Khủng hoảng Nga - Ukraine leo thang đẩy giá phân bón tăng cao

Ngay sau khi Nga tiến quân vào Ukraine, giá phân đạm urê trên thị trường hàng hóa New Orleans đã tăng 25%, đạt mức 700 USD/tấn so với 560 USD/tấn hồi đầu tuần.

Năm 2021, Nga là nước xuất khẩu các sản phẩm nitơ lớn nhất thế giới. Với diễn biến mới, nguy cơ gián đoạn hàng hóa xuất hiện do chi phí sản xuất phân bón vốn đã tăng cao bắt nguồn từ giá khí đốt tự nhiên tăng cao ở khắp châu Âu từ năm ngoái, khiến một số nhà máy đã buộc phải tạm dừng hoặc cắt giảm sản lượng.

Ngoài ra, sự gia tăng đột biến đối với các loại vật tư đầu vào sản xuất nông nghiệp, đặc biệt là chất dinh dưỡng tiếp tục làm dấy lên những lo ngại mới về lạm phát lương thực gia tăng khi giá lương thực thực phẩm leo thang do giá cây trồng tăng cao.

Cuộc khủng hoảng Ukraine đã khiến cổ phiếu của nhà sản xuất phân đạm hàng đầu thế giới là CF Industries Holdings Inc tăng lên mức kỷ lục, và đe dọa làm gián đoạn nguồn cung phân bón cho cây trồng trên toàn cầu.

Nhà phân tích Alexis Maxwell thuộc hãng Green Markets cho biết, việc Tổng thống Mỹ Joe Biden cam kết sẽ tiếp tục áp đặt thêm "các biện pháp trừng phạt nghiêm khắc" đối với Nga sẽ khiến cho tình hình thêm ảm đạm.

Trước đó, Nga đã có động thái cấm xuất khẩu Ammonium nitrate từ ngày 2/2 đến ngày 1/4/2022. Đây là một trong những chất hoá học được sử dụng phổ biến nhất trong sản xuất phân bón, đặc biệt là các loại phân đạm. Sản lượng Ammonium nitrate trên toàn cầu hiện đạt 20 triệu tấn/năm, trong đó, 75% nguồn cung đến từ Nga.

Giá khí amoniac, nguyên liệu chính để sản xuất Ammonium nitrate, đã tăng hơn 5 lần kể từ hồi tháng 10/2020 đến nay. Điều này đã đẩy giá Ammonium nitrate tăng vọt, kéo theo đó là giá các loại phân đạm được sản xuất từ Ammonium nitrate trên toàn cầu. Giá phân đạm tăng mạnh đã khiến nông dân tại nhiều quốc gia cân nhắc việc canh tác các loại nông sản vốn sử dụng nhiều phân đạm như ngô và lúa mì.

Các doanh nghiệp sản xuất và phân bón trên toàn cầu hiện theo dõi sát các động thái của Nga nhằm xác định giá phân bón. Hồi tháng 12/2021, Nga đã áp dụng các biện pháp giới hạn xuất khẩu phân đạm, kéo dài cho đến tháng 6/2022 nhằm đảm bảo nguồn cung phân bón trên thị trường nội địa. Nga hiện là quốc gia xuất khẩu phân bón lớn nhất thế giới trong năm 2020, chiếm 12,7% tổng lượng phân bón được xuất khẩu trên toàn cầu.

Thêm vào đó, Trung Quốc - quốc gia xuất khẩu phân bón lớn thứ hai thế giới đã ngưng đáng kể việc xuất khẩu 29 loại phân bón, bao gồm phân Urea, DAP, MAP, NPK, NP/NPS, MOP, SOP, Ammonium Chloride và Ammonium Nitrate kể từ ngày 15/10/2021 nhằm đảm bảo nguồn cung nội địa khi hoạt động sản xuất phân bón tại nước này gặp nhiều khó khăn do thiếu hụt năng lượng và chi phí nguyên liệu đầu vào tăng cao.