Các ngân hàng lớn nhất phố Wall tại Trung Quốc - Cuộc chơi không dễ dàng

Số lượng thương vụ đầu tư vào các doanh nghiệp tại Trung Quốc sụt giảm.

Sau gần 3 năm theo đuổi chiến lược Zero Covid, Trung Quốc đã bắt đầu mở cửa thị trường tài chính trong những tháng gần đây. Tuy nhiên, các ngân hàng lớn tại phố Wall đang dần nhận ra tham vọng thu về lợi nhuận lớn từ thị trường trị giá 60 nghìn tỷ USD đang trở nên khó khăn hơn bao giờ hết.

Nếu như 18 tháng trước, các tổ chức tài chính lớn tại phố Wall nhắm đến việc cạnh tranh trực tiếp với các ngân hàng lớn của Bắc Kinh, ưu tiên tìm kiếm nhân tài ngay tại Trung Quốc để thúc đẩy tăng trưởng. Thì giờ đây, theo Bloomberg, các ngân hàng này đã phải thay đổi hoàn toàn cách tiếp cận đối với nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới, thừa nhận môi trường kinh doanh suy yếu đáng kể, bên cạnh đó, triển vọng sinh lời cũng đã cạn kiệt.

Theo Mark Williams, giáo sư tài chính tại Đại học Boston, “Sự thay đổi chiến lược của các công ty tài chính phố Wall là do chi phí kinh doanh tại Trung Quốc đang ngày càng tăng cao. Điều này có nghĩa là các ngân hàng toàn cầu đang đối diện với nguy cơ bị kiểm soát chặt chẽ hơn bởi chính quyền, gây ra tổn thất lớn đến tài chính và giá trị cổ phiếu”.

Trung Quốc không còn là ưu tiên hàng đầu

Theo một cuộc khảo sát về môi trường kinh doanh do Phòng Thương mại Mỹ công bố năm nay, do căng thẳng gia tăng giữa Trung Quốc và Mỹ, nền kinh tế lớn thứ hai thế giới hiện không còn nằm trong ưu tiên đầu tư hàng đầu của hầu hết các công ty Mỹ.

Các ngân hàng lớn tại phố Wall thu hẹp quy mô đầu tư vào Trung Quốc.

Các ngân hàng lớn như Goldman Sachs Group Inc. và Morgan Stanley đang thu hẹp kế hoạch mở rộng quy mô, đồng thời giảm mục tiêu lợi nhuận tại thị trường Trung Quốc.

Trong đó, Morgan Stanley chỉ đầu tư một khoản tiền nhỏ, xấp xỉ 150 triệu USD vào hoạt động phái sinh và hợp đồng tương lai, mà không có kế hoạch xây dựng một sàn giao dịch chứng khoán tại Trung Quốc. Công ty này cũng đang lên kế hoạch cho một đợt cắt giảm nhân sự khác, ảnh hưởng đến 7% nhân viên của Ngân hàng tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương ngay trong tuần này. Động thái này của Morgan Stanley được cho là đi theo lối đi của JPMorgan Chase & Co. và các đối thủ khác trong việc giảm số lượng nhân viên đầu tư trực tiếp vào thị trường Trung Quốc từ đầu năm nay.

Goldman Sachs cũng được cho là đã sa thải hơn 1/10 lực lượng lao động tại Trung Quốc, mặc dù trước đó nhà băng này đã tăng số lượng nhân viên lên hơn 600 người để mở rộng hoạt động kinh doanh. Đại diện của Goldman Sachs, JPMorgan và Morgan Stanley đã từ chối bình luận về tình hình này.

Theo Bloomberg, tuy các ngân hàng trên toàn thế giới đều đang cắt giảm lực lượng lao động trong bối cảnh suy thoái kinh tế, nhưng việc cắt giảm ở Trung Quốc đang ở mức lớn nhất trong nhiều năm qua, với một số ngân hàng thu hẹp quy mô nhiều hơn so với các khu vực khác.

Các quan chức ở Bắc Kinh cũng đang khuyến khích đầu tư nước ngoài để giúp nền kinh tế phục hồi sau thời gian gián đoạn liên quan đến Covid-19. Vào tháng 3, Thủ tướng Li Qiang đã cam kết tạo ra nhiều cơ hội hơn cho các công ty nước ngoài phát triển. Bên cạnh đó, một cơ quan quản lý chứng khoán hàng đầu đã gặp gỡ các nhà lãnh đạo của các công ty nước ngoài như Goldman Sachs và Bridgewater Associates để xác nhận cam kết của Trung Quốc trong việc mở cửa thị trường vốn.

Trong một buổi dạ tiệc ở Thượng Hải vào tháng 3, Giám đốc điều hành châu Á của JPMorgan, Filippo Gori, đã phát biểu trước hơn 1.000 nhân viên và thừa nhận rằng “hoạt động kinh doanh của công ty tại Trung Quốc có thể chậm lại trong năm nay”.

Theo Mark Williams của Đại học Boston, tình huống lý tưởng cho Phố Wall là cả Trung Quốc và Mỹ giảm căng thẳng và tạo môi trường thuận lợi hơn cho đầu tư. “Thật không may, điều này khó có thể xảy ra vì cả hai bên hiện đang ở thế bế tắc, khiến các ngân hàng có rất ít cơ hội để thoát khỏi gọng kìm”.

Các ngân hàng lớn tại phố Wall đang ở thế gọng kìm

Trong nhiều thập kỷ qua, để giúp nền kinh tế thoát khỏi tình trạng suy thoái mạnh nhất kể từ đầu những năm 1990 trong bối cảnh tranh chấp thương mại với Mỹ, chính quyền Chủ tịch Tập Cận Bình đã đưa ra những thay đổi lớn đối với lĩnh vực tài chính của đất nước, cho phép các công ty nước ngoài sở hữu hoàn toàn các công ty bảo hiểm, ngân hàng, môi giới và quản lý tài sản.

Tuy nhiên, nhờ học hỏi từ các đối tác liên doanh trong nhiều năm, các doanh nghiệp nhà nước ở Trung Quốc đã có chỗ đứng vững chắc trong tất cả các phân khúc này, gây khó khăn cho các công ty toàn cầu trong việc cạnh tranh hiệu quả với các công ty nhà nước.

Ảnh minh họa.

“Các ngân hàng Trung Quốc hoàn toàn thống trị thị trường,” Dick Bove, nhà phân tích ngân hàng lâu năm và Giám đốc chiến lược tài chính tại Odeon Capital Group ở New York, cho biết thêm, “các công ty trong nước hiện không cần phải sử dụng đến kiến thức chuyên môn của Mỹ”.

Theo Bloomberg, trong những năm gần đây, các ngân hàng đã đặt kỳ vọng tăng trưởng khi chi hơn 4 tỷ USD để tăng cường hoặc mua lại cổ phần phần kiểm soát tại các liên doanh chứng khoán và quản lý tài sản. Tuy nhiên, tổng khối lượng cho vay của JPMorgan, Citigroup Inc., Bank of America Corp. và Morgan Stanley ở Trung Quốc đạt 48 tỷ USD vào năm 2022, giảm 16% so với năm trước đó.

Cạnh tranh Mỹ - Trung ngày càng gia tăng khiến các công ty Phố Wall khó duy trì mối quan hệ tốt đẹp với cả hai quốc gia. Về mặt thông điệp, các công ty này vẫn coi Trung Quốc là “miếng bánh” lớn và không có kế hoạch rút lui khỏi thị trường này. Tuy nhiên, trên thực tế, các giám đốc điều hành thừa nhận khó khăn trong việc duy trì quan hệ tốt đẹp với cả hai bên khi căng thẳng tiếp tục gia tăng.

Do đó, các giám đốc điều hành ngân hàng ngày càng quan tâm hơn đến rủi ro tín dụng và thị trường, đồng thời yêu cầu các nhà quản lý cấp cao ở châu Á báo cáo về tính thanh khoản và tác động tiềm ẩn của các biện pháp trừng phạt của Hoa Kỳ đối với khách hàng.

Giáo sư Chen Zhiwu từ Trường Kinh doanh Đại học Hồng Kông cho rằng “Các ngân hàng ở Phố Wall lẽ ra phải tính đến rủi ro địa chính trị từ lâu. Kịch bản tốt nhất cho các ngân hàng trong 5 năm tới là Trung Quốc quay trở lại chính sách mở cửa và cải cách thị trường, tuy khó xảy ra nhưng không phải là không thể”.

Triển vọng không chắc chắn đã thúc đẩy Morgan Stanley tập trung vào hoạt động kinh doanh tại Trung Quốc thông qua Hồng Kông. Tuy nhiên, ngân hàng này cũng đã mở rộng một số đơn vị quản lý tài sản và ngân hàng tại Trung Quốc đại lục, cũng như xin giấy phép nghiên cứu và tạo lập thị trường.

Trong năm qua, Bắc Kinh đóng góp chưa đến một nửa doanh thu ngân hàng đầu tư từ khu vực châu Á-Thái Bình Dương, so với con số 60% trong những năm trước. Yếu tố thúc đẩy doanh thu lớn nhất trong những thập kỷ qua – đưa các công ty Trung Quốc lên sàn chứng khoán ở New York – ngày càng trở nên khó khăn do các quy tắc niêm yết chặt chẽ hơn của Trung Quốc và các biện pháp kiểm soát chặt chẽ của Hoa Kỳ đối với các công ty Trung Quốc về mặt kế toán. Điều này đã khiến các doanh nghiệp tạm dừng IPO ở New York, trong đó có một số công ty lớn như PetroChina và hai hãng hàng không lớn nhất Trung Quốc.

Giá trị các giao dịch vốn cổ phần của Trung Quốc ở nước ngoài giảm đáng kể, xuống chỉ còn 19 tỷ USD vào năm 2022, trái ngược hoàn toàn so với mức hơn 120 tỷ USD của các năm trước đó là 2020 và 2021, khi các ngân hàng như UBS Group AG, Morgan Stanley và Goldman Sachs đứng đầu bảng xếp hạng.

Mặc dù các giao dịch đang bắt đầu tăng trở lại, nhưng các chủ ngân hàng cho rằng nhiều danh sách không thể thực hiện được do các nhà đầu tư ngần ngại trả giá cao và các công ty Trung Quốc không sẵn sàng bán rẻ.

Các ngân hàng toàn cầu khó có thể thâm nhập vào thị trường nội địa Trung Quốc đầy cạnh tranh, với Goldman xếp thứ 13 về việc thu xếp bán cổ phiếu vào năm ngoái, xếp sau 12 ngân hàng địa phương. Ngoài ra, thị trường trái phiếu nước ngoài, từng là nguồn thu đáng kể cho các công ty bảo lãnh phát hành như Goldman và HSBC, đã giảm đáng kể sau khi một số công ty bất động sản Trung Quốc vỡ nợ.

Đầu tư của Trung Quốc ra nước ngoài đã chậm lại, dẫn đến phí tư vấn cho các ngân hàng ít hơn. Theo Bloomberg, các công ty Trung Quốc chỉ kiếm được 44 tỷ USD trong các giao dịch đầu tư vào năm ngoái, đây là số tiền thấp nhất kể từ năm 2008 và chỉ bằng một phần nhỏ so với số tiền cao nhất là 233 tỷ USD vào năm 2016.

Các công ty nước ngoài cũng đang phải đối mặt với sự giám sát chặt chẽ hơn từ chính quyền Bắc Kinh. Chính quyền nước này đang tăng cường biện pháp hạn chế quyền truy cập của các công ty nước ngoài vào các nguồn dữ liệu của nước này nhằm cảnh giác trước sự thăm dò an ninh của Mỹ.

Nhà chức trách Trung Quốc đã "đột kích" văn phòng của Công ty thẩm định Mintz Group (Mỹ).

Ngoài ra còn tăng cường giám sát đối với các công ty tư vấn nước ngoài, nơi giúp các nhà đầu tư toàn cầu và các công ty đa quốc gia hiểu rõ hơn về Trung Quốc. Việc chính quyền Bắc Kinh khám xét văn phòng của công ty thẩm định doanh nghiệp Mintz Group (Mỹ) tại thủ đô này và bắt giữ 5 nhân viên Trung Quốc vào tháng 3/2023 do nghi ngờ có hoạt động bất hợp pháp là một trường hợp điển hình.

Gần đây, các nhà đầu tư trở nên lo lắng khi một số công ty dữ liệu tài chính như Wind Information Co. đã ngừng cung cấp thông tin chi tiết về các công ty Trung Quốc cho khách hàng nước ngoài. Theo Bloomberg, Bắc Kinh cũng đang thúc giục các doanh nghiệp nhà nước cắt đứt dần mối quan hệ với các công ty kế toán Big Four vì lo ngại về bảo mật dữ liệu.