Giá nhà ở cao gấp 20 lần thu nhập: Giải pháp nào gỡ khó cho người thu nhập thấp?

Phân tích bối cảnh thị trường, ông Lê Hoàng Châu – Chủ tịch HoREA cho biết, hiện nay, thị trường bất động sản đang rất thiếu nguồn cung nhà ở, nhất là loại nhà ở thương mại bình dân (nhà ở giá vừa túi tiền) và nhà ở xã hội, dù đây là 2 loại nhà đáp ứng nhu cầu thực của đông đảo người thu nhập trung bình và người thu nhập thấp đô thị.

Chính sự thiếu hụt nguồn cung nhà ở nói trên, trong hơn 5 năm qua, giá nhà đất tăng liên tục, biểu hiện qua chỉ số giá nhà ở của nước ta cao gấp hơn 20 lần so với thu nhập trung bình của xã hội làm cho nhiều hộ gia đình và cá nhân khó tạo lập được nhà ở (so với các nước công nghiệp phát triển thì chỉ số giá nhà chỉ cao gấp 6 - 7 lần thu nhập).

Tình trạng thị trường vừa bị mất cân bằng cung - cầu lại vừa bị lệch pha về phía phân khúc nhà ở cao cấp thể hiện rất rõ trong 2 năm gần đây. Cụ thể, nhà ở giá bình dân chỉ chiếm 1% trong năm 2020 và biến mất trong năm 2021 (0%), trong khi đó nhà ở cao cấp chiếm đến 74%. Điều này dẫn đến nguồn thu ngân sách nhà nước từ đất đai và thị trường bất động sản chưa tương xứng với tiềm năng, thể hiện rất rõ qua nguồn thu tiền sử dụng đất tại TP.HCM trong giai đoạn 2016 - 2021 là 82.932 tỷ đồng, chỉ chiếm 5,9% tổng thu ngân sách, mà về tiềm năng thì nguồn thu này có thể đạt trên dưới 10% thì mới phù hợp.

Theo ông Lê Hoàng Châu, các bất cập này bắt nguồn từ các nguyên nhân do vướng mắc từ quy định pháp luật, hạn chế trong khâu thực thi pháp luật, việc chấp hành pháp luật chưa nghiêm túc, thậm chí có trường hợp vi phạm pháp luật của một số doanh nghiệp và lực lượng phi chính thức (đầu nậu, cò đất, cò nhà…) trên thị trường.

Vì vậy, HoREA cho rằng để kéo giảm giá nhà ở trên thị trường bất động sản thì phải có giải pháp hiệu quả làm tăng nguồn cung nhà ở. Mà muốn tăng nguồn cung nhà ở thì trước hết phải tháo gỡ một số vướng mắc, bất cập của một số quy định pháp luật để làm tăng nguồn cung dự án nhằm đáp ứng nhu cầu nhà ở rất đa dạng từ bình dân đến cao cấp cho mọi tầng lớp dân cư trong xã hội.

HoREA đề xuất hàng loạt pháp nhằm tháo gỡ khó khăn cho thị trường bất động sản như:

Xem xét, tháo gỡ vướng mắc về quy trình, thủ tục đầu tư, xây dựng dự án nhà ở thương mại mà doanh nghiệp đã có quyền sử dụng đất để giúp làm tăng nguồn cung dự án và sản phẩm nhà ở cho thị trường bất động sản.

Tháo gỡ ách tắc cho các dự án nhà ở thương mại “có quyền sử dụng đất khác không phải là đất ở phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, quy hoạch phát triển đô thị, nhà ở”.

Tháo gỡ vướng mắc về thực hiện quy định tiêu chí tách thành dự án độc lập đối với phần diện tích đất công nằm xen kẽ trong dự án nhà ở thương mại đưa ra đấu giá quyền sử dụng đất giúp tăng cung dự án nhà ở.

Tháo gỡ vướng mắc cho các dự án bất động sản, nhà ở thương mại thuộc diện phải rà soát về pháp lý, thanh tra, kiểm tra, điều tra theo hướng yêu cầu chủ đầu tư thực hiện nghĩa vụ tài chính hoặc nghĩa vụ tài chính bổ sung với Nhà nước.

Đặc biệt, HoREA đề xuất giải pháp tháo gỡ vướng mắc về tính tiền sử dụng đất dự án nhà ở thương mại giúp làm tăng nguồn cung nhà ở cho thị trường.

Và cuối cùng là đẩy mạnh thực hiện đấu giá quyền sử dụng đất; đấu thầu dự án có sử dụng đất để lựa chọn nhà đầu tư giúp làm tăng nguồn cung dự án nhà ở thương mại cho thị trường bất động sản.

Bên cạnh đó, HoREA cũng đề xuất giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp với Bộ Xây dựng, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Tài chính, Bộ Tư pháp xây dựng quy trình thủ tục đầu tư xây dựng dự án nhà ở thương mại chuẩn để các địa phương trong cả nước thống nhất thực hiện, góp phần tăng nguồn cung dự án và sản phẩm nhà ở thương mại cho thị trường.