Lãi suất liên ngân hàng chạm đáy

Tháng 10 năm ngoái thị trường tài chính chứng kiến một cuộc khủng hoảng về thanh khoản khi lãi suất liên ngân hàng có lúc bị đẩy đến 9 đến 10%/năm, lãi suất huy động trên thị trường 1 lên tới 13-14%/năm. Đến năm nay, thanh khoản hệ thống lại có phần dư thừa khi lãi suất liên ngân hàng đã chạm đáy.

Bối cảnh cầu tín dụng yếu khiến lãi suất liên ngân hàng chạm đáy rồi đi ngang do dư thừa thanh khoản trong hệ thống. Lãi suất liên ngân hàng thời hạn qua đêm và dưới 1 tháng tiệm cận mức 0% là điều kiện tốt để tiếp tục hạ lãi suất cho vay trên thị trường.

Theo các chuyên gia, có ba nguyên nhân khiến thanh khoản hệ thống dư thừa: Nhu cầu tín dụng yếu, đầu tư công được đẩy mạnh và việc NHNN mua vào dự trữ ngoại hối .

Trong đó, nguyên nhân lớn nhất khiến thanh khoản hệ thống dư thừa năm nay là do nhu cầu tín dụng năm nay rất yếu, tăng trưởng tín dụng tính đến hết tháng 8 mới chỉ đạt 5,33%. Trong khi cùng kỳ năm ngoái, tăng trưởng tín dụng đã đạt 9,87%, trong bối cảnh thanh khoản hệ thống có phần co hẹp.

Nguyên nhân là do năm nay, bối cảnh thị trường khó khăn khiến hoạt động đầu tư, sản xuất kinh doanh, tiêu dùng giảm sút, nhiều doanh nghiệp có nhu cầu nhưng chưa đáp ứng điều kiện vay vốn, nhất là nhóm doanh nghiệp nhỏ và vừa, tác động từ khả năng hấp thụ vốn của nhóm bất động sản;…

Bên cạnh đó, việc triển khai một số chương trình tín dụng, gói 120.000 tỷ đồng; chương trình hỗ trợ lãi suất cũng gặp khó khăn, vướng mắc.

Với nguyên nhân thứ hai, giải ngân vốn đầu tư công trong 8 tháng đầu năm ước đạt 352.100 tỷ đồng, bằng 49,4% kế hoạch năm và tăng 23,1% so với cùng kỳ năm trước.

Đặc biệt, tốc độ giải ngân vốn đầu tư công cùng kỳ tháng 8 so với các năm trước đây và trong vòng 5 năm trở lại đây, tháng 8/2023 là cao nhất, không chỉ số tương đối mà còn cả số tuyệt đối. Việc giải ngân hiệu quả, bơm một lượng lớn tiền ra thị trường cũng khiến thanh khoản hệ thống dồi dào hơn.

Bên cạnh đó, việc NHNN mua vào khoảng 20 tỷ USD dự trữ ngoại hối bơm VND ra thị trường cũng là một trong những nguyên nhân giúp thanh khoản dư thừa. Theo ước tính của ông Michael Kokalari, chuyên gia Kinh tế trưởng của VinaCapital, kỳ vọng NHNN sẽ mua khoảng 25 tỷ USD dự trữ ngoại hối trong năm nay.

Điều này sẽ bơm thanh khoản vào hệ thống ngân hàng một cách đáng kể, có khả năng thúc đẩy tiền gửi trên toàn hệ thống tăng trưởng thêm 4% trong năm.