Huyện đảo đông dân nhất cả nước dự kiến sẽ trở thành một đặc khu hành chính mới

Vừa qua, Hội nghị Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Quảng Ngãi đã chính thức thông qua chủ trương tổ chức lại huyện đảo Lý Sơn thành một đơn vị hành chính cấp xã với tên gọi đặc khu Lý Sơn. Đây là bước đi mang tính chiến lược, thể hiện tầm nhìn phát triển dài hạn của tỉnh Quảng Ngãi dành cho hòn đảo tiền tiêu giữa biển Đông, nơi vốn đã gắn liền với nhiều tiềm năng kinh tế và vị trí địa lý quan trọng.

Lý Sơn nằm về phía Đông Bắc tỉnh Quảng Ngãi, cách đất liền khoảng 15 hải lý. Toàn huyện có diện tích tự nhiên khoảng 10,39km2, dân số tính đến năm 2023 đạt trên 22.000 người, với mật độ dân số hơn 2.100 người/km2, là huyện đảo có dân số cao nhất cả nước. Huyện được thành lập từ năm 1993 trên cơ sở hai xã thuộc huyện Bình Sơn trước đây. Qua nhiều giai đoạn tổ chức lại, Lý Sơn dần hình thành cơ cấu dân cư và hành chính ổn định, phục vụ cho nhu cầu phát triển kinh tế, bảo đảm an ninh – quốc phòng và từng bước mở rộng các hoạt động dịch vụ, thương mại.

Việc quy hoạch Lý Sơn thành một “đặc khu” không chỉ là một thay đổi về mặt hành chính, mà còn là dấu mốc lớn, mở ra kỳ vọng phát triển mới cho toàn bộ đảo. Trong quy hoạch tổng thể đến năm 2030, định hướng đến năm 2045, Lý Sơn được xác định là địa bàn chiến lược trong phát triển kinh tế biển, du lịch biển đảo và gìn giữ các giá trị văn hóa – lịch sử của cư dân vùng duyên hải miền Trung. Với đặc điểm nằm ở cửa ngõ phía Đông của khu kinh tế Dung Quất và hành lang vận tải biển Bắc – Nam, Lý Sơn có điều kiện thuận lợi để kết nối phát triển kinh tế không chỉ với tỉnh Quảng Ngãi mà còn với toàn khu vực miền Trung.

> > Huyện ven Hà Nội sắp ‘thay da đổi thịt’ với dự án khu đô thị cao cấp gần 15.000 tỷ đồng

Thực tế cho thấy, trong những năm gần đây, Lý Sơn đã có nhiều chuyển biến tích cực. Tốc độ phát triển kinh tế duy trì ổn định. Theo UBND huyện, năm 2024, địa phương đã hoàn thành và vượt tất cả 16 chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội, trong đó có 5 chỉ tiêu vượt xa so với kế hoạch đề ra. Các lĩnh vực trọng yếu như hạ tầng giao thông, giáo dục, y tế, an sinh xã hội đều có chuyển biến tích cực. Tỷ lệ hộ nghèo giảm, đời sống người dân được cải thiện, ý thức giữ gìn môi trường biển cũng dần hình thành rõ nét hơn trong cộng đồng.

Về cơ cấu lao động, khoảng 60% người dân ở đây sinh sống bằng nghề đánh bắt hải sản. Nghề biển không chỉ là kế sinh nhai mà còn là nét văn hóa đặc trưng của cư dân đảo. Bên cạnh đó, 30% dân số theo nghề nông, chủ yếu trồng tỏi – loại nông sản nổi tiếng cả nước. Tỏi Lý Sơn không chỉ là sản phẩm đặc trưng mà còn là biểu tượng của nông nghiệp sạch, gắn với thương hiệu và bản sắc địa phương. Với hương vị đặc biệt, khác biệt hoàn toàn so với tỏi trồng ở các vùng khác, tỏi Lý Sơn được người tiêu dùng đánh giá cao, có giá trị thương mại lớn, đóng góp đáng kể vào thu nhập của người dân.

Du lịch cũng đang trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của huyện. Với cảnh quan thiên nhiên hoang sơ, nước biển trong xanh, bãi đá cổ kỳ vĩ và hệ thống di tích lịch sử - văn hóa phong phú, Lý Sơn ngày càng thu hút du khách trong và ngoài nước. Trung bình mỗi năm, đảo đón khoảng 200.000 lượt khách. Các địa điểm như cổng Tò Vò, chùa Hang, núi Thới Lới hay miệng núi lửa cổ đều được du khách yêu thích. Ngoài ra, nơi đây còn lưu giữ nhiều di tích liên quan đến đội hùng binh Hoàng Sa năm xưa – minh chứng sống động cho chủ quyền biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc.

Tỉnh Quảng Ngãi và chính quyền địa phương đang nỗ lực thu hút đầu tư để từng bước nâng cấp hạ tầng, thúc đẩy Lý Sơn phát triển lên tầm cao mới. Theo quy hoạch tổng thể đã được trình, huyện đảo sẽ được đầu tư hơn 36.000 tỷ đồng để trở thành trung tâm du lịch biển đảo hiện đại. Trong quy hoạch đô thị Lý Sơn, có đến 7 phân khu được xác lập, bao gồm cả khu sân bay, khu cảng biển và các khu đô thị – dịch vụ – nghỉ dưỡng, nhằm tạo điều kiện thuận lợi nhất cho phát triển kinh tế và thu hút khách du lịch. Điều đáng chú ý là quy hoạch này hướng đến mô hình đô thị bền vững, bảo vệ môi trường sinh thái biển và đảm bảo sinh kế lâu dài cho người dân địa phương.

Chủ trương đưa Lý Sơn trở thành đặc khu được kỳ vọng sẽ góp phần đẩy nhanh tốc độ đầu tư công và tư, tạo điều kiện mở rộng thị trường tiêu thụ các sản phẩm địa phương, đồng thời tạo đòn bẩy cho phát triển du lịch gắn với bảo vệ tài nguyên biển đảo. Trong tương lai gần, khi các dự án lớn về hạ tầng như cảng tàu khách, trung tâm thương mại – dịch vụ, các tuyến du lịch liên kết với đất liền và các đảo khác trong khu vực hoàn thiện, Lý Sơn sẽ có thêm nhiều cơ hội phát triển mạnh mẽ hơn nữa.

Việc xây dựng đặc khu Lý Sơn không chỉ nằm ở sự thay đổi về tên gọi hay mô hình hành chính, mà còn là minh chứng cho nỗ lực vươn lên mạnh mẽ của một huyện đảo nhỏ, với khát vọng trở thành điểm sáng phát triển của Quảng Ngãi và của cả miền Trung. Với sự đồng thuận của người dân, sự quan tâm của chính quyền và lợi thế về vị trí địa lý, tiềm năng kinh tế biển và văn hóa bản địa, Lý Sơn hoàn toàn có thể trở thành một hình mẫu mới cho phát triển bền vững ở khu vực ven biển Việt Nam.

> > Tỉnh dự kiến không sáp nhập đưa thành phố trực thuộc cùng 2 huyện đảo trở thành 3 đặc khu