Deepfake là công nghệ sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để tạo ra các đoạn video giả mạo với hình ảnh khuôn mặt giống hệt như người dùng muốn làm giả. Kẻ lừa đảo có thể thực hiện cuộc gọi thoại hoặc video, trong đó giọng nói và hình ảnh là của người thân, bạn bè, hoặc sếp của nạn nhân. Điều này khiến người nhận rất khó phân biệt đâu là thật, đâu là giả, và dễ dàng bị mắc bẫy trong các cuộc gọi lừa đảo sử dụng công nghệ Deepfake.

Lừa đảo "khóa SIM" vì chưa chuẩn hóa thuê bao

Với hình thức này, chúng thường đóng vai nhân viên nhà mạng, yêu cầu người dùng cung cấp số chứng minh nhân dân hoặc căn cước công dân để kiểm tra trên hệ thống các thông tin đã chính xác, chính chủ hay chưa. Nếu người dùng từ chối cung cấp, các đối tượng sẽ đưa ra nhiều lời đe dọa như khóa thuê bao di động hoặc liên quan đến việc tiền bạc, pháp lý để buộc người dùng làm theo hướng dẫn. Từ đó, người dùng sẽ có nguy cơ mất quyền kiểm soát SIM điện thoại và kẻ xấu sẽ tiến hành chiếm đoạt các tài khoản khác như mã OTP ngân hàng, tài khoản mạng xã hội...

Giả mạo biên lai chuyển tiền thành công

Các đối tượng lừa đảo thường mua hàng và đề nghị thanh toán theo hình thức Internet Banking cho người bán hàng. Tuy nhiên, chúng không chuyển tiền thật mà dùng một số phần mềm tạo dựng biên lai thanh toán giả rồi đưa cho người bán hàng xem nhằm chứng minh là đã thực hiện việc chuyển khoản.

Giả danh giáo viên, nhân viên y tế báo người thân đang cấp cứu

Các đối tượng lừa đảo tự xưng là giáo viên, nhân viên y tế, gọi điện cho phụ huynh hoặc người trong gia đình thông báo rằng con em hoặc người thân họ đang cấp cứu trong tình trạng nguy kịch, yêu cầu chuyển tiền đóng viện phí để phẫu thuật gấp. Nếu tin tưởng và chuyển tiền, bạn sẽ bị mất số tiền đó.

Chiêu trò lừa đảo tuyển người mẫu nhí

Hiện nay, các gameshow dành cho học sinh "nở rộ" và được phụ huynh quan tâm vì muốn rèn cho con sự tự tin, thể hiện bản thân. Các đối tượng thường đăng tải các bài viết trên Facebook, Zalo hoặc gửi tin nhắn qua Telegram... mời tham gia ứng tuyển người mẫu nhí cho hãng thời trang.

Sau khi nạn nhân tin tưởng, chúng sẽ đưa vào một group chat để mời tham gia làm nhiệm vụ. Thông thường ban đầu, chúng trả hoa hồng và tiền làm nhiệm vụ để “kích thích” phụ huynh tham gia. Khi số tiền chuyển khoản càng cao, càng khó lấy lại.

Thủ đoạn giả danh các công ty tài chính, ngân hàng

Các đối tượng lừa đảo thường lập hàng nghìn tài khoản Facebook với các nguồn thông tin giả, tham gia vào các hội nhóm, diễn đàn, đăng bài quảng cáo cho vay tín chấp hấp dẫn... Khi có người vay tiếp cận, các đối tượng sẽ dẫn dụ, yêu cầu người vay cung cấp thông tin cá nhân như họ tên, số điện thoại, ảnh chụp CMND/CCCD, ảnh chụp chân dung… để làm hồ sơ vay.

Sau khi dụ người vay chuyển tiền để phục vụ hỗ trợ xác minh, duyệt khoản vay, các đối tượng tiếp tục viện dẫn hàng loạt lý do khoản vay không được giải ngân xuất phát từ lỗi khai hồ sơ của người vay (như khai sai tên người hưởng thụ, đổi cách viết tên người hưởng thụ từ chữ in thường sang in hoa…)

Tiếp đó, chúng yêu cầu người vay phải nộp thêm các khoản tiền để bảo đảm khoản vay hoặc khắc phục lỗi hệ thống; hứa hẹn sẽ hoàn trả lại số tiền đã gửi cho khách hàng sau khi khoản vay được giải ngân. Khi người vay đã chuyển khoản tiền, chúng thường ngắt liên lạc và chiếm đoạt số tiền đó.

Cài cắm ứng dụng, link quảng cáo cờ bạc, cá độ, tín dụng đen

Lợi dụng các tính năng cho phép đăng tải thông tin trên các trang web như hỏi đáp, diễn đàn và tải tập tin, các đối tượng xấu thường đăng quảng cáo lừa đảo. Họ quảng cáo các dịch vụ vay tiền trực tuyến hoặc các liên kết đến quảng cáo cờ bạc, cá độ trên các trang web với những tiêu đề thu hút như “Không cần thế chấp, lãi suất 0%”, “Vay siêu tốc, nhận tiền sau 30 phút, lãi suất thấp”… Hoặc họ gửi tin nhắn qua số điện thoại kèm theo đường link đến các ứng dụng. Người dùng chỉ cần nhấp vào những quảng cáo này, tải ứng dụng về máy tính hoặc điện thoại thông minh, và nhập các thông tin cá nhân, số tài khoản ngân hàng nhận tiền, ảnh chứng minh nhân dân, ảnh cá nhân, và đồng ý cho truy cập vào danh bạ cá nhân.

Giả mạo trang thông tin điện tử, cơ quan, doanh nghiệp (BHXH, ngân hàng…)

Các đối tượng này có thể tạo trang web có giao diện gần giống trang web của cơ quan, doanh nghiệp để người dùng nhầm tưởng là trang web chính thức. Sau đó, chúng nhắn tin giả mạo thương hiệu và yêu cầu người dùng truy cập vào liên kết giả mạo, khai báo thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng rồi đánh cắp, chiếm đoạt dữ liệu. Một số địa chỉ đã từng được các đối tượng sử dụng đều có đường dẫn đến định dạng bất thường như vn-cbs.xyz, vn-ms.top…

Lừa đảo SMS Brandname, phát tán tin nhắn giả mạo

Các đối tượng sử dụng trạm phát sóng BTS giả mạo để gửi hàng loạt tin nhắn SMS Brandname lừa đảo đến số điện thoại của người dân. Tin nhắn này giả mạo thương hiệu, yêu cầu người dùng đăng nhập vào website giả mạo có giao diện gần giống với trang web của ngân hàng hoặc các đơn vị giao dịch tài chính.

Lừa đảo “chuyển tiền trúng thưởng”

Các đối tượng thường sử dụng hình thức tin nhắn qua SMS, email hoặc Zalo, Facebook... với nội dung như thông báo trúng thưởng lớn từ các chương trình khuyến mãi hoặc từ một tổ chức uy tín. Chúng yêu cầu nạn nhân chuyển một khoản tiền nhỏ để nhận thưởng. Tuy nhiên, khi nạn nhân chuyển tiền, các đối tượng sẽ biến mất và không thực hiện việc trao thưởng.

Lừa đảo cho vay tiền qua mạng xã hội

Các đối tượng sử dụng các tài khoản mạng xã hội với thông tin, hình ảnh của người có uy tín, hoặc tạo các nhóm, hội nhóm cho vay tiền, đăng tải quảng cáo về hình thức cho vay với lãi suất thấp hoặc không lãi suất. Sau khi người dân liên hệ, các đối tượng yêu cầu người vay cung cấp thông tin cá nhân, hồ sơ vay và thực hiện chuyển tiền để thẩm định hoặc phí dịch vụ, sau đó chiếm đoạt số tiền đã chuyển.

Lừa đảo liên quan đến việc bán hàng qua mạng

Các đối tượng thường đăng tin bán hàng với giá rẻ trên các trang mạng xã hội hoặc trang thương mại điện tử. Khi người mua đặt hàng và chuyển tiền, các đối tượng sẽ không giao hàng và chặn liên lạc, khiến người mua không thể liên lạc để yêu cầu trả hàng hoặc hoàn tiền.

Lừa đảo qua hình thức bảo hiểm

Các đối tượng giả mạo nhân viên bảo hiểm, liên hệ với người dân thông qua điện thoại hoặc email để chào bán các gói bảo hiểm hoặc các sản phẩm bảo hiểm ưu đãi. Sau khi người dân đăng ký và chuyển tiền để mua bảo hiểm, các đối tượng sẽ biến mất và không cung cấp hợp đồng bảo hiểm.

Lừa đảo qua các quảng cáo tuyển dụng việc làm

Các đối tượng lừa đảo thường đăng tuyển dụng việc làm với mức lương cao và yêu cầu người ứng tuyển phải nộp một khoản phí để tham gia khóa đào tạo hoặc thi tuyển. Sau khi người ứng tuyển chuyển khoản, các đối tượng sẽ ngừng liên lạc và không cung cấp công việc.

Lừa đảo qua hình thức mua bán chứng khoán, tiền mã hóa

Các đối tượng lừa đảo mời chào đầu tư vào các dự án chứng khoán, tiền mã hóa với lợi nhuận cao và nhanh chóng. Sau khi người dân đầu tư và chuyển tiền vào các tài khoản hoặc sàn giao dịch, các đối tượng sẽ ngừng liên lạc và chiếm đoạt số tiền đầu tư.

Lừa đảo qua hình thức cho thuê nhà, phòng trọ

Các đối tượng lừa đảo đăng tin cho thuê nhà hoặc phòng trọ với giá rẻ trên các trang mạng xã hội, diễn đàn. Khi người thuê liên hệ, chúng yêu cầu chuyển tiền đặt cọc trước. Sau khi nhận tiền, các đối tượng sẽ ngừng liên lạc và không cho thuê nhà hoặc phòng trọ.

Lừa đảo qua hình thức mua sắm trực tuyến

Các đối tượng lừa đảo tạo các trang web bán hàng giả mạo với giá rất rẻ hoặc các sản phẩm không có thật. Khi người mua thanh toán, các đối tượng sẽ không giao hàng và chặn liên lạc.

Lừa đảo qua hình thức chuyển tiền quốc tế

Các đối tượng giả mạo là người ở nước ngoài cần chuyển tiền vào tài khoản của nạn nhân với lý do đặc biệt. Chúng yêu cầu người nhận chuyển tiền ra ngoài hoặc chi trả các khoản phí để nhận số tiền lớn hơn, nhưng thực chất không có số tiền nào được chuyển.

Lừa đảo qua các chương trình khuyến mãi, giảm giá

Các đối tượng tổ chức các chương trình khuyến mãi, giảm giá ảo để thu hút người tiêu dùng. Sau khi người tiêu dùng đăng ký tham gia và chuyển tiền để nhận ưu đãi, các đối tượng sẽ không thực hiện các chương trình khuyến mãi hoặc không giao sản phẩm.

Lừa đảo qua hình thức mua bán đất đai, bất động sản

Các đối tượng lừa đảo tạo các tin rao bán đất đai, bất động sản với giá rẻ hoặc thông tin hấp dẫn. Sau khi người mua liên hệ và chuyển tiền đặt cọc hoặc thanh toán, các đối tượng sẽ không giao bất động sản và ngừng liên lạc.

Lừa đảo qua hình thức vay tiền qua các ứng dụng trực tuyến

Các đối tượng lừa đảo phát triển các ứng dụng vay tiền trực tuyến, yêu cầu người vay cung cấp thông tin cá nhân và nộp một khoản phí để được vay tiền. Sau khi người vay chuyển tiền, các đối tượng sẽ không giải ngân khoản vay và biến mất.

Lừa đảo qua hình thức tổ chức sự kiện, hội thảo

Các đối tượng lừa đảo tổ chức các sự kiện, hội thảo giả mạo và yêu cầu người tham gia nộp phí tham dự. Sau khi người dân chuyển tiền, các đối tượng sẽ không tổ chức sự kiện và biến mất.

Lừa đảo qua hình thức gửi quà tặng, giải thưởng

Các đối tượng giả mạo các công ty, tổ chức gửi thông báo cho người dân về việc trúng quà tặng hoặc giải thưởng. Chúng yêu cầu người trúng giải phải chuyển khoản phí để nhận quà hoặc giải thưởng, và sau khi nhận tiền, các đối tượng sẽ không gửi quà và ngừng liên lạc.

>>Nhận biết số tài khoản ngân hàng, mã QR lừa đảo với những thao tác đơn giản để tránh mất tiền oan