Đề xuất: Doanh nghiệp nước ngoài kinh doanh qua sàn điện tử phải nộp thuế với khoản thu phát sinh tại Việt Nam

Sáng 22/11, Phó Thủ tướng Lê Thành Long, thừa ủy quyền Thủ tướng, đã trình Quốc hội dự thảo sửa đổi Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN). Điểm mới đáng chú ý là quy định yêu cầu các doanh nghiệp nước ngoài cung cấp hàng hóa, dịch vụ qua sàn thương mại điện tử hoặc nền tảng số phải nộp thuế trên thu nhập phát sinh tại Việt Nam.

Dự luật bổ sung quy định về "cơ sở thường trú" đối với các doanh nghiệp nước ngoài. Theo đó, nền tảng thương mại điện tử và công nghệ số có thể được coi là cơ sở thường trú nếu phát sinh doanh thu tại Việt Nam. Điều này mở rộng quyền đánh thuế của Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh các doanh nghiệp nước ngoài không có hiện diện vật lý nhưng vẫn thu lợi nhuận từ thị trường trong nước.

Tuy nhiên, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách Quốc hội, ông Lê Quang Mạnh, đề nghị Chính phủ làm rõ khả năng thực thi, nhất là khi nhiều nước chỉ đánh thuế thu nhập doanh nghiệp với nhà cung cấp dịch vụ nước ngoài. Với các doanh nghiệp bán hàng qua sàn thương mại điện tử, giao dịch hàng hóa thường được đối xử như xuất nhập khẩu thông thường và chỉ thu thuế gián thu.

Ông Mạnh cũng lưu ý rằng nhiều doanh nghiệp nước ngoài đang hoạt động tại Việt Nam thông qua các quốc gia đã ký hiệp định tránh đánh thuế hai lần với Việt Nam. Trong khi đó, các doanh nghiệp ở nước chưa ký hiệp định này có thể dễ dàng tái cơ cấu để hưởng ưu đãi thuế ở nơi khác.

Để giảm thất thu thuế, cơ quan thuế áp dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong việc kiểm soát doanh thu trên các sàn thương mại điện tử. Giải pháp này được kỳ vọng hỗ trợ Việt Nam đối phó với thách thức từ hoạt động chuyển lợi nhuận của các tập đoàn đa quốc gia, nhằm hạn chế thất thoát ngân sách.

Phó Thủ tướng Lê Thành Long nhấn mạnh rằng sửa đổi luật thuế lần này nhằm phù hợp với xu hướng hội nhập quốc tế, đảm bảo Việt Nam không bị xói mòn cơ sở thuế trước áp lực cạnh tranh toàn cầu. Quốc hội dự kiến sẽ thảo luận chi tiết tại tổ về dự thảo luật này trong các phiên họp tới.

Ảnh minh họa giao dịch hàng hóa qua sàn thương mại điện tử

>> Các ông lớn công nghệ Facebook, TikTok, Apple... nộp hơn 8.600 tỷ đồng tiền thuế

Hiện nay, 102 nhà cung cấp nước ngoài như Meta, Google, TikTok, Netflix đã kê khai và nộp thuế thông qua cổng thông tin điện tử của Tổng cục Thuế. Từ khi cổng này đi vào hoạt động vào tháng 3/2022, các doanh nghiệp ngoại đã nộp tổng cộng hơn 18.600 tỷ đồng, cùng với 4.050 tỷ đồng do Việt Nam khấu trừ và nộp thay.

Trước đó, Bộ Công Thương đề xuất bãi bỏ quy định miễn thuế VAT với hàng nhập khẩu giá trị dưới 1 triệu đồng nhằm tránh tình trạng hàng nhập khẩu qua thương mại điện tử cạnh tranh không lành mạnh với sản phẩm trong nước. Hiện tại, bốn sàn thương mại điện tử nước ngoài tại Việt Nam đang giao dịch hàng nhập khẩu với tổng giá trị khoảng 1 tỷ USD mỗi tháng, dẫn đến thất thoát thuế.

Theo Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên, dù doanh số giao dịch qua sàn năm 2023 đạt gần 21 tỷ USD, thu thuế trong lĩnh vực này chỉ tăng 16,1% so với 2022, vẫn chưa kiểm soát hết thất thu. Bộ Công Thương đã phối hợp với các cơ quan liên quan xây dựng cơ sở dữ liệu cho hơn 900 website và 300 ứng dụng thương mại điện tử, đồng thời áp dụng định danh điện tử để tăng hiệu quả quản lý thuế và chống thất thu.

>> Doanh thu thị trường thương mại điện tử Việt Nam có thể chạm mốc 49,9 tỷ USD vào năm 2028