ĐBQH Hà Sỹ Đồng: Không thể phó mặc thị trường BĐS, Nhà nước phải dẫn dắt theo nhu cầu thực

Tại Diễn đàn bất động sản “Xây dựng thị trường bất động sản lành mạnh, bền vững – 2025”, mới đây, Đại biểu Quốc hội Hà Sỹ Đồng nhấn mạnh: Bất động sản không đơn thuần là một ngành kinh tế mà là lĩnh vực đặc biệt nhạy cảm, có sức lan tỏa sâu rộng tới đời sống kinh tế – xã hội, an sinh xã hội và mục tiêu phát triển bền vững của đất nước.

Theo ông Hà Sỹ Đồng, thời gian qua, Nhà nước đã có nhiều bước cải thiện mạnh mẽ về chính sách vĩ mô, từ sửa đổi Luật Đất đai, Luật Kinh doanh bất động sản, Luật Nhà ở đến các chính sách thuế, tín dụng. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, dù chính sách đã được ban hành, thị trường bất động sản vẫn chưa được kiểm soát hiệu quả, chưa “ngấm” đủ sâu để tạo chuyển biến thực chất.

“Chính sách có nhưng hiệu lực, hiệu quả còn hạn chế. Thị trường vẫn thiếu tính lành mạnh, thiếu ổn định. Người có nhu cầu ở thực thì không mua được nhà, trong khi đầu cơ lại có điều kiện tiếp tay cho đầu cơ”, ông Đồng thẳng thắn chỉ ra.

Thể chế chậm, chi phí cao, giá nhà bị đẩy lên

Một trong những nguyên nhân cốt lõi khiến thị trường méo mó, theo ĐBQH Hà Sỹ Đồng, nằm ở khâu thể chế và thực thi. Dù nhiều luật đã được ban hành theo hướng “mở”, nhưng hệ thống nghị định, thông tư dưới luật lại chưa đồng bộ, thậm chí phát sinh thêm chi phí, kéo dài thời gian triển khai dự án.

“Có những dự án mất từ 3–5 năm mới hoàn tất thủ tục để khởi công. Thời gian và chi phí bị đội lên chính là yếu tố đẩy giá thành bất động sản ngày càng cao”, ông phân tích.

Bên cạnh đó, chính sách tín dụng, dù đã có điều chỉnh, vẫn chưa thực sự ưu tiên một cách thiết thực, hiệu quả cho các dự án nhà ở xã hội - phân khúc gắn trực tiếp với nhu cầu ở thực của người dân thu nhập thấp.

ĐBQH Hà Sỹ Đồng đặc biệt lo ngại trước những hệ lụy kinh tế – xã hội dài hạn nếu thị trường bất động sản tiếp tục vận hành theo “giá ảo”, xa rời nhu cầu thực.

Hiện nay, nguồn cung nhà ở xã hội mới chỉ đáp ứng khoảng 10–15% nhu cầu thực, không đủ để giải quyết bài toán chỗ ở cho đại bộ phận người dân. Trong bối cảnh giá nhà bị đẩy lên quá cao, lãnh đạo Đảng, Nhà nước đã nhiều lần bày tỏ lo ngại khi “giá nhà trên trời, người dân lấy đâu ra tiền để mua”.

Theo ông Đồng, hệ lụy của tình trạng này không dừng lại ở việc người dân khó tiếp cận nhà ở, mà còn tác động trực tiếp tới cấu trúc xã hội trong trung và dài hạn.

“Chúng ta đã bắt đầu chứng kiến hiện tượng ‘ba không’ trong một bộ phận thanh niên: Không kết hôn, không sinh con, không mua nhà. Nếu xu hướng này kéo dài 10–20 năm, sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến dân số, lực lượng lao động và an sinh xã hội”, ông cảnh báo.

Không thể giao khoán nhà ở cho thị trường

Từ những phân tích trên, ĐBQH Hà Sỹ Đồng khẳng định: chính sách nhà ở, đặc biệt là nhà ở cho người thu nhập thấp, không thể phó mặc hoàn toàn cho thị trường.

“Đây không chỉ là vấn đề chính sách, mà là trách nhiệm của Nhà nước. Ban hành chính sách rồi giao thẳng cho thị trường là chưa đủ. Nhà nước phải theo dõi, can thiệp thường xuyên và dẫn dắt thị trường đi đúng định hướng, đúng nhu cầu thực”, ông nhấn mạnh.

Theo đó, trong thời gian tới, ông kiến nghị tập trung vào ba nhóm giải pháp trọng tâm: Thứ nhất, tiếp tục hoàn thiện thể chế, đồng bộ hóa các quy định dưới luật để rút ngắn thời gian đưa dự án vào triển khai, giảm chi phí xã hội.

Thứ hai, ưu tiên thực chất cho nhà ở xã hội và các dự án phục vụ người thu nhập thấp, cả về tín dụng lẫn cơ chế thực thi; Thứ ba, tăng cường chế tài kiểm soát đầu cơ, thổi giá, đồng thời khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào phân khúc phục vụ nhu cầu ở thực.

“Chỉ khi Nhà nước giữ vai trò dẫn dắt, kiểm soát và điều tiết đủ mạnh, thị trường bất động sản mới có thể trở lại trạng thái lành mạnh, ổn định và bền vững”, ĐBQH Hà Sỹ Đồng nhấn mạnh.