Chân dung cặp vợ chồng Việt hiến hơn 5.000 lượng vàng cho Nhà nước, giàu nức tiếng nhưng sống rất giản tiện, thọ tới 104 tuổi
Với những đóng góp của mình, bà được nhiều người gọi thân thiết là “bà đỡ” của nền tài chính Cách mạng trong những ngày đầu Việt Nam giành độc lập.
Cùng với vua tàu thủy Bạch Thái Bưởi, đầu thế kỷ 20 có nhiều doanh nhân thành danh trên thương trường. Trong số đó có vợ chồng doanh nhân Trịnh Văn Bô - Hoàng Thị Minh Hồ, một gia đình có truyền thống kinh doanh mặt hàng tơ lụa ở phố Hàng Ngang, Hà Nội.
Doanh nhân Hà thành hiến tặng hơn 5.000 lượng vàng
Doanh nhân Hoàng Thị Minh Hồ (sinh năm 1914, ở 21 Hàng Đào, Hoàn Kiếm), trong một gia đình giàu sang, quyền quý bậc nhất Hà Nội bấy giờ. Bà là con gái của Hoàng Đạo Phương, một thương gia, một nhà nho uyên bác.
Năm 18 tuổi, bà Hoàng Thị Minh Hồ lập gia thất với ông Trịnh Văn Bô, được cha mẹ cho ở riêng tại nhà số 48 Hàng Ngang và kế thừa hiệu buôn tơ lụa Phúc Lợi. Kế nghiệp một gia đình tiếng tăm, bằng tài năng bẩm sinh của mình, bà Hoàng Thị Minh Hồ lao động không một ngày ngưng nghỉ và đã đưa sản nghiệp của nhà chồng lên đến một đỉnh cao hiếm có.
Từ số vốn 30 ngàn đồng Đông Dương được mẹ cho khi ra ở riêng, vợ chồng ông Trịnh Văn Bô - bà Hoàng Thị Minh Hồ đã trở thành thương gia giàu có nức tiếng đất Hà Thành khi đó.
Năm 1945, Cách mạng Tháng tám diễn ra thành công. Với lòng yêu nước, gia đình bà đã dành tặng ngôi nhà 48 Hàng Ngang để cán bộ Cách mạng có nơi làm việc. Đây cũng chính là nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh viết ra bản Tuyên ngôn độc lập.
Không chỉ vậy trong "Tuần lễ vàng" do Chính phủ phát động, vợ chồng bà đã không ngần ngại hiến tặng 5.147 lượng vàng. Vợ chồng bà còn là thành viên cốt cán trong ban vận động "Tuần lễ vàng", khích lệ giới công thương và nhân dân quyên góp được 20 triệu đồng Đông Dương và 370 kg vàng. Trong nạn đói năm 1945, ông bà cũng mang tiền đi cứu trợ người dân, mua 1.000 vé phát cháo, phát cho người đói.
Dốc gần 90% tài sản quyên góp cho Chính phủ, bà Hồ vẫn luôn khẳng định: “Nếu được lựa chọn lại, tôi vẫn dốc toàn bộ tiền bạc cho Cách mạng”. Tinh thần doanh nhân của bà thể hiện qua câu nói bất hủ: “Vợ chồng tôi có 4 bàn tay, 2 khối óc, chúng tôi có đóng góp hết, chúng tôi lại sẽ làm ra. Nhưng độc lập của dân tộc Việt Nam thì không thể nào để mất, vì mất rồi thì bao giờ thế hệ sau mới lấy lại được”.
Trong những câu chuyện ngắn được kể trong gia đình, bà Hoàng Thị Minh Hồ vẫn rưng rưng xúc động và tự hào mỗi khi nhắc đến lời khen ngợi của Chủ tịch Hồ Chí Minh khi Bác đang ở tại ngôi nhà 48 Hàng Ngang và viết Tuyên ngôn độc lập: “Cháu tuổi trẻ, nhưng có tấm lòng người phụ nữ Việt Nam. Cháu giàu của, lại giàu tình thương người nghèo khó, giúp người hoạt động vì nước. Cháu là người yêu nước, vẹn cả hai vai: đảm đang việc nhà, tham gia việc nước”.
Vợ chồng ông bà sau đó cùng được Chính phủ trao tặng huân chương độc lập hạng nhất vì những đóng góp to lớn cho Cách mạng. Ông Trịnh Văn Bô còn được truy tặng danh hiệu Doanh nhân Việt Nam tiêu biểu vào năm 2006 cùng với ba doanh nhân nổi tiếng khác là Lương Văn Can, Bạch Thái Bưởi, Nguyễn Sơn Hà. Năm 2019, tên của ông được lựa chọn đặt cho một con đường ở quận Nam Từ Liêm.
Từ giai nhân Hà thành trở thành doanh nhân tiêu biểu cao tuổi nhất Việt Nam
Bà Hoàng Thị Minh Hồ được con cháu và những người xung quanh đánh giá là người phụ nữ hiền hậu, sống giản dị, tiết kiệm, không khoe khoang. Dù sinh trưởng trong gia đình thương gia lớn bậc nhất Hà thành nhưng bà luôn quý trọng từng đồng tiền làm ra từ sức lao động của chính mình.
Được biết tính cách này là nhờ sự giáo dục con cái đúng đắn của cụ Hoàng Đạo Phương - thân sinh bà Hoàng Thị Minh Hồ. Cụ Đạo Phương luôn dạy con cái phải biết quý trọng đồng tiền từ sức lao động của chính mình. Chính vì vậy từ năm 12-13 tuổi, bà Minh Hồ đã biết kiếm tiền bằng trí tuệ, bằng hai bàn tay từ những việc đơn giản như khâu đan áo trẻ con đến khi ra đứng cửa hàng buôn bán.
Thấy con gái thông minh, tháo vát, cụ Đạo Phương căn dặn lại: "Cha già, cha chưa làm tròn việc nước, sau này con nào có điều kiện giúp nước thay cha". Nhớ lời căn dặn của cha nên khi quốc gia kêu gọi, bà sẵn sàng hiến tặng 5.000 lượng vàng mà không có một sự so đo tính toán nào.
Đức tính giản dị, tiết kiệm được bà Minh Hồ giữ gìn và truyền lại cho con cháu đời sau. Bữa ăn còn chút nước mắm thừa, bà thường nhắc con không được đổ đi mà phải để lại, bữa sau nấu nướng thì nêm vào. Bữa ăn nào bà cũng dạy con cháu, ăn cơm phải sạch bát, không được để thừa hạt cơm nào.
"Mẹ tôi luôn dặn dò con cháu giữ gìn truyền thống gia đình, không làm điều trái với luân thường đạo lý. Dù khó khăn đến đâu cũng phải vượt qua, vươn lên, nếp sống coi trọng sự thật thà, nhân hậu. Cái gì đã nói với nhau thì sẽ không hai lời", ông Trịnh Kiến Quốc - con trai bà Minh Hồ kể về cách giáo dục của mẹ.
Năm 2013, khi tròn 100 tuổi, bà Hoàng Thị Minh Hồ trở thành doanh nhân tiêu biểu cao tuổi nhất Việt Nam. Ở độ tuổi ấy, bà vẫn gây bất ngờ và khiến những người từng tiếp xúc với bà phải khâm phục vì sự minh mẫn cùng tinh thần “thép” của một doanh nhân.
Bà Hoàng Thị Minh Hồ mất vào đêm ngày 5/11/2017, hưởng thọ 104 tuổi. Trước khi mất, bà sống tại căn biệt thự rộng lớn ở 34 Hoàng Diệu, quận Ba Đình, Hà Nội. Dù căn nhà rộng thênh thang nhưng đồ đạc bên trong rất giản tiện...
