Dự án đường sắt cao tốc với vốn đầu tư hơn 100.000 tỷ đồng có nguy cơ chậm tiến độ 5 năm

Tuyến đường sắt cao tốc Murcia–Almería hiện đang được xây dựng tại Tây Ban Nha bởi công ty phát triển hạ tầng đường sắt Adif Alta Velocidad. Đây là một phần quan trọng trong Hành lang Địa Trung Hải thuộc Mạng lưới Giao thông Vận tải xuyên châu Âu (TEN-T), với mục tiêu kết nối khu vực phía Nam Tây Ban Nha với phần còn lại của lục địa.

Dự án bao gồm tuyến đường dài 200km, được thiết kế cho tàu chở khách chạy ở tốc độ trên 250km/h và tàu hàng ở tốc độ tối đa 100km/h. Tổng vốn đầu tư dự kiến lên đến 3,58 tỷ euro (tương đương hơn 100.000 tỷ đồng), trong đó một phần được tài trợ bởi Liên minh châu Âu.

Tuyến đường này sẽ kết nối thành phố Almería với hành lang Địa Trung Hải và đường sắt cao tốc từ Madrid, đi qua Castile-La Mancha và Valencia tới khu vực Murcia. Về địa lý, dự án trải dài qua tỉnh Almería thuộc cộng đồng tự trị Andalusia và khu vực Murcia.

Dự án gồm 17 phân đoạn, khởi công từ năm 2014. Đoạn cuối cùng đi qua thành phố Lorca đã được công bố vào tháng 2/2024, bao gồm đường hầm dài 2,9km và ga mới Sutullena.

Được biết, dự án gồm nhiều hạng mục. Đầu tiên là đoạn Lorca–Pulpí dài 31,3km với hai đường ray, trong đó 18,6km tận dụng lại tuyến đường sắt hiện có và 20km sẽ bị tháo dỡ. Hạng mục còn bao gồm hầm Rincón, 10 cầu cạn và nhiều cầu khác có tổng chiều dài hơn 1.200m.

Đoạn Pulpí–Vera dài 25,7km, trong đó 22km là đường đơn, phần còn lại là đường đôi dẫn vào ga Vera-Almanzora mới. Dự án cũng xây dựng cầu vượt cho người đi bộ, các cầu vượt và hầm chui.

Tại Almería, một hầm dài 1,86km sẽ được đào để nối vào ga chính. Ga Almería sẽ được mở rộng với diện tích sàn thêm 4.800m2 trên hai tầng. Bên cạnh đó là một bến xe buýt mới rộng 2.265m2 với 26 bến đỗ.

Giai đoạn điện khí hóa toàn tuyến đã bắt đầu từ tháng 6/2023, bao gồm xây dựng trạm biến áp ở Totana và các trung tâm biến áp tự động ở Murcia, Alhama de Murcia, Totana và Lorca. Hệ thống tín hiệu hiện đại ERTMS Cấp độ 2 cũng sẽ được lắp đặt nhằm đảm bảo an toàn và tính liên thông với mạng lưới châu Âu.

Liên minh châu Âu, thông qua Quỹ Phát triển Khu vực, đã tài trợ 411 triệu euro cho các đoạn Nonduermas–Vera và Los Arejos–El Puche. Khoản tài trợ được phê duyệt vào tháng 8/2023.

Các gói thầu chính gồm SAITEC: Thiết kế ga Vera-Almanzor; ACCIONA & Ferrovial: Thi công đoạn Lorca–Pulpí với trị giá 171 triệu euro; Ferrovial: Hợp đồng 121 triệu euro cho đoạn Pulpí–Vera; Liên danh Contratas y Ventas – Sando: Xây dựng đoạn Totana–Totana (184 triệu euro); Sacyr: Thi công nhà ga liên vận tại Almería và hầm dài gần 2km.

Tuyến cao tốc Murcia–Almería hứa hẹn mang lại nhiều lợi ích: Tăng năng lực vận tải, giảm thời gian di chuyển, cải thiện tần suất và độ tin cậy của dịch vụ đường sắt. Việc sử dụng khổ đường ray tiêu chuẩn châu Âu sẽ giúp hàng hóa lưu thông liên tục qua biên giới Pháp mà không cần chuyển tàu.

Ngoài việc tăng cường liên kết vùng, dự án còn giúp giảm phát thải khí nhà kính bằng cách thúc đẩy chuyển đổi từ vận tải đường bộ sang đường sắt cao tốc. Đây cũng là một phần trong cam kết phát triển bền vững, thúc đẩy cơ sở hạ tầng xanh, giao thông an toàn và thân thiện, đồng thời tạo thêm việc làm và tăng hiệu quả sử dụng năng lượng.

Tuy nhiên, theo thông tin mới nhất, dự án đang có phần đình trệ khi hợp đồng cung cấp và vận chuyển hơn 340.000 thanh đỡ ray vừa được gia hạn tới tháng 5 năm 2028. Gói thầu này bao phủ 5 phân đoạn dài tổng cộng 140km, kéo dài từ Lorca đến Almería.

Mặc dù công tác thi công trên tuyến hành lang Địa Trung Hải – kết nối Murcia với Almería – đã có một số tiến triển, nhưng lịch trình hoàn thành toàn tuyến vẫn liên tục bị lùi lại. Tính đến hiện tại, phần nền đường đã hoàn thành tại 7 trên 17 phân đoạn.

Tuy nhiên, việc gia hạn hợp đồng thanh đỡ ray làm dấy lên nghi ngờ về khả năng tuyến đường có thể đi vào vận hành đầy đủ trước năm 2028 như kỳ vọng. Vốn dĩ, thời hạn ban đầu để hoàn thành toàn tuyến là năm 2023, sau đó được điều chỉnh sang 2026, rồi 2027. Giờ đây, theo nhận định của giới chuyên gia và các nhóm kinh tế địa phương, năm 2028 mới là mốc khả thi hơn cả.

Tham khảo Railway Technology, Euro Weekly News

>> Cam kết đầu tư vào đường sắt cao tốc, tiềm lực của Jardine Matheson ra sao?