Lãi suất giảm, tín dụng sẽ tăng nhanh hơn vào cuối năm

Đây là ý kiến của Phó Thống đốc Thường trực NHNN Đào Minh Tú tại cuộc họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 9/2023, chiều 30/9.

Phó Thống đốc NHNN Đào Minh Tú cho biết, hiện nay, tín dụng có tăng nhưng mức tăng so với năm ngoái vẫn còn thấp. Tính đến ngày 30/9, lãi suất huy động là khoảng 5,9%, tổng vốn huy động của các ngân hàng thương mại là 12.900 nghìn tỷ đồng. Vào thời điểm năm ngoái, lãi suất huy động là 7,68%. Lãi suất cho vay dự đoán là khoảng 6,1-6,2%. Tổng dư nợ của nền kinh tế là 12.630 nghìn tỷ đồng. Điều này cho thấy tốc độ tăng trưởng tín dụng có tăng nhưng chậm hơn năm ngoái. Nguyên nhân là do nhiều lý do khách quan, trong đó có khó khăn đến từ nền kinh tế, tác động của nước ngoài và khó khăn của DN trong nước.

Về lãi suất, Phó Thống đốc Đào Minh Tú cho hay, nhờ sự quyết liệt trong điều hành chính sách tiền tệ linh hoạt, nới lỏng ngay từ đầu năm theo số liệu mới nhất thì mức giảm trung bình cho vay, nhất là khoản vay mới, là 1-1,3%.

Chính vì thế, lãi suất bình quân cho vay đối với các khoản vay ngắn hạn là 5,5%-5,7%, vay trung ngắn hạn là 5,8%-10%.

Về phản ánh các trường hợp lãi suất vay cao, Phó Thống đốc lý giải: Lãi suất của những khoản dư nợ trước đây chưa đến kỳ trả nợ và trả lãi thì có độ trễ.

"Do huy động của các ngân hàng thương mại trước đây có giai đoạn ở mức rất cao, thậm chí từ 10-12%, nên độ trễ hiện nay theo sự tính toán lãi suất ở mức khoảng từ 9-12%. Tuy nhiên, các ngân hàng thương mại khi chưa đến kỳ các DN trả lãi, ngân hàng và DN đều có sự thống nhất hỗ trợ trong giai đoạn khó khăn", lãnh đạo NHNN nói.

Liên quan đến vấn đề làm thế nào để tạo điều kiện cho DN tiếp cận tốt hơn với tín dụng, Phó Thống đốc cho biết, dưới sự chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, NHNN xác định là đẩy mạnh việc tăng nguồn lực hỗ trợ cho DN khó khăn, DN đóng cửa, giải thể để giúp DN sớm khôi phục kinh tế, nhất là sau 2 năm chống dịch cộng với tác động kép từ ảnh hưởng của nền kinh tế thế giới và trong nước.

Trước tình hình này, từ đầu năm, NHNN đã đặt ra vấn đề mở rộng tín dụng thông qua các giải pháp lớn.

Thứ nhất, ngay từ đầu năm, NHNN đã tạo thanh khoản, dư địa cho tổ chức tín dụng, không thiếu "room" tín dụng, các ngân hàng thương mại rất thoải mái nguồn lực cho vay. Ngân hàng sử dụng công cụ để tạo nguồn lực, hạ lãi suất để đầu vào của DN được giảm thấp.

Thứ hai, NHNN đã hạ lãi suất điều hành 2% cho 4 lần từ đầu năm. Thông điệp cũng như chỉ đạo của Ngân hàng Nhà nước với các tổ chức tín dụng là phải hạ lãi suất cho vay, điều này được triển khai rất tích cực, nhất là 1 tháng gần đây.

Thứ ba là NHNN rà soát lại các văn bản quy phạm pháp luật (như Thông tư 06 là một điển hình) tạo dư địa pháp lý cho các tổ chức tín dụng cung ứng sản phẩm mới, tạo thêm cạnh tranh, điều kiện cho vay nhiều hơn, đồng thời cũng tạo thêm điều kiện buộc các ngân hàng thương mại phải tính đến câu chuyện giữ khách hàng và hạ lãi suất.

Thứ tư, NHNN cho phép tái cơ cấu lại các khoản nợ, khoản lãi đến hạn nếu còn khó khăn.

Thứ năm là gói tín dụng chuyên đề của Chính phủ cũng như của ngân hàng, như gói 40 nghìn tỷ đồng của ngân sách để hỗ trợ 2% lãi suất; gói 120 nghìn tỷ đồng để hỗ trợ nhà ở xã hội; gói 15 nghìn tỷ đồng cho kinh doanh thủy sản cũng như xuất khẩu gỗ (hiện nay đã cho vay được gần 6 nghìn tỷ trong gói 15 nghìn tỷ). Nếu như dùng hết gói 15 nghìn tỷ này, NHNN chỉ đạo các ngân hàng thương mại sẵn sàng cung ứng để giải quyết những khó khăn trước mắt cho 2 lĩnh vực này.

Thứ sáu, cải cách thủ tục hành chính, hạ phí để tạo thuận lợi cho DN; tổ chức hội nghị đối thoại với DN, các thành phần kinh tế để tháo gỡ vướng mắt ngay tại cơ sở; phối hợp với chính quyền địa phương, ngành nghề, hiệp hội về cơ chế chính sách…

Bám sát chỉ đạo của Chính phủ, NHNN tăng cường tổ chức một loạt các Hội nghị kết nối đối thoại với DN, chỉ đạo NHNN các tỉnh, thành phố phải đối thoại để xem có khó khăn gì, vướng gì để xử lý ngay tại cơ sở.

Bên cạnh đó, NHNN tăng cường truyền thông, phối hợp với chính quyền địa phương, các hiệp hội ngành nghề, DN… để cùng chính quyền địa phương xác định tại địa phương mình có những cơ chế, chính sách gì còn vướng mắc để cùng tháo gỡ. Ngoài ra cần tiếp tục tăng cường tín dụng, tăng cường có các chính sách xã hội và chính sách tiêu dùng, tín dụng tiêu dùng… Đây là giải pháp quan trọng nhằm thúc đẩy được nhu cầu tiêu dùng, từ đó sẽ tăng được tỉ lệ tín dụng…

Đặc biệt, NHNN tăng cường hỗ trợ thị trường trái phiếu DN. Thứ nhất là các ngân hàng tiếp tục phát hành trái phiếu nếu đủ điều kiện đảm bảo an toàn. Thứ hai là tham gia với tư cách là nhà đầu tư vào các trái phiếu của DN. Hiện nay, ngành ngân hàng duy trì 4 tổ chức tín dụng với số trái phiếu trên 231 nghìn tỷ đồng.

"Thông qua các giải pháp trên, chúng ta rất mong tín dụng sẽ đạt mức như kỳ vọng, tháo gỡ khó khăn cho DN, thúc đẩy nền kinh tế. Hy vọng trong 3 tháng cuối năm, tín dụng sẽ tăng nhanh. Ngân hàng sẽ thực hiện các biện pháp quyết liệt cùng với sự đồng hành của các địa phương, tạo điều kiện để tháo gỡ khó khăn cho DN vươn lên trong bối cảnh kinh tế khó khăn", Phó Thống đốc Đào Minh Tú nói.

Thời gian vừa qua, NHNN liên tục tổ chức các Hội nghị kết nối ngân hàng DN tại các địa phương như Cần Thơ, Hà Nội, Bắc Ninh... Tại đây, các lãnh đạo ngân hàng trực tiếp lắng nghe các Hiệp hội, các DN phản ánh vướng mắc về tình hình tiếp cận tín dụng từ đó, trong đó có các lý do từ phía ngân hàng nhưng cũng có nguyên nhân tcũng như các cơ quan khác nhau hoặc từ chính các DN. NHNN đã có một số giải đáp, tư vấn cũng như tháo gỡ vướng mắc, đồng thời, giao các chi nhánh NHNN, các TCTD tại địa phương khẩn trương kết nối, đồng hành cùng DN để tìm giải pháp để ngân hàng và DN có "tiếng nói chung" trong vấn đề tiếp cận tín dụng.