Dự án cao tốc Bắc – Nam có nguy cơ chậm tiến độ

Dự án cao tốc Bắc – Nam phía Đông (giai đoạn 1) khởi công các gói thầu đầu tiên từ cuối năm 2019. Dự án có tổng chiều dài 652,86 km được chia thành 11 dự án thành phần (3 dự án đầu tư PPP1 và 8 dự án đầu tư công); trong đó, đoạn Cao Bồ - Mai Sơn đã đưa vào khai thác đầu năm nay. Dự kiến 4 đoạn sẽ hoàn thành cuối năm nay.

Tháng 2 năm nay, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành đã chủ trì cuộc họp về tình hình thực hiện dự án xây dựng đường bộ cao tốc trên tuyến Bắc - Nam phía Đông, giai đoạn 2017 – 2020, gồm 11 dự án thành phần.

Phát biểu tại cuộc họp, Phó Thủ tướng nhấn mạnh, từ nay đến cuối năm 2022 phải hoàn thành 361km đường cao tốc, đưa vào khai thác, sử dụng.

Cụ thể, các đoạn cao tốc đang thi công, yêu cầu phải hoàn thành trong năm 2022 gồm: đoạn từ Mai Sơn (Ninh Bình) – Quốc lộ 45 (Thanh Hóa) dài 63,37km; đoạn Cam Lộ (Quảng Trị) - La Sơn (Thừa Thiên Huế) dài 98,3km; đoạn Vĩnh Hảo (Bình Thuận) đến Dầu Giây (Đồng Nai) dài 199,8km.

Ngoài ra, Phó Thủ tướng cũng yêu cầu khẩn trương đẩy nhanh tiến độ để hoàn thành 149km trong năm 2023, gồm: đoạn Quốc lộ 45 - Nghi Sơn (dài 43,28km); Nghi Sơn - Diễn Châu (dài 50km); Nha Trang - Cam Lâm (dài 49,1km) và Cầu Mỹ Thuận 2 (dài 6,6km).

Theo Bộ GTVT, tới nay, tổng khối lượng xây lắp toàn dự án đạt gần 19.000 tỷ đồng trên tổng số vốn đầu tư hơn 56.700 tỷ đồng (tương đương giải ngân đạt hơn 33% giá trị hợp đồng), tỷ lệ giải ngân chậm khoảng 0,7% giá trị so với kế hoạch.

Tiến độ thực hiện các dự án thành phần đến nay cơ bản đáp ứng kế hoạch, nhưng có 2 dự án chậm tiến độ là đoạn Diễn Châu - Bãi Vọt theo hình thức BOT và đoạn Vĩnh Hảo – Phan Thiết đầu tư công.

Với đoạn Diễn Châu - Bãi Vọt, tới nay tiến độ đạt hơn 12%, chậm khoảng 6% giá trị hợp đồng BOT. Để đẩy nhanh tiến độ dự án, Bộ GTVT cho hay, đã chỉ đạo nhà đầu tư khẩn trương kiện toàn bộ máy quản lý điều hành dự án; tập trung nhân sự, máy móc, thiết bị thi công để bù tiến độ bị chậm.

Với đoạn Vĩnh Hảo - Phan Thiết, tới nay tiến độ đạt hơn 30%, chậm gần 12% so với giá trị hợp đồng. Nguyên nhân đoạn này thi công chậm, theo chủ đầu tư, do các nhà thầu gặp khó khăn về nguồn đất đắp nền đường và chủ quan từ nhà thầu trong việc tổ chức triển khai thi công. Bộ GTVT cho biết, đã yêu cầu các nhà thầu bù tiến độ và cam kết tới hết tháng 6 tới phải đạt tối thiểu 50% giá trị hợp đồng, để hoàn thành dự án vào cuối năm theo đúng mục tiêu.

Nếu các nhà thầu vi phạm, chủ đầu tư sẽ cắt khối lượng thi công chuyển nhà thầu khác, bổ sung thêm nhà thầu, thậm chí cắt hợp đồng và xem xét không cho tham gia các dự án khác do Bộ GTVT quản lý trong tương lai.

Về giải phóng mặt bằng tổng thể, tới nay vẫn còn khoảng 56m chưa bồi thường giải phóng mặt bằng thuộc đoạn Diễn Châu - Bãi Vọt và một số công trình hạ tầng kỹ thuật chưa hoàn thành di dời. Tuy nhiên, vẫn còn gần 4km vướng mặt bằng đan xen (kiểu xôi – đỗ), do một số mộ chưa di dời, nhà dân chưa nhận tiền đền bù…

Với đất đắp nền, các dự án vẫn thiếu khoảng 4,8 triệu m3 đất đắp nền chưa được địa phương cấp phép khai thác, và 12,5 triệu m3 đất đã được cấp phép nhưng chưa thể khai thác do còn phải làm thủ tục chuyển đổi mục đích sử dụng đất, thuê đất, thuế, phí… Tồn tại này có ở tất cả các đoạn còn lại đang thi công. Bộ GTVT đã và đang phối hợp với các địa phương để khẩn trương hoàn tất thủ tục cấp phép khai thác các mỏ vật liệu xây dựng phục vụ các dự án, đặc biệt đất đắp nền đường.

Về vướng mắc liên quan tới biến động giá vật liệu, theo Bộ GTVT, giá nhiên vật liệu tăng cao thời gian qua đã gây khó khăn cho chủ đầu tư trong việc quản lý giá thành, chi phí đầu tư xây dựng; gây khó khăn cho nhà thầu trong việc triển khai thi công, đặc biệt đối với các gói thầu, dự án lớn như cao tốc.

Bộ GTVT nhìn nhận, giá nhiên vật liệu tăng cao dẫn đến nhà thầu có tâm lý thi công cầm chừng, chờ giá xuống, làm ảnh hưởng đến tiến độ thi công và kế hoạch giải ngân vốn các dự án.

Để giải quyết khó khăn về giá nhiên vật liệu tăng cao, chủ đầu tư đã đề nghị các địa phương công bố giá vật liệu hàng tháng theo đúng giá thị trường để làm căn cứ điều chỉnh giá cho các nhà thầu.

Bộ GTVT cũng đề nghị Bộ Xây dựng hướng dẫn thực hiện điều chỉnh giá trên hợp đồng thầu do ảnh hưởng của biến động giá vật liệu đối với các dự án đang triển khai thi công.

Dự kiến tiến độ chung cao tốc Bắc - Nam phía Đông (giai đoạn 1):

4 đoạn cao tốc dự kiến sẽ hoàn thành cuối năm nay gồm: Mai Sơn - QL45, Cam Lộ - La Sơn, Vĩnh Hảo – Phan Thiết và Phan Thiết - Dầu Giây.

Dự kiến 4 đoạn hoàn thành năm 2023 gồm: QL45 - Nghi Sơn, Nghi Sơn - Diễn Châu, Nha Trang - Cam Lâm và cầu Mỹ Thuận 2.

Các đoạn còn lại hoàn thành năm 2024 gồm: Diễn Châu - Bãi Vọt và Cam Lâm - Vĩnh Hảo.