Lãi suất huy động giảm mạnh: Liệu có mở ra cơ hội vay vốn rẻ hơn?

Sau chỉ đạo của Thủ tướng vào ngày 24/02, thị trường tiền tệ chứng kiến đợt điều chỉnh lãi suất huy động trên diện rộng.

Theo báo cáo thị trường tiền tệ của Khối Nghiên cứu, Công ty Cổ phần Chứng khoán MB (MBS Research), có tới 9 ngân hàng thương mại đã giảm lãi suất huy động từ 0,1% - 0,6%/năm nhằm tạo điều kiện giảm lãi suất cho vay, giúp doanh nghiệp tiếp cận vốn dễ dàng hơn. Ngược lại, một số ngân hàng có quy mô nhỏ lại tăng nhẹ lãi suất từ 0,1% - 0,4%/năm nhằm thu hút nguồn vốn.

Diễn biến lãi suất huy động của các nhóm ngân hàng từ năm 2022 đến 2025. Nguồn: NHNN, Bloomberg, MBS Research.

Theo thống kê, lãi suất huy động kỳ hạn 12 tháng tại nhiều ngân hàng đã xuống dưới 6%, đánh dấu mức thấp nhất trong hơn một năm qua. Cụ thể, BVBank giảm 0,25% xuống 5,8%/năm, KienLongBank giảm 0,4% xuống 5,7%/năm, MSB giảm 0,2% xuống 5%/năm, TPBank giảm 0,1% xuống 5,2%/năm.

Trong khi đó, các ngân hàng quốc doanh duy trì mức lãi suất trung bình ở 4,7%. Theo MBS Research, sự điều chỉnh này phản ánh rõ ràng chính sách của NHNN đang có tác động, nhưng vẫn cần theo dõi thêm để đảm bảo hiệu quả dài hạn.

Lãi suất liên ngân hàng neo cao trên ngưỡng 4%

Bất chấp lãi suất huy động giảm, lãi suất liên ngân hàng lại có diễn biến trái chiều khi vẫn duy trì ở mức cao. Theo MBS Research, đến cuối tháng 2, lãi suất liên ngân hàng ở các kỳ hạn đều dao động trên 4%. Lãi suất qua đêm ghi nhận ở mức 4,6%, trong khi kỳ hạn 1 tuần và 1 tháng dao động quanh 4,7% - 4,8%.

Diễn biến lãi suất liên ngân hàng theo các kỳ hạn chính từ năm 2024 đến 2025. Nguồn: Bloomberg, MBS Research.

Một trong những nguyên nhân chính là NHNN đã quay trở lại hút ròng thanh khoản sau ba tháng liên tục bơm tiền vào hệ thống. Trong tháng 2, NHNN đã phát hành 64,3 nghìn tỷ đồng tín phiếu với lãi suất 3,3% - 4%, đồng thời bơm 286,4 nghìn tỷ đồng qua kênh OMO với mức lãi suất 4%, kỳ hạn 7 - 14 ngày.

Tổng kết lại, NHNN đã hút ròng khoảng 41,1 nghìn tỷ đồng, một động thái thể hiện sự thận trọng trong điều hành chính sách tiền tệ khi áp lực tỷ giá gia tăng.

Diễn biến thanh khoản thị trường mở từ tháng 09/2024 đến 02/2025. Nguồn: NHNN, MBS Research.

Không chỉ vậy, nhu cầu thanh khoản của các ngân hàng tăng vọt vào đầu tháng 2 do ảnh hưởng từ Tết Nguyên đán. Theo dữ liệu, lãi suất liên ngân hàng đã có lúc tăng vọt lên 5,5% vào ngày 4/2, trước khi hạ nhiệt nhẹ vào cuối tháng.

Mặc dù đã giảm, mức lãi suất này vẫn cao hơn đáng kể so với cuối năm 2024, cho thấy NHNN đang kiểm soát dòng tiền một cách cẩn trọng để tránh những biến động quá mức của thị trường.

Tỷ giá USD/VND biến động mạnh trong bối cảnh đồng USD suy yếu

Tỷ giá USD/VND tiếp tục trải qua những biến động mạnh trong tháng 2, phản ánh ảnh hưởng từ cả yếu tố quốc tế và nội địa. Theo MBS Research, tỷ giá liên ngân hàng đã giảm 1,9%, về mức 25.557 VND/USD vào cuối tháng 2. Trong khi đó, tỷ giá trên thị trường tự do lại có xu hướng tăng lên 25.720 VND/USD, phản ánh sự chênh lệch cung - cầu ngoại tệ giữa các khu vực thị trường.

Biến động tỷ giá USD/VND trên các thị trường từ năm 2023 đến 2025. Nguồn: Bloomberg, MBS Research.

Một trong những nguyên nhân chính khiến tỷ giá biến động mạnh là đồng USD suy yếu trên thị trường quốc tế. Chỉ số DXY, thước đo sức mạnh của đồng USD, đã giảm xuống 106,3 vào cuối tháng 2 – mức thấp nhất trong hai tháng qua. Nguyên nhân xuất phát từ những bất ổn trong chính sách kinh tế và dữ liệu vĩ mô yếu kém từ Mỹ. Đồng thời, hàng loạt chính sách thuế quan mới của chính quyền Mỹ đối với Trung Quốc, EU và Canada càng khiến thị trường ngoại hối toàn cầu thêm bất ổn.

Ở trong nước, nhu cầu ngoại tệ gia tăng mạnh do Việt Nam ghi nhận thâm hụt thương mại lần đầu tiên kể từ tháng 5/2024. Theo Tổng cục Thống kê, kim ngạch nhập khẩu trong tháng 2 đã tăng 40% so với cùng kỳ năm trước, làm gia tăng áp lực lên tỷ giá. Để đối phó, NHNN đã điều chỉnh tỷ giá trung tâm, nâng mức tăng 401 đồng từ đầu tháng 2, tương đương 1,6%, nhằm thích ứng với biến động của thị trường tài chính toàn cầu.

Dự báo chính sách tiền tệ 2025: Lãi suất sẽ tiếp tục giảm hay đi vào vùng nguy hiểm?

Theo đánh giá của MBS Research, xu hướng giảm lãi suất huy động có thể vẫn tiếp diễn trong những tháng tới. Lãi suất huy động kỳ hạn 12 tháng được kỳ vọng sẽ duy trì trong khoảng 5% - 5,2% vào năm 2025. Tuy nhiên, NHNN sẽ đối mặt với những thách thức lớn trong việc cân bằng giữa hỗ trợ tăng trưởng tín dụng và kiểm soát rủi ro tỷ giá.

Dư địa để NHNN tiếp tục nới lỏng chính sách tiền tệ không còn quá rộng khi đồng USD có dấu hiệu phục hồi. Theo MBS Research, trong bối cảnh này, NHNN có thể phải duy trì một chính sách tiền tệ thận trọng hơn, ưu tiên ổn định thị trường tài chính và kiềm chế rủi ro lạm phát.

Ngoài ra, sự phục hồi của hoạt động sản xuất công nghiệp và việc đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công trong năm 2025 sẽ là yếu tố quan trọng giúp giữ ổn định mặt bằng lãi suất. Nếu chính sách tài khóa tiếp tục nới lỏng và nền kinh tế duy trì đà phục hồi, áp lực lên lãi suất huy động có thể giảm bớt, tạo điều kiện để duy trì mức lãi suất thấp trong trung hạn.

Xu hướng giảm lãi suất huy động sau chỉ đạo của Thủ tướng có thể giúp doanh nghiệp tiếp cận vốn rẻ hơn, hỗ trợ phục hồi kinh tế. Tuy nhiên, NHNN cần tiếp tục theo dõi sát sao diễn biến thị trường tài chính toàn cầu, đảm bảo sự cân bằng giữa tăng trưởng và ổn định vĩ mô. Diễn biến lãi suất trong thời gian tới sẽ phụ thuộc vào sự phối hợp chặt chẽ giữa chính sách tiền tệ và tài khóa, cũng như các yếu tố kinh tế vĩ mô trên thế giới.

>> Chuyên gia chỉ ra 4 yếu tố tiên quyết để đạt tăng trưởng GDP 8%