Liên tục bị Mỹ đe dọa, siêu cường châu Á đẩy mạnh hợp tác với Trung Quốc trên mọi mặt trận
Trong bối cảnh căng thẳng thuế quan với Mỹ, Thủ tướng Ấn Độ đang thực hiện chiến thuật xích lại gần hơn với Trung Quốc cả về thương mại và ngoại giao, bất chấp những bất đồng sâu sắc về biên giới và địa chính trị.
Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi trong tuần qua đã hoan nghênh những bước tiến trong quan hệ với Trung Quốc, trong bối cảnh Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent tiếp tục chỉ trích New Delhi về việc mua dầu của Nga.
Ông Modi cũng cho biết ông kỳ vọng vào chuyến thăm Trung Quốc vào cuối tháng này để gặp Chủ tịch Tập Cận Bình. Đây sẽ là chuyến thăm đầu tiên của Thủ tướng Ấn Độ tới quốc gia láng giềng sau bảy năm. Nhà lãnh đạo Ấn Độ đã có cuộc gặp với Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị tại New Delhi vào ngày 19/8.

"Quan hệ Ấn Độ - Trung Quốc đã đạt được những tiến bộ vững chắc nhờ sự tôn trọng lợi ích của nhau", Thủ tướng Modi chia sẻ trên nền tảng X (trước đây là Twitter) ngày 19/8. "Mối quan hệ ổn định, có thể dự đoán và mang tính xây dựng giữa hai quốc gia sẽ đóng góp đáng kể cho hòa bình và thịnh vượng trong khu vực cũng như trên toàn cầu".
Động thái này diễn ra trong bối cảnh Ấn Độ đang điều chỉnh chính sách đối ngoại để xích lại gần hơn với Trung Quốc và các thành viên khác của nhóm BRICS. Sự thay đổi này được cho là do Tổng thống Mỹ Donald Trump đã đe dọa tăng thuế quan nếu Ấn Độ không ngừng nhập khẩu dầu của Nga. Bên cạnh đó, các quan chức chính quyền Trump đã nhiều lần cáo buộc Ấn Độ hỗ trợ chiến dịch quân sự của Nga tại Ukraine và làm suy yếu các nỗ lực của Mỹ nhằm chấm dứt xung đột.
"Chúng tôi đã lên kế hoạch tăng thuế quan đối với Ấn Độ, đây là thuế quan thứ cấp nhằm vào việc mua dầu mỏ Nga đang bị trừng phạt," ông Bessent phát biểu trên kênh CNBC. "Họ đang bán lại, và đã kiếm được 16 tỷ USD lợi nhuận vượt mức, số tiền này rơi vào tay một vài gia đình giàu có nhất Ấn Độ."
Ông Bessent cũng bảo vệ quyết định của chính quyền khi không áp thuế thứ cấp tương tự với Trung Quốc, quốc gia mua nhiều dầu thô hơn từ Nga. Theo ông, Ấn Độ chỉ tăng cường mua hàng sau khi Tổng thống Nga Vladimir Putin phát động chiến dịch quân sự toàn diện tại Ukraine. Trong khi đó, Trung Quốc đã nhập khẩu 13% lượng dầu từ Nga trước năm 2022 và hiện là 16%, cho thấy Bắc Kinh có "nguồn dầu đầu vào đa dạng".
Những bình luận của Bộ trưởng Bessent được cho là một lời công kích gián tiếp nhắm vào Mukesh Ambani, tỷ phú giàu nhất châu Á. Công ty Reliance Industries Ltd. của ông, đơn vị vận hành tổ hợp lọc dầu lớn nhất thế giới, là một trong những bên mua dầu thô của Nga theo các hợp đồng dài hạn.
Trước những bình luận trên, cổ phiếu của Reliance đã giảm tới 0,7% trong phiên giao dịch sáng 20/8 trước khi hồi phục và giao dịch gần như không đổi. Reliance là công ty có giá trị nhất Ấn Độ và là một cổ phiếu có tầm ảnh hưởng lớn đến chỉ số. Chỉ số chuẩn NSE Nifty 50 vẫn giữ trạng thái đi ngang.
Về phía mình, Chính phủ Ấn Độ đã nhiều lần bảo vệ quyền mua dầu từ các nguồn giá rẻ nhất và gọi lời đe dọa tăng thuế quan của Mỹ là "vô lý". Mới đây nhất, vào thứ Hai, Thủ tướng Modi đã có cuộc điện đàm với Tổng thống Putin, trong đó ông Modi gọi nhà lãnh đạo Nga là "một người bạn".
Ấn Độ và Trung Quốc đã nhất trí tăng cường hợp tác kinh tế và thúc đẩy giao lưu nhân dân, theo một tuyên bố từ Bộ Ngoại giao Trung Quốc tại Bắc Kinh. Trong các cuộc họp tại New Delhi tuần này, hai bên đã thống nhất tạo điều kiện thuận lợi cho dòng chảy thương mại và đầu tư, nối lại các chuyến bay thẳng, và xử lý thêm thị thực để tăng cường trao đổi giữa người dân ở hai quốc gia đông dân nhất thế giới.
Theo một quan chức giấu tên tại New Delhi, Trung Quốc cũng đã cam kết cung cấp các khoáng sản đất hiếm, phân bón và máy đào hầm cho Ấn Độ.
Trong khi đó, Ấn Độ cho biết hai bên đã có một cuộc trao đổi "thẳng thắn" về các vấn đề biên giới, vốn là nguyên nhân chính gây căng thẳng quan hệ sau vụ đụng độ chết người năm 2020. Một tuyên bố từ Bộ Ngoại giao Ấn Độ cho biết, hai quốc gia đã đồng ý "cùng nhau duy trì hòa bình và ổn định ở khu vực biên giới thông qua các cuộc tham vấn hữu nghị".
Cố vấn An ninh Quốc gia Ấn Độ Ajit Doval, người đã gặp Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị hôm thứ Ba, bày tỏ sự lạc quan: "Tôi rất vui mừng vì trong chín tháng qua, quan hệ song phương đã có xu hướng đi lên. Biên giới đã yên tĩnh, hòa bình và ổn định."
Những nỗ lực cải thiện quan hệ giữa Ấn Độ và Trung Quốc diễn ra trong bối cảnh New Delhi đang phải đối mặt với chính sách thuế quan cứng rắn từ Washington. Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đã áp thuế 25% lên hàng xuất khẩu của Ấn Độ sang Mỹ và đe dọa tăng gấp đôi lên 50% vào ngày 27/8 để trừng phạt việc Ấn Độ mua dầu của Nga.
Trong bối cảnh quan hệ ấm lên, Bắc Kinh đã nới lỏng các hạn chế đối với xuất khẩu urê sang Ấn Độ. Về phía mình, New Delhi đã khôi phục thị thực du lịch cho công dân Trung Quốc. Ngày càng có nhiều doanh nghiệp Ấn Độ tìm kiếm quan hệ đối tác với các công ty Trung Quốc, đặc biệt là trong các thỏa thuận liên quan đến chuyển giao công nghệ.
Tuy nhiên, bất chấp những dấu hiệu tích cực, nhiều vấn đề gai góc vẫn tồn tại. Nổi bật nhất là mối quan hệ gần gũi giữa Trung Quốc và Pakistan - nước láng giềng thường xảy ra xung đột và tranh chấp với Ấn Độ. Ông Vương Nghị dự kiến sẽ tới Pakistan vào thứ Tư, ngay sau chuyến thăm Ấn Độ.
"Chính sách của chúng tôi là phát triển quan hệ hữu nghị và hợp tác với cả Ấn Độ và Pakistan", người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ninh phát biểu tại một cuộc họp báo ở Bắc Kinh. Bà cho biết thêm, Trung Quốc hy vọng hai quốc gia này có thể tìm ra "một giải pháp phù hợp" và "sẵn sàng đóng vai trò tích cực" để giải quyết các bất đồng.
Tham khảo BNN, Politico