Đại gia thép với hơn 3.000 nhân sự bất ngờ bị truy thu 225 tỷ đồng phí bảo vệ môi trường

Công ty Cổ phần Gang thép Thái Nguyên (Tisco, mã chứng khoán: TIS, UPCoM) vừa bị Chi cục Thuế khu vực VII ra quyết định xử phạt và truy thu tổng cộng hơn 225,5 tỷ đồng do kê khai sai phí bảo vệ môi trường trong nhiều năm liên quan đến hoạt động khai thác tại mỏ sắt Tiến Bộ.

Theo quyết định có hiệu lực từ ngày 20/6, Tisco bị xử phạt hành chính 9 triệu đồng, buộc truy nộp gần 151,6 tỷ đồng tiền phí bảo vệ môi trường còn thiếu vào ngân sách Nhà nước, cùng với gần 74 tỷ đồng tiền chậm nộp. Tổng cộng là hơn 225 tỷ đồng.

Vi phạm được xác định liên quan đến việc kê khai sai loại tài nguyên quặng trong giai đoạn 2017–2024 tại mỏ sắt Tiến Bộ – nơi Tisco được cấp phép khai thác lộ thiên từ năm 2008 và thành lập chi nhánh từ năm 2013.

Theo cơ quan thuế, Tisco đã kê khai không đúng loại tài nguyên quặng nghèo nguyên khai tại các tờ khai quyết toán phí bảo vệ môi trường (mẫu 02/BVMT và 02/PBVMT) nộp theo các thông tư của Bộ Tài chính từ năm 2017, dẫn đến xác định sai mức phí phải nộp. Cơ quan chức năng cũng xác định Tisco có một tình tiết tăng nặng do vi phạm hành chính nhiều lần.

Gang thép Thái Nguyên bị truy thu 225 tỷ đồng

Tisco, tiền thân là Công ty Gang thép Thái Nguyên thành lập năm 1959, được coi là cái nôi của ngành luyện kim Việt Nam. Tính đến cuối quý II/2025, Công ty mẹ có 3.125 nhân viên (giảm nhẹ so với 3.199 người đầu năm), còn các công ty con có tổng cộng 248 nhân viên.

Dù ghi nhận cải thiện về doanh thu, doanh nghiệp này vẫn đang đối mặt với nhiều khó khăn về tài chính. Năm 2024, Tisco đạt doanh thu thuần hơn 10.601 tỷ đồng, tăng 11% so với năm 2023 nhờ sản lượng tiêu thụ thép tăng 17%. Tuy nhiên, công ty vẫn lỗ sau thuế 8,4 tỷ đồng, dù mức lỗ đã giảm đáng kể so với con số gần 177 tỷ đồng của năm trước.

Một điểm đáng chú ý trong báo cáo tài chính kiểm toán năm 2024 là ý kiến ngoại trừ của kiểm toán viên AASC, liên quan đến Dự án mở rộng giai đoạn 2 Nhà máy Gang thép Thái Nguyên (TISCO 2).

Dự án TISCO 2 được khởi công từ tháng 9/2007, với tổng mức đầu tư ban đầu là 3.843 tỷ đồng, dự kiến hoàn thành cuối năm 2014. Tuy nhiên, đến tháng 5/2013, tổng mức đầu tư đã bị đội lên 8.104 tỷ đồng nhưng dự án vẫn rơi vào tình trạng đình trệ, không thể triển khai.

Tính đến ngày 31/12/2024, nợ ngắn hạn của Tisco đã vượt tài sản ngắn hạn tới 3.455 tỷ đồng, làm dấy lên lo ngại nghiêm trọng về rủi ro thanh khoản. Một số khoản nợ gốc và lãi vay liên quan đến dự án TISCO 2 đã quá hạn thanh toán, làm gia tăng nguy cơ mất khả năng thanh toán.

Đơn vị kiểm toán cảnh báo, những dấu hiệu trên đặt ra nghi vấn đáng kể về khả năng hoạt động liên tục của Tisco trong thời gian tới.

>> VNSteel (TVN) báo lãi tăng 119% trong quý I, vẫn còn nút thắt lớn tại dự án 8.100 tỷ đắp chiếu nhiều năm