Bộ trưởng Đào Ngọc Dung: Chi hỗ trợ đào tạo nghề mà chỉ có 3-4 triệu đồng, đào tạo sao được?

Luật Việc làm sửa đổi, hướng đến tính toàn diện và hiệu quả

Tại phiên họp chiều ngày 24/9, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thảo luận về Luật Việc làm (sửa đổi), chuẩn bị trình Quốc hội tại kỳ họp lần thứ 8 sắp tới. Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nhấn mạnh sự cần thiết của việc sửa đổi luật nhằm khắc phục những hạn chế hiện hành, đồng thời nâng cao năng lực quản lý nhà nước trong lĩnh vực việc làm, đặc biệt là trong bối cảnh dân số già hóa và cuộc cách mạng công nghiệp 4.0.

Một trong những nội dung quan trọng được đề xuất trong dự thảo luật sửa đổi là việc mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm thất nghiệp. Theo quy định hiện hành, chỉ những người lao động có hợp đồng từ 3 tháng trở lên mới được tham gia bảo hiểm thất nghiệp. Tuy nhiên, dự thảo mới điều chỉnh thời gian hợp đồng xuống còn 1 tháng, đồng thời bao gồm cả những lao động làm việc bán thời gian, với điều kiện mức lương hàng tháng của họ không thấp hơn mức lương tối thiểu để đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc.

Bên cạnh đó, dự thảo cũng quy định linh hoạt mức đóng bảo hiểm thất nghiệp, với người lao động và người sử dụng lao động đóng tối đa 1% tiền lương tháng, trong khi Nhà nước hỗ trợ tối đa 1% từ nguồn ngân sách Trung ương.

Một nội dung quan trọng khác trong dự thảo là việc mở rộng hỗ trợ cho người lao động tham gia các khóa đào tạo và bồi dưỡng nâng cao kỹ năng nghề. Không chỉ hỗ trợ người lao động tham gia các khóa đào tạo nghề, dự thảo còn bổ sung các nội dung như hỗ trợ tiền ăn trong thời gian đào tạo, nhằm giúp người lao động nâng cao trình độ mà không cần lo lắng về tài chính.

Dự thảo luật cũng đưa ra quy định về nguồn vốn cho vay giải quyết việc làm, trong đó ngân sách Trung ương sẽ cấp vốn cho Ngân hàng Chính sách Xã hội nhằm tăng cường nguồn vốn vay, thay vì duy trì Quỹ quốc gia về việc làm như trước. Việc này nhằm đảm bảo phù hợp với Luật Ngân sách Nhà nước 2015, đồng thời tạo cơ hội cho người lao động, đặc biệt là những người có nhu cầu đi làm việc ở nước ngoài, tiếp cận nguồn tín dụng ưu đãi.

Mức hỗ trợ cho việc đào tạo nghề hiện tại quá thấp

Trước ý kiến của Chủ tịch Quốc hội, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung khẳng định rằng cơ quan soạn thảo sẽ tiếp thu và điều chỉnh theo nguyên tắc “gọn nhất có thể", dự kiến giới hạn trong khoảng 100 điều luật. Bộ trưởng cũng đã nêu rõ một số vấn đề trọng tâm trong lần sửa đổi này.

Thứ nhất, về đối tượng thụ hưởng, Bộ trưởng Dung nhấn mạnh việc mở rộng phạm vi để bao gồm cả hai nhóm: Người lao động có hợp đồng và những người không có quan hệ lao động chính thức. Ông thừa nhận đây là một thách thức lớn vì hiện nay chưa có chính sách thiết kế cụ thể cho nhóm người lao động tự do này. Tình trạng thị trường lao động đang thay đổi nhanh chóng khi một người có thể cùng lúc làm việc cho nhiều đơn vị khác nhau, dẫn đến việc quản lý và đảm bảo quyền lợi trở nên phức tạp hơn.

Theo Bộ trưởng, trước đây một người thường làm việc lâu dài tại một cơ quan, nhưng hiện tại xu hướng nhảy việc đã trở nên phổ biến. Nhân sự thay đổi liên tục trong cùng một tổ chức hay tập đoàn, điều này đòi hỏi các chính sách phải linh hoạt hơn để phù hợp với thực trạng mới của thị trường.

Vấn đề thứ hai mà Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nhấn mạnh là bảo hiểm thất nghiệp. Ông đưa ra ví dụ từ bài học trong giai đoạn Covid-19, khi Quốc hội đã phải phê duyệt sử dụng 41.000 tỷ đồng từ Quỹ bảo hiểm thất nghiệp để hỗ trợ khẩn cấp cho người lao động. Tuy nhiên, ông cũng chỉ ra rằng, ở Việt Nam, phần lớn số tiền từ quỹ này hiện chỉ được sử dụng để trợ cấp thất nghiệp, trong khi việc đào tạo lại và chuyển đổi nghề nghiệp gần như chưa được chú trọng đúng mức.

Bộ trưởng trăn trở rằng mức hỗ trợ cho việc đào tạo nghề hiện tại còn quá thấp, chỉ khoảng 3-4 triệu đồng/người, không đủ để người lao động có thể tham gia các khóa đào tạo chất lượng. Ông nhấn mạnh rằng cần có các khoản hỗ trợ mạnh mẽ hơn để người lao động không chỉ được trợ cấp thất nghiệp mà còn có thể phát triển kỹ năng mới, thích ứng với thị trường lao động hiện đại.

Bên cạnh đó, Bộ trưởng cũng đề cập đến nhiều bất cập trong việc tư vấn, kết nối việc làm hiện tại. Ông cho biết Nhà nước cần có những biện pháp linh hoạt hơn trong việc hỗ trợ chuyển đổi và đào tạo nghề, thay vì chỉ tập trung vào một số cơ chế hiện hành như Quỹ Quốc gia hỗ trợ việc làm, vốn không mang lại hiệu quả như mong đợi.

Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết rằng, những chính sách này cần được thiết kế linh hoạt hơn với nguồn kinh phí và quản lý được phân cấp, thay vì chỉ tập trung tại Trung ương. Điều này sẽ giúp thúc đẩy hiệu quả của các chương trình hỗ trợ việc làm, đào tạo nghề và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đáp ứng tốt hơn nhu cầu của thị trường lao động đang thay đổi không ngừng.

Mở rộng chính sách bảo vệ cho lao động tự do

Trong quá trình thẩm tra dự án luật, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội, bà Nguyễn Thúy Anh, nhấn mạnh rằng việc chuyển đổi nguồn vốn từ Quỹ quốc gia về việc làm sang nguồn vốn vay có thể ảnh hưởng đến cách quản lý và phân bổ nguồn lực. Bà đề nghị cơ quan chủ trì tiếp tục đánh giá tác động của sự chuyển đổi này để đảm bảo tính hiệu quả và khả thi.

Liên quan đến bảo hiểm thất nghiệp, Thường trực Ủy ban Xã hội cũng đề xuất bổ sung đánh giá về tác động khi mở rộng đối tượng tham gia. Đồng thời, cơ quan này yêu cầu có các giải pháp cụ thể để đảm bảo rằng những thay đổi này sẽ được thực thi một cách thực tế và bền vững.

Theo định hướng phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao được đặt ra tại Nghị quyết Đại hội Đảng XIII, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đã nhấn mạnh vai trò quan trọng của Luật Việc làm trong việc thúc đẩy sự phát triển của thị trường lao động. Với sự gia tăng đáng kể về số lượng điều luật trong dự thảo, ông Mẫn đề xuất cần xây dựng luật theo hướng gọn gàng và rõ ràng hơn, đảm bảo các nội dung quan trọng thuộc thẩm quyền Quốc hội phải được quy định trong luật, còn những vấn đề chi tiết hơn sẽ do Chính phủ và các bộ ngành quy định qua thông tư và nghị định.

Bộ trưởng Đào Ngọc Dung, trong phần phản hồi các ý kiến, đã thừa nhận rằng đây là một dự án luật phức tạp và khó khăn. Sau Bộ luật Lao động, ông Dung nhấn mạnh rằng Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) và Luật Việc làm là hai bộ luật chủ đạo, đóng vai trò làm nền tảng cho sự phát triển bền vững, linh hoạt và hội nhập của thị trường lao động.

>> Nhảy việc liên tục không còn là một hạn chế trong hồ sơ của người lao động trẻ?